Καρκίνος του Πνεύμονα: Χρήσιμες γνώσεις και πληροφορίες για ασθενείς

Γράφουν οι Γεώργιος Κουμάκης, Παθολόγος-Ογκολόγος, Συνεργάτης Β΄ Παθολογικής Ογκολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ και Πάρις Κοσμίδης, Παθολόγος-Ογκολόγος, Διευθυντής Β΄ Παθολογικής Ογκολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως σε άνδρες και γυναίκες.
Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες καρκίνου του πνεύμονα, ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) και ο μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα (ΜΚΚΠ). Οι περισσότεροι ασθενείς προσέρχονται για διαγνωστική εκτίμηση με ύποπτα συμπτώματα για καρκίνο του πνεύμονα (βήχα, αιμόπτυση, δύσπνοια) ή η διάγνωση είναι ένα τυχαίο γεγονός σε μια απλή ακτινογραφία για άλλους λόγους.

Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΜΚΠ)

Είναι η μεγαλύτερη κατηγορία του καρκίνου πνεύμονα, αποτελεί το 85% του συνόλου καρκίνου του πνεύμονα και αποτελείται από διάφορους ιστολογικούς τύπους.

Τι είναι η σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονα;

Η σταδιοποίηση είναι ο τρόπος με τον οποίο ο γιατρός ανακαλύπτει πόσο έχει επεκταθεί ο καρκίνος στο υπόλοιπο σώμα. Ο καθορισμός της επέκτασης ορίζει τα λεγόμενα στάδια της νόσου και αυτά είναι τα στάδια Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV (1,2,3,4)

Μερικά χαρακτηριστικά των σταδίων είναι τα εξής:
    • Στο στάδιο 1 ο καρκίνος εντοπίζεται στο δεξιό ή αριστερό πνεύμονα και δεν έχει διασπαρεί έξω από τον πνεύμονα ή σε λεμφαδένες.
    • Στο στάδιο 2 ο καρκίνος έχει διασπαρεί πέρα από τον πνεύμονα όπως οι λεμφαδένες και οι γύρω περιοχές.
    • Στο στάδιο 3 ο καρκίνος είναι συνήθως μεγάλος σε μέγεθος ή έχει διασπαρεί στους λεμφαδένες που βρίσκονται ανάμεσα στους πνεύμονες.
    • Στο στάδιο 4 ο καρκίνος έχει διασπαρεί στον άλλο πνεύμονα ή σε άλλα μέρη του σώματος όπως τα οστά, το ήπαρ και ο εγκέφαλος. Επίσης, στο στάδιο 4 ανήκει και ο καρκίνος που έχει δημιουργήσει υγρό γύρω από τους πνεύμονες (πλευρίτιδα)

Πώς θεραπεύεται σε γενικές γραμμές ο καρκίνος του πνεύμονα;

Οι ασθενείς με στάδιο 1 και 2 συνήθως θεραπεύονται χειρουργικά με την αφαίρεση του καρκίνου είτε με την αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του πνεύμονα. Συνήθως για τους ασθενείς με στάδιο Ι δεν χρειάζεται άλλη συμπληρωματική θεραπεία αλλά στους ασθενείς με στάδιο 2 συνήθως χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία μετά το χειρουργείο που είναι:
    • Ακτινοθεραπεία
    • Χημειοθεραπεία
Ο ασθενείς με 3ο στάδιο θεραπεύονται με διάφορους τρόπους. Η θεραπεία εξαρτάται από τη θέση του καρκίνου και το μέγεθός του. Οι ασθενείς με στάδιο 3 συνήθως λαμβάνουν μία ή συνδυασμό από τις παρακάτω θεραπείες:
    • Χημειοθεραπεία
    • Ακτινοθεραπεία
    • Ανοσοθεραπεία
    • Χειρουργείο
Για το στάδιο 4 δεν υπάρχει ιάσιμη θεραπεία αλλά διάφορες θεραπείες που  ελαττώνουν τα συμπτώματα και βελτιώνουν την επιβίωση των ασθενών.
Στο στάδιο 4 οι ασθενείς θα λάβουν μία ή συνδυασμό από των παρακάτω θεραπειών:
    • Χημειοθεραπεία
    • Στοχευμένη θεραπεία: Αυτά είναι φάρμακα που δρουν σε καρκίνους με ειδικά χαρακτηριστικά.
    • Ανοσοθεραπεία
    • Χειρουργείο για να απομακρυνθούν πιθανές μεταστάσεις πέραν του πνεύμονα
    • Ακτινοθεραπεία κυρίως για την ανακούφιση από συμπτώματα ή άλλες επιπλοκές που επιφέρουν αναπηρία.

Σημειωτέων, ότι η είσοδος τα τελευταία χρόνια της μοριακής βιολογίας και της ανοσοθεραπείας έφεραν επανάσταση στη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα με αύξηση της επιβίωσης και της ποιότητας ζωής πέραν από αυτά που προσέφεραν, έως την είσοδό τους, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία.

Μικροκυτταρικός Καρκίνος Πνεύμονα (ΜΚΚΠ)

Είναι η άλλη μεγάλη κατηγορία του καρκίνου του πνεύμονα, ένας καρκίνος με ταχεία ανάπτυξη και εμφανίζεται σε άτομα που καπνίζουν ή κάπνιζαν στο παρελθόν.

Σταδιοποίηση

H σταδιοποίηση του ΜΚΚΠ δεν αναφέρεται συνήθως στα γνωστά 4 στάδια αλλά σε δύο στάδια που εκφράζονται ως περιορισμένη ή εκτεταμένη νόσος. Οι ασθενείς με περιορισμένη νόσο έχουν καρκίνο σε μία θέση στον αριστερό ή τον δεξιό πνεύμονα και σε περιοχικούς λεμφαδένες (λεμφαδένες γύρω από τους πνεύμονες). Οι ασθενείς με εκτεταμένη νόσο εμφανίζουν μεταστάσεις στον άλλο πνεύμονα ή σε άλλα ζωτικά όργανα του σώματος.

Πώς θεραπεύεται σε γενικές γραμμές ο ΜΚΚΠ;

Οι ασθενείς με περιορισμένη νόσο αντιμετωπίζονται με συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας.
Οι ασθενείς με εκτεταμένη νόσο συνήθως αντιμετωπίζονται με χημειοθεραπεία στην οποία έχει προστεθεί πρόσφατα και η ανοσοθεραπεία. Μετά την χημειοθεραπεία, μερικοί ασθενείς λαμβάνουν και ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες.
Επίσης, συχνά ακτινοβολούνται στον εγκέφαλο για την πρόληψη εγκεφαλικών μεταστάσεων.

Τι γίνεται μετά το τέλος της Θεραπείας;

Μετά το πέρας της θεραπείας και στους δύο καρκίνους του πνεύμονα, οι ασθενείς παρακολουθούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από τους θεράποντες γιατρούς τους για μία πιθανή υποτροπή ή επιδείνωση που πρέπει να αντιμετωπιστεί με τις απαραίτητες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις, όπως οι αξονικές τομογραφίες θώρακος και κοιλίας και οι ακτινογραφίες θώρακος.

Τι ισχύει σήμερα για τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα

Οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο πνεύμονα πρέπει αυτήν την εποχή να διέπονται από αισιοδοξία, να επισκέπτονται ειδικούς γιατρούς χειρουργούς και ογκολόγους που έχουν γνώση και εμπειρία στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνούν ότι η είσοδος των νέων στοχευμένων φαρμάκων και της ανοσοθεραπείας έφεραν αφενός μεν  αύξηση της επιβίωσης των ασθενών αλλά βελτίωσαν σημαντικά και την ποιότητα ζωής των ασθενών σημειώνοντας επανάσταση στο χώρο του καρκίνου του πνεύμονα.