Η νηστεία του Αγίου Όρους - Τα μυστικά των μοναχών για υγεία και μακροζωία

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Η νηστεία του Αγίου Όρους τηρείται από τους μοναχούς καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με αποκορύφωμα τις περιόδους της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και των άλλων μεγάλων νηστειών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Βασίζεται στην αποχή από όλα τα ζωικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων του κρέατος, των γαλακτοκομικών και των αυγών, ενώ πολλές ημέρες συνοδεύονται και από αποχή από το λάδι και το κρασί. Ψάρια καταναλώνονται μόνο σε συγκεκριμένες εορτές, ενώ το ψωμί, τα όσπρια, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα θαλασσινά χωρίς αίμα (όπως τα μύδια και τα χταπόδια) αποτελούν τη βάση της καθημερινής διατροφής.

Η νηστεία στο Άγιο Όρος δεν είναι απλώς δίαιτα, αλλά μέρος ενός ευρύτερου πνευματικού τρόπου ζωής. Ωστόσο, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας και για τα ενδεχόμενα οφέλη της στην υγεία.

Η διατροφή είναι φυτοφαγική, πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, ενώ τα επίπεδα κορεσμένων λιπαρών και χοληστερόλης είναι πολύ χαμηλά. Αυτός ο τύπος διατροφής έχει συνδεθεί με μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων, βελτίωση των επιπέδων σακχάρου, πρόληψη της παχυσαρκίας και μακροπρόθεσμα με αυξημένο προσδόκιμο ζωής.

Επιπλέον, η περιοδικότητα της νηστείας —δηλαδή η εναλλαγή περιόδων αποχής και κανονικής διατροφής— θυμίζει τις αρχές της διαλειμματικής νηστείας, που σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες ενισχύει τη λειτουργία του μεταβολισμού και συμβάλλει στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Η σωματική εγκράτεια, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των επεξεργασμένων τροφών και της υπερκατανάλωσης, προάγει την ψυχική γαλήνη και την εσωτερική ισορροπία, στοιχεία θεμελιώδη για τη συνολική υγεία.

Πολλές επιστημονικές έρευνες έχουν γίνει σχετικά με τη νηστεία του Αγίου Όρους και τα πιθανά οφέλη της για την υγεία. Μια σημαντική μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό European Journal of Clinical Nutrition, όπου εξετάστηκαν 70 μοναχοί από το Άγιο Όρος. Η μελέτη αυτή ανέλυσε την επίδραση της Ορθόδοξης νηστείας σε δείκτες όπως το σωματικό βάρος, οι καρδιομεταβολικοί δείκτες και η ομοιόσταση του ασβεστίου.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μοναχοί παρουσίαζαν χαμηλό σωματικό βάρος και δείκτη μάζας σώματος (BMI), ανεξάρτητα από το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν ευνοϊκά προφίλ λιπιδίων και γλυκόζης, με συνολική χοληστερόλη 183,4 mg/dl, LDL 120,6 mg/dl, τριγλυκερίδια 72,2 mg/dl και HDL 48,5 mg/dl. Ο δείκτης αντίστασης στην ινσουλίνη (HOMA-IR) ήταν 1,02, υποδεικνύοντας καλή ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Μια ανασκόπηση 17 κλινικών μελετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ορθόδοξη νηστεία, η οποία είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και σύνθετους υδατάνθρακες και χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και επεξεργασμένους υδατάνθρακες, μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση του γλυκαιμικού και λιπιδαιμικού προφίλ, καθώς και στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Ωστόσο, επισημαίνονται πιθανές διατροφικές ελλείψεις σε ασβέστιο, βιταμίνη Β2 και βιταμίνη D, ιδιαίτερα σε μοναχούς που τηρούν αυστηρά τη νηστεία.

Τι τρώνε οι μοναχοί του Αγίου Όρους

Κατά τη διάρκεια της νηστείας του Αγίου Όρους, επιτρέπονται φαγητά απλά, λιτά και θρεπτικά που βασίζονται σε φυσικά υλικά. Όπως για παράδειγμα η φασολάδα, μαγειρεμένη χωρίς λάδι τις αυστηρές ημέρες, συνοδευόμενη από ελιές και ψωμί ολικής άλεσης. Άλλο συνηθισμένο πιάτο είναι το ρύζι με λαχανικά, όπως καρότα, κολοκύθια και πιπεριές, μαγειρεμένο μόνο με νερό και αρωματικά. Τα θαλασσινά όπως οι σουπιές ή τα μύδια μπορούν να καταναλωθούν, μαγειρεμένα με ντομάτα και μυρωδικά. Συχνά οι μοναχοί τρώνε χορτόσουπα ή μαυρομάτικα φασόλια με λεμόνι, ενώ τα φρούτα, τα ξερά σύκα και οι ξηροί καρποί χρησιμοποιούνται και ως επιδόρπιο ή ενδιάμεσο σνακ.

Πηγή: TheTOC.gr