Πώς ένα τσιμπούρι μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγικό πυρετό - Τι να κάνουμε εάν το βρούμε στο σώμα μας

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Τα τσιμπούρια προσκολλώνται στο δέρμα, τρέφονται με αίμα για ώρες ή και μέρες και έτσι μπορούν να μεταδώσουν διάφορους παθογόνους μικροοργανισμούς – βακτήρια, ιούς και παράσιτα – προκαλώντας σοβαρές ασθένειες (όπως η νόσος του Lyme, ο κροτωνογενής πυρετός των Βραχωδών Ορέων, η τουλαραιμία και ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας-Κονγκό, μεταξύ άλλων). Αν και τα περιστατικά μετάδοσης στον άνθρωπο είναι σχετικά σπάνια, η σημασία της πρόληψης είναι μεγάλη, καθώς οι συνέπειες των ασθενειών μπορεί να είναι σοβαρές ή και απειλητικές για τη ζωή.

Την Παρασκευή ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε πως καταγράφηκε εγχώριο περιστατικό Αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας - Κονγκό σε οικισμό του δήμου Ελασσόνας. Πρόκειται για ασθενή ηλικίας άνω των 70 ετών, ο οποίος νοσηλεύθηκε σε νοσοκομείο με βαριά επιδεινούμενη κλινική εικόνα και τελικά κατέληξε.

Ο κίνδυνος να νοσήσει κάποιος από τσίμπημα τσιμπουριού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως τη γεωγραφική περιοχή στην οποία βρίσκεται, την εποχή του έτους, το είδος του τσιμπουριού, αλλά και, ειδικά στην περίπτωση της νόσου του Lyme, από τη διάρκεια της προσκόλλησής του στο δέρμα. Η πιθανότητα μόλυνσης είναι γενικά χαμηλή, όμως οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί, ιδιαίτερα σε περιόδους και περιοχές όπου τα τσιμπούρια είναι ενεργά και πολυάριθμα.

Που ζούνε τα τσιμπούρια

Τα τσιμπούρια ευδοκιμούν σε υγρά, σκιερά περιβάλλοντα με πυκνή βλάστηση, όπως δάση, θαμνώδεις περιοχές, λιβάδια, πάρκα, βαλτώδεις τόπους, ακόμη και σε αυλές ή κήπους με ψηλό γρασίδι και φύλλα. Η παρουσία τους είναι συχνότερη από την άνοιξη έως το φθινόπωρο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δείχνουν όσοι εργάζονται ή δραστηριοποιούνται συστηματικά σε εξωτερικούς χώρους.

Η επαφή με τσιμπούρια γίνεται όταν αυτά, ακίνητα σε φύλλα, χόρτα και θάμνους, σκαρφαλώνουν πάνω μας καθώς περνάμε κοντά τους. Δεν πηδούν ούτε πετούν. Μόλις βρουν εκτεθειμένο δέρμα, προσκολλώνται και αρχίζουν να τρέφονται. Συνήθως εγκαθίστανται σε περιοχές όπως οι μασχάλες, η βουβωνική χώρα, πίσω από τα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής ή πίσω από τα αυτιά.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, για να προστατευτούμε, είναι καλό να αποφεύγουμε περιοχές με πυκνή βλάστηση και να περπατάμε στο κέντρο των μονοπατιών. Η ένδυση παίζει επίσης σημαντικό ρόλο: συνιστάται να φοράμε μακριά μανίκια και παντελόνια, με τα μπατζάκια μέσα από τις κάλτσες, κλειστά παπούτσια και ανοιχτόχρωμα ρούχα για να εντοπίζονται ευκολότερα τα τσιμπούρια. Η χρήση εντομοαπωθητικών με περιεκτικότητα σε DEET άνω του 20% (για ενήλικες) μπορεί να προσφέρει επιπλέον προστασία, ενώ για τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο κατάλληλα σκευάσματα και πάντα με οδηγίες παιδιάτρου. Επιπλέον, μπορεί κανείς να ψεκάζει και τα ρούχα με εντομοαπωθητικό ή εντομοκτόνο.

Τα κατοικίδια ζώα, ειδικά αυτά που κυκλοφορούν σε εξωτερικούς χώρους, χρειάζονται καθημερινό έλεγχο και τακτική αποπαρασίτωση σύμφωνα με τις οδηγίες του κτηνιάτρου. Μετά από κάθε βόλτα, είναι σημαντικό να εξετάζονται προσεκτικά. Παράλληλα, ο καθαρισμός του εξωτερικού περιβάλλοντος – με τακτικό κόψιμο του γρασιδιού, απομάκρυνση σωρών από φύλλα και καθαρισμό θάμνων – βοηθά σημαντικά στον περιορισμό των εστιών των τσιμπουριών.

Μετά από έκθεση στην ύπαιθρο, συνιστάται να κάνουμε επιμελή αυτοέλεγχο στο σώμα μας αλλά και στα παιδιά ή τα κατοικίδιά μας. Πρέπει να δίνουμε προσοχή σε σημεία όπως οι μασχάλες, η βουβωνική χώρα, ο λαιμός, η μέση, τα αυτιά και τα πόδια. Επίσης, καλό είναι να κάνουμε ντους εντός δύο ωρών από την επιστροφή, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στην απομάκρυνση τυχόν τσιμπουριών που δεν έχουν ακόμα προσκολληθεί. Τα ρούχα θα πρέπει να πλένονται και να στεγνώνουν σε υψηλή θερμοκρασία, καθώς το απλό πλύσιμο με ζεστό νερό δεν είναι πάντα αποτελεσματικό.

Αν εντοπίσουμε τσιμπούρι πάνω στο δέρμα, πρέπει να το αφαιρέσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα – κατά προτίμηση εντός 24 ωρών – με ειδικό τσιμπιδάκι, πιάνοντάς το όσο πιο κοντά στο δέρμα και τραβώντας το απαλά, χωρίς στρίψιμο. Δεν το πιέζουμε με τα χέρια, δεν χρησιμοποιούμε λάδι, οινόπνευμα ή σπίρτα. Αν δεν είμαστε σίγουροι ή δεν καταφέρουμε να το αφαιρέσουμε ολόκληρο, πρέπει να απευθυνθούμε σε γιατρό ή μονάδα υγείας. Μετά την αφαίρεση, καθαρίζουμε καλά την περιοχή και παρακολουθούμε για πιθανά συμπτώματα όπως κοκκινίλες, εξάνθημα ή πυρετό τις επόμενες ημέρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή προληπτικά, πάντα με ιατρική καθοδήγηση.

Τι ξέρουμε για τον αιμορραγικό πυρετό Κριμαίας - Κονγκό

Είναι νόσος που οφείλεται σε ιό και μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος μολυσμένων τσιμπουριών ή μέσω άμεσης επαφής με αίμα, ιστούς, σωματικά υγρά ή εκκρίσεις μολυσμένων τσιμπουριών, ανθρώπων ή ζώων.  Άγρια και οικόσιτα ζώα μπορεί να έχουν τον ιό στον οργανισμό τους για λίγες ημέρες, χωρίς να νοσούν, αλλά μπορούν να μολύνουν τα τσιμπούρια και αυτά με τη σειρά τους να μεταδώσουν τον ιό σε άλλα ζώα ή και ανθρώπους.

Η νόσος εκδηλώνεται με ποικίλα συμπτώματα και βαρύτητα, από ασυμπτωματική λοίμωξη (σε περίπου 85% των κρουσμάτων) ή ήπια εμπύρετη νόσο, έως πολύ σοβαρή νόσο. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται 1-14 ημέρες μετά την έκθεση και μπορεί να περιλαμβάνουν αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων, όπως: πυρετό, ρίγος, κεφαλαλγία, μυαλγίες, αρθραλγίες, κόπωση, ζάλη, πονόλαιμο, κοιλιακό πόνο, διάρροια, ναυτία και εμετούς. Μπορεί να ακολουθήσουν διαταραχές της διάθεσης και του επιπέδου συνείδησης. Σε σοβαρά περιστατικά παρουσιάζονται αιμορραγικές εκδηλώσεις, πολυοργανική ανεπάρκεια και κυκλοφορικό σοκ. Η νόσος έχει υψηλή θνητότητα (30-50% στους νοσηλευόμενους ασθενείς) καθώς δεν υπάρχει ειδική θεραπεία.

Πηγή: The Toc