Ποια ευρωπαϊκή χώρα έχει την πιο "υγιεινή" κουζίνα;

Όλοι γνωρίζουμε την αξία μιας υγιεινής διατροφής στην υγεία και την ευεξία μας. Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά μας δίνουν τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειαζόμαστε για να θωρακίζουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα κατά των ασθενειών. Το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη των μυών και μπορούν να ενισχύσουν το μεταβολισμό. Τα δημητριακά ολικής άλεσης και τα όσπρια είναι πλούσια όχι μόνο σε βιταμίνες και μέταλλα αλλά και σε φυτικές ίνες, που παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία του πεπτικού. Στις περισσότερες χώρες, η διατροφή, απαρτίζεται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, από συνδυασμούς των παραπάνω, ενώ η γεωγραφική θέση της χώρας και τα κλιματολογικά της χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη διατροφή των κατοίκων της. 

Πώς επηρεάζει ο τόπος που ζούμε τη διατροφή μας 

Αν πάμε πολύ πίσω στην ιστορία, θα επιβεβαιώσουμε ότι οι πρόγονοί μας επιβίωναν από τα τρόφιμα που φύονταν φυσικά εκεί που ζούσαν. Το ρύζι, για παράδειγμα, μπήκε για πρώτη φορά στη διατροφή των ανθρώπων που ζούσαν στην Ασία και την Αφρική, όπου φύονταν αυτοφυή είδη. Η διατροφή των κατοίκων των ακτών σε όλο τον κόσμο βασιζόταν στα ψάρια και τα θαλασσινά, τροφές με καλής ποιότητας πρωτεΐνη, βιταμίνες και μέταλλα.. Φρούτα όπως το μάνγκο και ο ανανάς - γεμάτα βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά - αναπτύσσονται και απολαμβάνονται σε περιοχές του κόσμου με θερμό κλίμα.

Μια συγκεκριμένη μελέτη, του Ancel Keys, ενός φυσιολόγου από τη Μινεσότα - ήταν η πρώτη που εμβάθυνε στο πώς ο τόπος που ζούμε μπορεί να επηρεάσει την υγεία μας, όταν την εξετάζουμε υπό το πρίσμα των διατροφικών επιλογών. Στο πλαίσιο της έρευνας, εξετάστηκε η διατροφή χιλιάδων ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία για να διαπιστωθεί πώς αυτό που έτρωγαν επηρέαζε την υγεία τους.

Μαζί με τη διαπίστωση ότι "η χοληστερόλη, η αρτηριακή πίεση, ο διαβήτης και το κάπνισμα είναι καθολικοί παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο", η έρευνα ανέδειξε επίσης ένα βασικό αποτέλεσμα που έκτοτε έχει γίνει κάτι σαν ακρογωνιαίος λίθος στη διατροφική κουλτούρα: η μεσογειακή διατροφή ξεπερνά όλες τις άλλες όταν πρόκειται για υγιεινή διατροφή.

Μεσογειακή κουζίνα

Η μεσογειακή κουζίνα θεωρείται κορυφαία αναφορικά με τη θετική της επίδραση στην υγεία, όπως υποστηρίζει έρευνα  που έγινε γνωστή με τον όνομα The Seven Countries Study. sevencountriesstudy.com Με βάση τα λαχανικά και τα φρούτα, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα ψάρια, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά και σε μικρότερες ποσότητες κόκκινο κρέας, τα βασικά συστατικά της μεσογειακής διατροφής εξακολουθούν να θεωρούνται ότι θωρακίζουν τον οργανισμό από παθήσεις όπως ο διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα αλλά και κατά της παχυσαρκίας.
Έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ υπογραμμίζει αυτή τη θεωρία, αναφέροντας ότι "όσοι ακολουθούσαν αυτό το είδος διατροφής είχαν 25% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων σε διάστημα 12 ετών". Οι ερευνητές προσθέτουν επίσης ότι "εκείνοι που είχαν την υψηλότερη προσήλωση στη μεσογειακή διατροφή παρουσίασαν 24% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και 23% χαμηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε σύγκριση με εκείνους που είχαν τη χαμηλότερη προσήλωση". 
Οι χώρες που θεωρείται ότι ακολουθούν μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνουν κυρίως την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία. 

Σκανδιναβική κουζίνα

Τα τελευταία χρόνια όμως, η σκανδιναβική κουζίνα έχει αναδειχτεί ως βασικό… αντίπαλο της μεσογειακής, παρότι πιο περιορισμένη σε ποικιλία λόγω του ψυχρού κλίματος. Το ψωμί σίκαλης, τα φρούτα και τα λαχανικά που προέρχονται από την τοπική αγορά και τα φρέσκα, λιπαρά ψάρια αποτελούν βασικούς παράγοντες στη διατροφή χωρών όπως η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Ισλανδία, η Σουηδία και η Δανία. Οι σκανδιναβικές χώρες συνηθίζουν επίσης να τρώνε εποχιακά - κάτι που συμβαδίζει με τα τοπικά τους προϊόντα. 

Η συνήθεια αυτή προσφέρει στη διατροφή τους ένα συγκριτικό πλεονέκτημα ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τροφίμων καθώς τα φρέσκα προϊόντα που μεταφέρονται από το εξωτερικό υπόκεινται συχνά σε κατάψυξη και χρήση συντηρητικών, έτσι ώστε μέχρι να φτάσουν στον προορισμό τους να "μοιάζουν" φρέσκα. Επιπλέον, η συγκομιδή τους γίνεται προτού φτάσουν στην πλήρη ωρίμανση, άρα υπολείπονται σε βιταμίνες και άλλα συστατικά. 

Γαλλική κουζίνα

Το "γαλλικό παράδοξο", με τα σχετικά χαμηλά ποσοστά καρδιακών παθήσεων της χώρας που η παραδοσιακή διατροφή της είναι πλούσια σε λιπαρά (σκεφτείτε τυριά και βούτυρο) και κρασί, προκαλούσε αμηχανία στους γιατρούς και τους διαιτολόγους - μέχρι το 1991, όταν ο Serge Renaud, επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο του Μπορντό, αποφάσισε να το ερευνήσει επιστημονικά. Που κατέληξε η έρευνα; Στη Γαλλία, όλα έχουν να κάνουν με την "τέλεια μερίδα". Ενώ οι Γάλλοι αγαπούν το τυρί, το ψωμί, τα κρουασάν και τα αλλαντικά, όλα τους τρόφιμα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, το ευρέως διαδεδομένο συμπέρασμα είναι ότι τείνουν να τα καταναλώνουν με μέτρο.

Ο Will Clower, διευθύνων σύμβουλος της Mediterranean Wellness LLC, έχει επίσης παρουσιάσει έρευνα σχετικά με το πώς οι Γάλλοι διατηρούν χαμηλά ποσοστά παχυσαρκίας και καρδιακών παθήσεων. Ένα σημείο που θίγει ο Clower επικεντρώνεται στην ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνονται, με το 80 τοις εκατό της πρόσληψης λίπους στη Γαλλία να προέρχεται από πλήρη γαλακτοκομικά και τροφές με λαχανικά - μια σημαντικά πιο υγιεινή επιλογή από την κουλτούρα των τηγανητών σε ορισμένες χώρες.

Η απόλαυση του φαγητού, η επιλογή της ποιότητας έναντι της ποσότητας, η προσήλωση σε τρία γεύματα την ημέρα χωρίς τσιμπολογήματα, με έμφαση στην ποικιλία είναι σημαντικές πρακτικές στη γαλλική διατροφή.

Υπάρχει τελικά μία πιο υγιεινή κουζίνα στις χώρες της Ευρώπης; 

Μάλλον όχι, αφού με αυτή την γρήγορη καταγραφή των ερευνών μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο αφενός και η ποιότητα των τροφών που επιλέγουμε είναι βασικά στοιχεία για μια όσο το δυνατό πιο υγιεινή διατροφή. Τέλος, η εντοπιότητα των προϊόντων -μία τάση που σχετίζεται άμεσα με τα food miles και τις αρχές του βιγκανισμού – παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ποιότητα και τη θρεπτική αξία της διατροφής μας.