Πότε πρέπει να κάνουμε το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα

της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Ο έρπητας ζωστήρας προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού της ανεμοβλογιάς – έρπητα ζωστήρα (VZV), τον ίδιο ιό που προκαλεί την ανεμοβλογιά. Όσο μεγαλώνουμε και λόγω της φυσικής εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να έχουμε επανενεργοποίηση του ιού που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα.

Οι ενήλικες μάλιστα συνήθως εμφανίζουν μια πιο βαριά κλινική εικόνα της νόσου και έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Οι περισσότεροι ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω είναι ήδη φορείς του ιού που προκαλεί τον έρπητα ζωστήρα, ο οποίος μπορεί να ενεργοποιηθεί εκ νέου με την πάροδο του χρόνου.

Είναι μια επώδυνη νόσος που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες και σοβαρές επιπλοκές. Όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ, η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση εξανθήματος το οποίο είναι φυσαλιδώδες, σε ερυθηματώδη βάση, με ταινιοειδή κατανομή κατά μήκος 1-3 δερμοτομίων. Συχνά οι βλάβες συνοδεύονται από έντονο άλγος και παραισθησίες τοπικά.

Πότε να κάνουμε το εμβόλιο

Το προληπτικό εμβόλιο έναντι του ιού της ανεμοβλογιάς – έρπητα ζωστήρα, συνιστάται ως μία δόση σε όλα τα άτομα άνω των 60 ετών, ανεξαρτήτως εάν έχουν περάσει στο παρελθόν έρπητα ζωστήρα.

Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δυο εμβόλια, το εμβόλιο με ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) και το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV).

Το εμβόλιο με ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) χορηγείται ενδομυϊκά σε μία δόση:

- σε ενήλικες ηλικίας μεταξύ 60 και 75 ετών, ανεξάρτητα αν αναφέρεται προηγούμενη εκδήλωση έρπητα ζωστήρα.

- σε άτομα που πρόκειται να λάβουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία (συνιστάται να εμβολιάζονται τουλάχιστον ένα μήνα πριν την έναρξη της αγωγής).

Το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV) εμβόλιο χορηγείται ενδομυϊκά σε δύο δόσεις:

- σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω με ανοσοκαταστολή (συμπεριλαμβανομένων ασθενών  με HIV) με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 1-2 μηνών.

- σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 2 μηνών (ο εμβολιασμός θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο σε μεσοδιάστημα 6 μηνών από την πρώτη δόση).

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών προκρίνει τον εμβολιασμό ατόμων ηλικίας 70 ετών και άνω λόγω της ανοσογήρανσης που παρατηρείται προϊούσης της ηλικίας.

Τα άτομα με προηγούμενο εμβολιασμό με το ζώντα εξασθενημένο ιό (ZVL) μπορούν να λάβουν το αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο (RΖV). Το RZV είναι ασφαλές και αποτελεσματικό όταν χορηγείται ένα χρόνο μετά από νόσηση από έρπητα ζωστήρα και 5 ή περισσότερα χρόνια μετά από προηγούμενο εμβολιασμό με ZVL. Αν και δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα, σε άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών το διάστημα των 5 ετών μετά από προηγούμενο εμβολιασμό μπορεί να συντομευτεί.

Τι έδειξε νέα μελέτη για τη μείωση του κινδύνου άνοιας

Την ίδια ώρα, πρόσφατη αμερικάνικη επιδημιολογική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Nature Medicine" έδειξε πως ένα ανασυνδυασμένο εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα σχετίζεται με μείωση του κινδύνου άνοιας κατά 17% στα έξι χρόνια μετά τον εμβολιασμό.

Μέχρι σήμερα υπήρξαν ενδείξεις ότι το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα, που περιέχει μία εξασθενημένη εκδοχή του ιού, μπορεί να προσφέρει κάποια προστασία έναντι της άνοιας. Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες που το διερευνούν έγιναν σε μικρά δείγματα πληθυσμού. Αυτό το εμβόλιο έχει αντικατασταθεί από ένα πιο αποτελεσματικό ανασυνδυασμένο εμβόλιο (περιέχει ένα αντιγόνο από τον ιό του έρπητα ζωστήρα σε συνδυασμό με ένα συστατικό που ενισχύει την ανοσολογική απόκριση), το οποίο δεν είναι σαφές αν έχει παρόμοια αποτελέσματα.

Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες το ανασυνδυασμένο εμβόλιο συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας στα έξι χρόνια μετά τον εμβολιασμό, σε σύγκριση με τον κίνδυνο για όσους έλαβαν το εμβόλιο με ζωντανό ιό, οδηγώντας σε 17% περισσότερο χρόνο ζωής ή 164 επιπλέον ημέρες ζωής χωρίς διάγνωση άνοιας σε όσους προσβλήθηκαν στη συνέχεια. Αυτή η επίδραση παρατηρήθηκε και στα δύο φύλα, αλλά υπήρχε 9% μεγαλύτερη επίδραση στις γυναίκες.