Πότε έχει πραγματικά σημασία η ημερομηνία λήξης στα τρόφιμα

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Ανοίγοντας το ψυγείο, πόσες φορές κοιτάμε τις ημερομηνίες λήξης στις συσκευασίες τροφίμων; Το γιαούρτι δείχνει πως "κρατάει" μερικές μέρες ακόμα, αλλά η σάλτσα μπάρμπεκιου γράφει ότι ήταν προτιμότερο να είχε ήδη καταναλωθεί. Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση;

Η απάντηση είναι περίπλοκη, όπως μεταδίδουν σε δημοσίευμά τους οι New York Times. Οι ημερομηνίες στις συσκευασίες τροφίμων συνήθως δείχνουν πότε το τρόφιμο έχει την καλύτερη γεύση, όχι πότε γίνεται επικίνδυνο για κατανάλωση. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν περίπου 50 παραλλαγές ετικετών ημερομηνίας, όπως "να καταναλωθεί έως", "να πωληθεί έως" και "συσκευάστηκε στις", οι περισσότερες από τις οποίες δείχνουν πότε αρχίζει να μειώνεται η ποιότητα ή η φρεσκάδα.

Αν και είναι σημαντικό να προσέχουμε τις τυπωμένες ημερομηνίες σε ορισμένα τρόφιμα, εκτιμάται ότι ενάμιση εκατομμύρια τόνοι τροφίμων πετιούνται κάθε χρόνο εξαιτίας της σύγχυσης γύρω από τις ημερομηνίες, σύμφωνα με τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό ReFED που ασχολείται με τη σπατάλη τροφίμων.

Έως τα μέσα του 20ού αιώνα, τα νοικοκυριά άρχισαν να μεταβαίνουν από τα τοπικά φρέσκα τρόφιμα στα επεξεργασμένα και συσκευασμένα, και κάποιοι παραγωγοί άρχισαν να τοποθετούν ημερομηνίες στα προϊόντα τους για να κατευνάσουν τις ανησυχίες για τη φρεσκάδα.  Σήμερα, οι ίδιες οι εταιρείες τροφίμων εξακολουθούν να καθορίζουν τι ημερομηνία θα βάλουν στα προϊόντα τους. Αλλά κάθε μία χρησιμοποιεί τη δική της μεθοδολογία, εξηγεί η Λόντα Νουαντάικ, καθηγήτρια επιστήμης τροφίμων στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Ντακότα.

Για παράδειγμα, ορισμένες εταιρείες μπορεί να χρησιμοποιούν μαθηματικά μοντέλα για να προβλέψουν πότε μειώνεται η φρεσκάδα, ενώ άλλες πραγματοποιούν ειδικές δοκιμές αποθηκεύοντας τρόφιμα σε υψηλότερες θερμοκρασίες, υγρασία ή επίπεδα οξυγόνου. Άλλες μπορεί να εκθέσουν προϊόντα σε μούχλα, ζυμομύκητες ή παθογόνους μικροοργανισμούς όπως E. coli ή σαλμονέλα. Κάποιες μικρότερες εταιρείες δεν μπορούν να αντέξουν εκτεταμένες δοκιμές και ίσως απλώς βασίζονται στις ημερομηνίες των ανταγωνιστών τους.

Το αποτέλεσμα μπερδεύει: Δύο σχεδόν πανομοιότυπα προϊόντα, συσκευασμένα την ίδια μέρα, μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικές ημερομηνίες λήξης.

Οι ειδικοί λένε ότι οι ημερομηνίες λήξης δεν είναι κόλπο για να αγοράζετε περισσότερα, αλλά προϊόν ενός χαοτικού συστήματος. Και για τα περισσότερα τρόφιμα, η κατανάλωση μετά την ημερομηνία δεν αποτελεί ζήτημα υγείας.

Ορισμένοι τονίζουν ότι πρέπει να δίνουμε προσοχή στις ετικέτες "να καταναλωθεί έως" και "λήγει στις", ειδικά στα ευπαθή προϊόντα. Το "κατά προτίμηση να καταναλωθεί έως" αναφέρεται συνήθως στην ποιότητα, ενώ το "να πωληθεί έως" απευθύνεται στους λιανοπωλητές για να ξέρουν πότε να ανανεώνουν το απόθεμα.

Ποια τρόφιμα να προσέχουμε περισσότερο

Τα κατεψυγμένα τρόφιμα συνήθως παραμένουν καλά έως και έναν χρόνο. Τα σφραγισμένα καρυκεύματα, τα έλαια και τα κονσερβοποιημένα προϊόντα διαρκούν συχνά αρκετά χρόνια. Τα αυγά στο ψυγείο διατηρούνται τρεις έως πέντε εβδομάδες και τα γαλακτοκομικά που έχουν ανοιχτεί διαρκούν μία έως τρεις εβδομάδες.

Οι πιο σημαντικές ημερομηνίες είναι σε κρέας και θαλασσινά, μη παστεριωμένο τυρί και γάλα, βρεφικές τροφές και τρόφιμα που παρασκευάζονται στο κατάστημα, λένε οι ειδικοί.

Όμως η ημερομηνία στο ωμό κρέας "δεν αποτελεί εγγύηση" ότι θα διαρκέσει τόσο στο σπίτι, λέει η Μέριντιθ Καρόδερς, ειδικός ασφάλειας τροφίμων στην Υπηρεσία Επιθεώρησης Ασφάλειας Τροφίμων του USDA, επειδή τα οικιακά ψυγεία συχνά δεν είναι τόσο κρύα όσο των σούπερ μάρκετ.

"Μόλις το φέρετε στο σπίτι, καλύτερα να το χρησιμοποιήσετε μέσα σε μία έως δύο ημέρες για τα πουλερικά ή τέσσερις έως πέντε ημέρες για τα ωμά κόκκινα κρέατα όπως μοσχάρι, χοιρινό, μοσχαρίσιο και αρνί", σημειώνει.