Της Σοφίας Κωστάρα
Η αξία της δωρεάς οργάνων σώματος είναι ανεκτίμητη, ανυπολόγιστη και πάνω απ’ όλα ευεργετική για τον συνάνθρωπο! Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν σωθεί από μια επιτυχημένη μεταμόσχευση.
Η μεταμόσχευση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα. Στην Ελλάδα όμως ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων παραμένει ακόμα πολύ χαμηλός.
Παρ’ όλα αυτά, το 2023 ολοκληρώθηκε αφήνοντας πίσω του ένα ισχυρό αποτύπωμα εθελοντικής προσφοράς και κοινωνικής αλληλεγγύης, έτσι όπως εκφράζεται μέσα από τη δωρεά οργάνων, ιστών και κυττάρων προς μεταμόσχευση.
Η δωρεά και η μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων εμφανίζει μια σταθερά ανοδική πορεία τα τελευταία έτη, επιτυγχάνοντας το μεγαλύτερο αριθμό αποβιωσάντων δοτών της τελευταίας 15ετίας και έχοντας διπλασιάσει τους δότες αυτούς μέσα σε μόλις μία 3ετία. Το 2023, 87 οικογένειες δοτών συναίνεσαν στη δωρεά των οργάνων τους, δίνοντας ζωή σε πάνω από 200 ασθενείς. Εκατοντάδες ιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας, μέσα στο Εθνικό Δίκτυο Δωρεάς και Μεταμόσχευσης Οργάνων, εργάστηκαν άοκνα για να φέρουν εις πέρας μια από τις πιο πολύπλοκες και απαιτητικές επιχειρήσεις του συστήματος υγείας μας, που είναι η δωρεά οργάνων από αποβιώσαντα δότη. Άξια αναφοράς είναι η προσφορά των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) της χώρας μας, από όπου ξεκινάει η δωρεά, ενώ ανάμεσά τους διακρίνονται οι ΜΕΘ του ΠΓΝ "Αττικόν" (16 δότες), του ΠΓΝ Πατρών (8 δότες), που ΓΝΘ "Γ. Παπανικολάου" (7 δότες), ΓΝΑ "Ευαγγελισμός", ΓΝΝΘ "Σωτηρία", ΠΓΝ Ιωαννίνων (από 6 δότες), ΓΝΘ "Παπαγεωργίου" (5 δότες).
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Ο Πρόεδρος του ΕΟΜ, καθ. Γεώργιος Παπαθεοδωρίδης, αναφέρει χαρακτηριστικά: "Για 3η συνεχόμενη χρονιά, έχουμε πετύχει βελτίωση των δεικτών που σχετίζονται με τη δωρεά και τις μεταμοσχεύσεις οργάνων, αλλά και αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων, γεγονός που αποδεικνύει την πολύπλευρη και συστηματική προσπάθεια που γίνεται στο χώρο των μεταμοσχεύσεων, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων, τη στήριξη της πολιτείας και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η βελτίωση αυτή επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι η χώρα μας μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω και να πλησιάσει τα Ευρωπαϊκά στάνταρ, εφόσον η προσπάθεια και η στήριξη της πολιτείας στο Σύστημα Μεταμοσχεύσεων συνεχισθεί. Έτσι, έχουμε βάσιμες ελπίδες να πιστεύουμε ότι το 2024 θα είναι μία ακόμα καλύτερη χρονιά προς όφελος των ασθενών μας και των οικείων τους".
Οι παραπάνω δότες συνέβαλαν στην πραγματοποίηση 138 μεταμοσχεύσεων νεφρού στα ΓΝΑ "Λαϊκό", ΓΝΘ "Ιπποκράτειο", ΓΝΑ "Ευαγγελισμός", ΠΓΝ Πατρών και ΠΓΝ Ιωαννίνων, 40 μεταμοσχεύσεων ήπατος στα ΓΝΘ "Ιπποκράτειο" και ΓΝΑ "Λαϊκό" και 14 μεταμοσχεύσεων καρδιάς και 12 πνευμόνων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. Ειδικά οι μεταμοσχεύσεις πνευμόνων, ως νεοσύστατο πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων, που ξεκίνησε το 2020, δείχνουν μια ικανοποιητική δυναμική με πολύ καλά αποτελέσματα για τους ασθενείς.
Παράλληλα, ρεκόρ ζώντων δοτών νεφρού σημειώθηκε το 2023. 101 ζώντες δότες, του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος ασθενών υπό αιμοκάθαρση, προχώρησαν σε δωρεά νεφρού χωρίς προβλήματα, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη ισχυρών ανθρώπινων δεσμών, που οδηγούν σε μια τέτοια απόφαση, αλλά και τη μεγάλη ασφάλεια αυτής της χειρουργικής επέμβασης για τον δότη. Η πλειονότητα των επεμβάσεων αυτών πραγματοποιήθηκε στη Μονάδα Μεταμοσχεύσεων νεφρού του ΓΝΑ "Λαϊκό" (73 μεταμοσχεύσεις), ενώ ζώσες μεταμοσχεύσεις νεφρού πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία και στις άλλες εγχώριες Μονάδες Μεταμοσχεύσεων νεφρού.
Αναφορικά με τις μεταμοσχεύσεις αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (μυελού των οστών) από μη συγγενή δότη, η ανοδική πορεία που ξεκίνησε πριν από μία δεκαετία, συνεχίζεται σταθερά, προσφέροντας όλο και περισσότερες ελπίδες σωτηρίας στους ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα. Το 2023 πραγματοποιήθηκαν 141 μεταμοσχεύσεις αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (Α.Α.Κ.) σε ασθενείς στη χώρα μας, μεταξύ των οποίων 31 παιδιά. Πέραν του ευτυχούς γεγονότος της εύρεσης συμβατού δότη για τους ασθενείς αυτούς, είναι αξιοσημείωτο ότι σήμερα 30% των μοσχευμάτων προέρχονται από Έλληνες εθελοντές δότες. Επιπρόσθετα, Έλληνες εθελοντές δότες πρόσφεραν ζωή και σε πάνω από 80 συμβατούς ασθενείς σε χώρες του εξωτερικού.
Επισφραγίζεται έτσι επάξια η συμμετοχή της χώρας μας στην Παγκόσμια Δεξαμενή Εθελοντών δοτών Μυελού των Οστών και στο διεθνές σύστημα συνεργασίας για την ανταλλαγή Α.Α.Κ., αναδεικνύοντας τον μεγάλο βαθμό της έμπρακτης ευαισθητοποίησης του ελληνικού πληθυσμού όπως και το πολύτιμο εθνικό έργο των Κέντρων Δοτών. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του 2023, το Κέντρο Δότη "Όραμα Ελπίδας" ανέδειξε 93 και το ΚΕΔΜΟΠ "Χάρισε Ζωή" 27 συμβατούς εθελοντές δότες. Άξιες αναφοράς είναι και η επιστημονική επάρκεια και η υπερπροσπάθεια των εγχώριων Μονάδων Μεταμοσχεύσεων Α.Α.Κ. (ΠΓΝ "Αττικόν", ΓΝΑ "Ευαγγελισμός", ΓΟΝΑ "Άγιος Σάββας", ΓΝΘ "Γ. Παπανικολάου", ΠΓΝ Πατρών, ΠΓΝ Ηρακλείου) στο να ανταποκριθούν στα συνεχώς αυξανόμενα αιτήματα για συλλογές αιμοποιητικών κυττάρων από τους εθελοντές δότες, όχι μόνο για τις εγχώριες ανάγκες, αλλά και για αυτές ασθενών του εξωτερικού.
