Καρκίνοι του ανώτερου πεπτικού: Τι αλλάζει στη θεραπεία τους

Το μελλοντικό θεραπευτικό τοπίο των καρκίνων του ανώτερου πεπτικού συστήματος, όπως αυτό διαμορφώνεται από την ιδιαιτερότητα της επιδημιολογικής τους εικόνας και τη σοβαρότητά τους, καθώς και η συμβολή των καινοτόμων ανοσο-ογκολογικών θεραπειών στη βελτίωση της πρόγνωσης για τους ασθενείς με προχωρημένη ή μεταστατική νόσο, αποτέλεσαν τη βασική θεματολογία της Συνέντευξης Τύπου που διοργάνωσε η βιοφαρμακευτική εταιρεία Bristol Myers Squibb την Πέμπτη, 31 Μαρτίου. 

Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, η κ. Ελισάβετ Προδρόμου, Γενική Διευθύντρια της Bristol Myers Squibb Ελλάδας, ιχνογράφησε τη νέα εποχή που ανατέλλει για τη Bristol Myers Squibb στον κόσμο και στην Ελλάδα. Η κ. Προδρόμου αναφέρθηκε στην ηγετική παρουσία της εταιρείας στον παγκόσμιο χάρτη των βιοφαρμακευτικών επιχειρήσεων, γεγονός που αποτυπώνεται και στο ύψος των επενδύσεων Έρευνας και Ανάπτυξης. Με αναφορά στο συμπεριληπτικό πνεύμα που διέπει τις γενικότερες εργασιακές πρακτικές της εταιρείας και στο υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, η κ. Προδρόμου έκανε ιδιαίτερη μνεία στην κοινωνική δραστηριότητα της Bristol Myers Squibb στη χώρα μας και στις πρωτοβουλίες που έχουν στόχο την ενδυνάμωση του έργου των συλλόγων ασθενών.

Στη συνέχεια, ο κ. Μιλτιάδης Ζήσης, Ιατρικός Διευθυντής της Bristol Myers Squibb Ελλάδας αναφέρθηκε με περισσότερη λεπτομέρεια στο αποτύπωμα της εταιρείας στον τομέα της Έρευνας & Ανάπτυξης. Οι 118 κλινικές δοκιμές που βρίσκονται υπό εξέλιξη παγκοσμίως αφορούν τουλάχιστον 50 νέα μόρια σε περισσότερες από 40 νόσους στις θεραπευτικές κατηγορίες της Ογκολογίας, της Αιματολογίας, των Καρδιαγγειακών παθήσεων, της Ανοσολογίας, της Ίνωσης και της Νευρολογίας. Ο κ. Ζήσης παρουσίασε επίσης τα σοβαρά νοσήματα που βρίσκονται στο ερευνητικό στόχαστρο της εταιρείας (16 τύποι συμπαγών όγκων, αιματολογικές κακοήθειες, θαλασσαιμία και μυελοδυσπλαστικά σύνδρομα, φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου και άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, καθώς και καρδιαγγειακά νοσήματα), καθώς και το χαρτοφυλάκιο των ουσιών υπό κλινική ανάπτυξη και την κατά περίπτωση πρόοδο βάσει της Φάσης της κλινικής μελέτης στην οποία βρίσκονται. Ο κ. Ζήσης ολοκλήρωσε την ομιλία του εστιάζοντας στη σημαντική επένδυση της Bristol Myers Squib Ελλάδος στην κλινική έρευνα, αναφερόμενος συγκεκριμένα στις 53 κλινικές δοκιμές που υλοποιεί στη χώρα μας  με τη συμμετοχή 1300 ασθενών.

Η εκδήλωση συνεχίστηκε με τον  κ. Ιωάννη Μπουκοβίνα, Παθολόγο-Ογκολόγο, Επιστημονικό Υπεύθυνο της Ογκολογικής Μονάδας της Βιοκλινικής Θεσσαλονίκης, να υπογραμμίζει τη σημασία της επιστημονικής συνεργασίας όσον αφορά στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των καρκίνων του οισοφάγου και του στομάχου. Τα σχετικά επιδημιολογικά στοιχεία που παρέθεσε κατέδειξαν την επιθετικότητα της ασθένειας και τη μεταστατική δυναμική της, ενώ επιπλέον η αναφορά σε παράγοντες κινδύνου και περαιτέρω χαρακτηριστικά της νόσου τεκμηρίωσαν την κακή πρόγνωση. Επιχειρώντας στο σημείο αυτό να καθορίσει το πλαίσιο της διαδικασίας διάγνωσης και σταδιοποίησης της νόσου, η παρέμβαση του κ. Μπουκοβίνα ανέδειξε την απόλυτη ανάγκη της διεπιστημονικής προσέγγισης στην αντιμετώπιση ασθενών με ανεγχείρητο ή μεταστατικό καρκίνο του οισοφάγου, περιγράφοντας έναν πρώτο κύκλο ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων (ακτινολόγος, γαστρεντερολόγος, παθολογοανατόμος, χειρουργός κ.ά. ), ενώ ένας δεύτερος κύκλος ειδικών, που περιλαμβάνει από κλινικούς γενετιστές και φυσιοθεραπευτές έως κοινωνικούς λειτουργούς και νοσηλευτές, συνεπικουρεί τους πρώτους σε αυτή την άκρως απαιτητική διαδικασία.

Από την πλευρά του  ο κ. Μιχάλης Καραμούζης, Παθολόγος-Ογκολόγος και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, προχώρησε σε μια συνοπτική παρουσίαση των θεραπευτικών επιλογών όσον αφορά στους συγκεκριμένους τύπους καρκίνου βάσει της ιστολογικής τους ταξινόμησης. Συνέχισε με την παράθεση δεδομένων σχετικά με τους διάφορους μοριακούς υπότυπους αυτών των τύπων καρκίνου και κατέληξε στον προσδιορισμό του θεραπευτικού στόχου, που δεν είναι άλλος από την εξατομικευμένη θεραπεία. Στο σημείο αυτό ο κ. Καραμούζης, μέσω μιας εύστοχης σύγκρισης μεταξύ της χημειοθεραπείας και της ανοσοθεραπείας με αναστολείς σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος (παράγοντες anti-PD-1), κατέδειξε τα αδιαμφισβήτητα οφέλη της ανοσοθεραπείας και συγκεκριμένα τη μειωμένη τοξικότητα, την εντυπωσιακή απόκριση με χαρακτηριστική διάρκεια και τη μακροχρόνια επιβίωση, μεταξύ άλλων.

Η ομιλία του κ. Ιωάννη Σουγκλάκου, Παθολόγου-Ογκολόγου και Αναπληρωτή Καθηγητή Παθολογικής Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, σήμανε το τέλος της εκδήλωσης, με την ανάδειξη σύγχρονων και μελλοντικών πτυχών της θεραπευτικής αξίας της Ανοσο-ογκολογίας όσον αφορά στους καρκίνους του ανώτερου πεπτικού. Ο κ. Σουγκλάκος, αναφερόμενος ειδικά στον καρκίνο του οισοφάγου, σκιαγράφησε το ταξίδι του ασθενούς υπογραμμίζοντας το αίσθημα μοναξιάς και έλλειψης ελπίδας που συνήθως καταγράφεται, λόγω της μεγάλης επιθετικότητας και των υψηλών ποσοστών θνησιμότητας της νόσου. Στον αντίποδα, ωστόσο, τοποθετούνται τα αποτελέσματα κλινικών μελετών καινοτόμων ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων. Συγκεκριμένα, ο κ. Σουγκλάκος παρέθεσε στοιχεία που καταδεικνύουν τη στατιστικά και κλινικά σημαντική βελτίωση στην ελεύθερη νόσου επιβίωση στην περίπτωση εγχειρήσιμων καρκίνων του ανώτερου πεπτικού με τη χρήση ανοσοθεραπείας έπειτα από προεγχειρητική χημειο-ακτινοθεραπεία. Ένα επιπλέον σημαντικό εύρημα είναι η κλινικά σημαντική βελτίωση στη συνολική επιβίωση των ασθενών που εξασφαλίζει η συνδυαστική αγωγή ανοσοθεραπείας και χημειοθεραπείας έναντι της χημειοθεραπείας μόνο,  ρίχνοντας περαιτέρω φως στη δυνατότητα των καινοτόμων ανοσοθεραπειών να ανατρέψουν την καθιερωμένη θεραπευτική πρακτική στον καρκίνο του στομάχου και του οισοφάγου.