Κατάλυση: Η θεραπεία – "ασπίδα" κατά των αρρυθμιών της καρδιάς

Συνέντευξη με τον Δρ. Απόστολο Κατσίβα, Καρδιολόγο – Αρρυθμιολόγο, Διευθυντή του Πρότυπου Κέντρου Καρδιάς και Αγγείων "Athens Heart Center", στο Ιατρικό Κέντρο Π. Φαλήρου

Οι καρδιακές αρρυθμίες είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό, με αποτέλεσμα η καρδιά σας να χτυπά πολύ γρήγορα, πολύ αργά ή ακανόνιστα, όπως π.χ. στην κολπική μαρμαρυγή. Οι αρρυθμίες διακρίνονται στις ταχυκαρδίες ή ταχυαρρθυμίες όταν η καρδιακή συχνότητα υπερβαίνει τις 100 σφίξεις/λεπτό και τις βραδυκαρδίες ή βραδυαρρυθμίες όταν η καρδιακή συχνότητα είναι μικρότερη από 60 σφίξεις/λεπτό. Συνήθως οι αρρυθμίες προκαλούν αίσθημα παλμών.

Στις περιπτώσεις των παροξυσμικών ταχυκαρδιών, υπερκοιλιακών ή κοιλιακών, οι ασθενείς νιώθουν ξαφνικά μια μεγάλη ταχυκαρδία που συχνά είναι ανυπόφορη, έχει διάρκεια από λίγα λεπτά έως μερικές ώρες ή και ημέρες και πάντα σταματά απότομα.

Ο καρδιολόγος – αρρυθμιολόγος, Δρ. Απόστολος Κατσίβας, αναλύει τα πλεονεκτήματα της μεθόδου της κατάλυσης και εξηγεί γιατί η έγκαιρη αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής με κατάλυση είναι κρίσιμης σημασίας για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών:

- Τι είναι η κατάλυση και πώς συμβάλλει στην αντιμετώπιση των αρρυθμιών;

Επί σειρά ετών οι αρρυθμίες αντιμετωπίζονταν με φάρμακα, τα οποία αφενός μεν δεν είναι αποτελεσματικά πάντα και αφετέρου έχουν σοβαρές επιπλοκές με παράδειγμα την αμιωδαρόνη (αντιαρρυθμικό φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία και την πρόληψη ορισμένων τύπων καρδιακών αρρυθμιών, εμφανίζοντας όμως σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες). Εδώ και τρεις δεκαετίες η κατάλυση μέσω καθετήρα αποτελεί την οριστική θεραπεία σε μια σειρά αρρυθμιών χωρίς την ανάγκη λήψης φαρμάκων.

Η κατάλυση ξεκίνησε αρχικά από θεραπεία ρυθμικών υπερκοιλιακών ταχυκαρδιών και σήμερα επιχειρείται σε όλους τους τύπους υπερκοιλιακών και κοιλιακών αρρυθμιών.

Επιπλέον, σήμερα εκτός από εξελιγμένα καταγραφικά με την δυνατότητα πολλών καναλιών καταγραφής έχουμε και σύγχρονα συστήματα τρισδιάστατης ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης όπου, εκτός από την γεωμετρική ανακατασκευή της κοιλότητας που ερευνάμε, έχουμε πληροφορίες για τα δυναμικά ως ένδειξη φυσιολογικού ή παθολογικού μυοκαρδίου καθώς και την φορά εκπόλωσης του ερεθίσματος τόσο στο φυσιολογικό ρυθμό όσο και κατά την διάρκεια της αρρυθμίας.

- Γιατί ενδείκνυται η κατάλυση ειδικά για την κολπική μαρμαρυγή;

Η κολπική μαρμαρυγή πρωτοεμφανίζεται σαν αρρυθμία φαινομενικά αθώα και εξελίσσεται ως νόσος με σημαντικές επιπτώσεις. Παρά τη λήψη της σωστής αντιπηκτικής αγωγής, σύμφωνα με τις τρέχουσες οδηγίες, η εξέλιξη της νόσου σε εμμένουσα και χρόνια μορφή συνοδεύεται από αυξημένη συχνότητα εγκεφαλικών επεισοδίων, εμφραγμάτων μυοκαρδίου, νοσηλειών για την αρρυθμία καθώς και αυξημένη καρδιαγγειακή θνητότητα.

Για τον λόγο αυτό η σημερινή θέση είναι η προσπάθεια να διατηρηθεί ο φυσιολογικός ρυθμός αμέσως με τη διάγνωση. Όπως και στις υπόλοιπες αρρυθμίες, η φαρμακολογική θεραπεία δεν έχει συγκρίσιμα ποσοστά επιτυχίας με την κατάλυση, ενώ σε βάθος χρόνου συνοδεύεται και από σημαντικές επιπλοκές.

Η κατάλυση παρεμβαίνει σε πολλαπλούς μηχανισμούς παραγωγής και συντήρησης της αρρυθμίας και για τον λόγο αυτό, εκτός από τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας, υπερέχει αισθητά της φαρμακευτικής αγωγής στην εμμένουσα και χρόνια κολπική μαρμαρυγή με όλες τις παραπάνω συνέπειες.

Ως εκ τούτου τα βιβλιογραφικά δεδομένα της τελευταίας διετίας συνηγορούν υπέρ της κατάλυσης της κολπικής μαρμαρυγής ως πρώτης μορφής θεραπεία σε ασθενείς που κρίνεται επιβεβλημένη κάποια μορφή θεραπείας, δεδομένου ότι με την υπάρχουσα τεχνολογία και αποκτηθείσα εμπειρία αποτελεί μια ασφαλή μέθοδο με ελάχιστες σημαντικές επιπλοκές.

- Ποιες είναι οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στην αντιμετώπιση των αρρυθμιών και της κολπικής μαρμαρυγής;

Η θερμοκατάλυση με υψίσυχνο εναλλασσόμενο ρεύμα χρησιμοποιείται εδώ και 25 χρόνια στην αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής, ενώ η κρυοκατάλυση αποτελεί μια δεύτερη μορφή θερμικής κατάλυσης τα τελευταία 15 χρόνια.

Σε πρόσφατη μελέτη η σύγκριση των δύο τεχνικών δεν έδειξε ουσιαστικές διαφορές στην αποτελεσματικότητα και τις επιπλοκές. Εντούτοις, οι νεότερες εξελίξεις στην θερμοκατάλυση, όπως η ενσωμάτωση ειδικών αλγορίθμων για το χρόνο διάρκειας της βλάβης ώστε να είναι αφενός μεν αποτελεσματική και αφετέρου ασφαλής, καθώς και η ύπαρξη νέων καθετήρων που δίδουν την δυνατότητα χορήγησης πολύ υψηλής ενέργειας, δεν ήταν διαθέσιμες όταν διενεργούνταν η μελέτη.

Τα τελευταία έτη εισήχθη η νέα μορφή μη θερμικής ενέργειας, η παλμική ενέργεια. Η μορφή αυτή ενέργειας έχει το πλεονέκτημα ότι η δράση της περιορίζεται στον υποκείμενο ιστό χωρίς μόνιμη βλάβη ιστών παρακείμενων οργάνων με αποτέλεσμα να είναι ασφαλής χωρίς τον φόβο της σπάνιας επιπλοκής του κολπο-οισοφαγικού συριγγίου ή της σημαντικής στένωσης των πνευμονικών φλεβών. Σε πρόσφατη μελέτη, η σύγκριση παλμικής με θερμική κατάλυση έδωσε συγκρίσιμα αποτελέσματα επιτυχίας χωρίς την ύπαρξη σημαντικών επιπλοκών.

Επιπρόσθετα η τρέχουσα εμπορικά διαθέσιμη τεχνολογία παλμικής κατάλυσης δεν υποστηρίζεται από σύστημα ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης και ως εκ τούτου περιορίζεται μόνο στην απομόνωση των πνευμονικών φλεβών, όπως ακριβώς γίνεται και με την κρυοκατάλυση.

Στο εγγύς μέλλον θα είναι διαθέσιμη η τεχνολογία που θα συνδυάζει το σύστημα ηλεκτροανατομικής χαρτογράφησης και την δυνατότητα επιλογής παλμικής ή θερμοκατάλυσης ανάλογα με την περιοχή, ώστε με την ίδια τεχνολογία να αντιμετωπιστούν όλες οι κλινικές μορφές κολπικής μαρμαρυγής.

Οι κοιλιακές ταχυαρρυθμίες διακρίνονται σε αρρυθμίες που εμφανίζονται σε ασθενείς με ή χωρίς οργανικό υπόστρωμα. Σε ασθενείς χωρίς οργανικό υπόστρωμα συνήθως είναι μεμονωμένες έκτακτες κοιλιακές συστολές και σπανιότερα εμμένουσες κοιλιακές ταχυκαρδίες. Σε ασθενείς που απαιτείται θεραπεία, η κατάλυση, λόγω της αποτελεσματικότητάς της και των ελαχίστων επιπλοκών της είναι θεραπεία πρώτης εκλογής.

Σε ασθενείς με οργανική καρδιοπάθεια, οι οποίοι φέρουν και απινιδωτικές συσκευές, οι κοιλιακές αρρυθμίες είναι εμμένουσες, έχουν αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής και αποδεδειγμένα μειώνουν την επιβίωση. Η κατάλυση σε αυτούς τους ασθενείς πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα με δυνατότητα ενδοκαρδιακής και επικαρδιακής κατάλυσης και συνήθως οι ασθενείς ανακουφίζονται από τις ενεργοποιήσεις της συσκευής.

Μάθετε περισσότερα: www.iatriko.gr

Επιμέλεια: Σοφία Κωστάρα