Γιατί τόσοι νέοι άνθρωποι νοσούν από καρκίνο; Τι δείχνουν τα στατιστικά

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Από τους πολλούς, νέους σε ηλικία, ασθενείς με καρκίνο που είχε η Cathy Eng, ογκολόγος στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Vanderbilt στο Νάσβιλ, ήταν ένα κορίτσι 16 ετών που είχε ταξιδέψει από την Κίνα μέχρι το Τέξας για να λάβει θεραπεία για έναν καρκίνο του γαστρεντερικού συστήματος, που εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Οι γονείς της είχαν πουλήσει το σπίτι τους για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν οικονομικά στη φροντίδα της κόρης τους, αλλά ήταν ήδη πολύ αργά. "Η ασθένεια είχε προχωρήσει τόσο πολύ, που δεν μπορούσα να κάνω πολλά", σημείωσε η ογκολόγος.

Η Eng ειδικεύεται σε καρκίνους ενηλίκων. Και παρόλο που η έφηβη, την οποία είδε πριν από περίπου μια δεκαετία, ήταν η νεότερη ασθενής της τότε, δεν ήταν η μόνη που ήταν πολύ μικρή και υγιής για το είδος του καρκίνου που είχε, όπως γράφει σε άρθρο του το Nature. Χιλιάδες μίλια μακριά, στη Βομβάη της Ινδίας, ο χειρουργός George Barreto είχε παρατηρήσει το ίδιο.

Τα στατιστικά από όλο τον κόσμο είναι πλέον ξεκάθαρα: περισσότερες από δώδεκα μορφές καρκίνου αυξάνονται μεταξύ των ενηλίκων κάτω των 50 ετών. Αυτή η αύξηση διαφέρει από χώρα σε χώρα και ανά είδος καρκίνου, αλλά μοντέλα που βασίζονται σε παγκόσμια δεδομένα προβλέπουν ότι ο αριθμός των κρουσμάτων θα αυξηθούν κατά περίπου 30% μεταξύ 2019 και 2030. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο καρκίνος του παχέος εντέρου — ο οποίος προσβάλλει συνήθως άνδρες στην ηλικία των εξήντα ετών ή μεγαλύτερους — έχει γίνει η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες κάτω των 50 ετών. Στις νέες γυναίκες, έχει γίνει η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο.

Καθώς αυξάνονται οι εκκλήσεις για καλύτερο διαγνωστικό έλεγχο, ευαισθητοποίηση και θεραπείες, οι ερευνητές προσπαθούν να εξηγήσουν γιατί τα ποσοστά καρκίνου αυξάνονται. Η αύξηση της παχυσαρκίας και ο πρώιμος προληπτικός έλεγχος δεν μπορεί να είναι οι μόνες αιτίες. Οι ειδικοί αναζητούν επίσης απαντήσεις στο μικροβίωμα του εντέρου ή στο γονιδίωμα των ίδιων των όγκων.

Ποια είδη καρκίνου είναι σε ανοδική τροχιά

Σε ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, οι θάνατοι από καρκίνο μειώνονται χάρη στον αυξημένο προσυμπτωματικό έλεγχο, τη μείωση του καπνίσματος και τις νέες θεραπευτικές επιλογές. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ωστόσο, ο καρκίνος είναι σε ανοδική τροχιά.

Οι καρκίνοι που εμφανίζονται σε ενήλικες κάτω των 50 ετών (πρώιμοι) εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν ακόμη ένα μικρό ποσοστό του συνόλου των περιπτώσεων, αλλά το ποσοστό αυτό αυξάνεται. Αυτή η άνοδος, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού, σημαίνει ότι ο αριθμός των θανάτων από πρώιμους καρκίνους έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 28% μεταξύ 1990 και 2019 παγκοσμίως. Τα μοντέλα δείχνουν επίσης ότι η θνησιμότητα θα αυξηθεί.

Συχνά, οι πρώιμοι καρκίνοι επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα, με αύξηση στα ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και του στομάχου. Παγκοσμίως, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους. Και άλλοι - συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του μαστού και του προστάτη - είναι επίσης σε άνοδο.

Τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και τα επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν θεωρηθεί πιθανοί ένοχοι για την αύξηση του καρκίνου. Όμως, οι στατιστικές αναλύσεις δείχνουν ότι αυτοί οι παράγοντες δεν φτάνουν, λέει ο Daniel Huang, Ηπατολόγος στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης. "Η παχυσαρκία και η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να εξηγήσουν ορισμένα από τα ευρήματά μας", λέει. "Αλλά φαίνεται ότι χρειάζεστε μια βαθύτερη ανάλυση".

Διαταραχές στη σύνθεση του μικροβιώματος, όπως αυτές που προκαλούνται από διατροφικές αλλαγές ή αντιβιοτικά, έχουν επίσης συνδεθεί με φλεγμονή και αυξημένο κίνδυνο αρκετών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων μορφών καρκίνου. Το εάν υπάρχει σύνδεση μεταξύ του μικροβιώματος και των πρώιμων καρκίνων είναι ακόμα υπό αμφισβήτηση: τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα είναι ακόμη προκαταρκτικά, λέει ο Christopher Lieu, ογκολόγος στο Κέντρο Καρκίνου του Πανεπιστημίου του Κολοράντο.

Παράλληλα, οι ερευνητές θα πρέπει επίσης να κοιτάξουν πίσω στο χρόνο για να κατανοήσουν την αύξηση των καρκίνων πρώιμης έναρξης, λέει η επιδημιολόγος Barbara Cohn από το Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας στο Όκλαντ της Καλιφόρνια. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι καρκίνοι μπορεί να εμφανιστούν πολλά χρόνια μετά την έκθεση σε ένα καρκινογόνο παράγοντα, όπως ο αμίαντος ή ο καπνός του τσιγάρου.

Προς το παρόν, είναι σημαντικό για τους γιατρούς να μοιράζονται τα δεδομένα τους για καρκίνους πρώιμης έναρξης και να παρακολουθούν τους ασθενείς τους ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας τους, λέει η Irit Ben-Aharon, ογκολόγος στο Rambam Health Care Campus στο Ισραήλ. Για παράδειγμα, ορισμένα αντικαρκινικά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν καρδιαγγειακά προβλήματα ή ακόμη και δευτεροπαθείς καρκίνους χρόνια μετά, συμπληρώνει.