Οστεοπόρωση στους άντρες: Πότε πρέπει να εξεταστείτε και σε τι μπορεί να οφείλεται;

Ο Κων/νος  Διον. Σταθόπουλος MD, Ph.D, Ορθοπαιδικός Χειρουργός και Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ στρέφει το φως του προβολέα στην οστεοπόρωση στους άντρες, μία πάθηση για την οποία δεν συνηθίζουμε να μιλάμε. 

Τι είναι η οστεοπόρωση 

Η οστεοπόρωση αποτελεί τη συχνότερη μεταβολική πάθηση των οστών που αφορά σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Βάσει ορισμού, είναι μια χρόνια νόσος που σχετίζεται με ελαττωμένη οστική αντοχή, με αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου κατάγματος. Η συνηθέστερη μορφή της είναι η οστεοπόρωση που εγκαθίσταται σε πολλές γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ενώ αναμενόμενη είναι και η λεγόμενη γεροντική οστεοπόρωση που συναντούμε σε ασθενείς της τρίτης ηλικίας. 

Οστεοπόρωση στους άντρες

Εκείνο που είναι ίσως λιγότερο γνωστό, είναι ότι η οστεοπόρωση πλήττει επίσης τους άνδρες. Μάλιστα είναι τόσο συχνή ώστε, με βάση τα κριτήρια διάγνωσης και θεραπείας της νόσου που εφαρμόζονται και στη χώρα μας, επιβάλλεται η πραγματοποίηση της διαγνωστικής της εξέτασης, δηλαδή της μέτρησης οστικής πυκνότητας, σε όλους ανεξαιρέτως τους άνδρες, όπως και τις γυναίκες, μετά την ηλικία των 65 ετών. Η βασική διαφορά σε σχέση με τις γυναίκες δηλαδή είναι ότι στους άνδρες παρουσιάζεται συνήθως σε μεγαλύτερες ηλικίες, και μπορεί να διακρίνεται σε ιδιοπαθή ή δευτεροπαθή. 

Ιδιοπαθής και δευτεροπαθής οστεοπόρωση 

Ιδιοπαθής ονομάζεται όταν στον άνδρα ασθενή δεν υπάρχουν συνοδές παθήσεις ή αίτια στα οποία μπορεί να αποδοθεί. Δευτεροπαθής ονομάζεται σε περιπτώσεις που κάποιο άλλο αίτιο την δημιουργεί-όπως για παράδειγμα μια ενδοκρινική πάθηση ή μια αιματολογική πάθηση. 

Συχνότατα, η δευτεροπαθής ανδρική οστεοπόρωση οφείλεται επίσης στη λήψη φαρμάκων όπως η κορτιζόνη, που μπορεί να χορηγείται σε ασθενείς με αυτοάνοσες αρθρίτιδες ή σε ασθενείς με χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια, καθώς και σε μια πλειάδα άλλων παθολογικών καταστάσεων. Επίσης, φάρμακα που χορηγούνται σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, όπως και κάθε μορφής χημειοθεραπεία, έχουν την ιδιότητα να προκαλούν ελάττωση της οστικής μάζας και επιδείνωση της οστικής αντοχής και να οδηγούν σε οστεοπόρωση με συνέπεια τον αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων και στους άνδρες. Έξεις και συνήθειες ζωής όπως ο καθιστικός τρόπος ζωής, το κάπνισμα, η αποφυγή άσκησης, η κατάχρηση αλκοόλ και άλλες αποτελούν πρόσθετους παράγοντες κινδύνου που πρέπει να συνυπολογίζονται καθώς αυξάνουν σημαντικά τον καταγματικό κίνδυνο. Και θα πρέπει να τονιστεί ότι και στους άνδρες η νόσος διαδράμει ασυμπτωματικά για πολλές δεκαετίες και δυστυχώς η διάγνωσή της γίνεται μετά από την έλευση ενός σπονδυλικού κατάγματος ή ενός κατάγματος του ισχίου. Τα κατάγματα αυτά αυξάνουν σημαντικά τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα, και αποτελούν μείζων ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα το οποίο είναι δυσεπίλυτο και δύσκολο στην δευτερογενή του πρόληψη.      

Η πρόληψη

Είναι επομένως απαραίτητο και στην περίπτωση αυτή να προλαμβάνουμε παρά να αντιμετωπίζουμε τις επιπλοκές της πάθησης. Ο έλεγχος λοιπόν σε όλους τους άνδρες άνω των 65 ετών (και σε νεώτερους σε ειδικές περιπτώσεις) με μέτρηση οστικής πυκνότητας, μιας απλής, ανώδυνης και απολύτως ασφαλούς απεικονιστικής εξέτασης, καθώς και με ορισμένες απλές εξετάσεις αίματος, και ενδεχομένως ακτινολογικός έλεγχος στην σπονδυλική στήλη κυρίως, θα είναι αρκετός ώστε ο ειδικός ιατρός να διαγνώσει την ανδρική οστεοπόρωση. Όλες οι ανωτέρω εξετάσεις είναι συνταγογραφούμενες για όλους τους ασφαλισμένους, και μπορούν να πραγματοποιηθούν τόσο σε ιδιωτικές όσο και σε δημόσιες δομές υγείας. Βάσει των αποτελεσμάτων, ο ιατρός θα συστήσει την ειδική θεραπευτική αγωγή εφόσον χρειάζεται και θα πρέπει να τονιστεί ότι τα διαθέσιμα και στην χώρα μας φάρμακα έχουν εγκριθεί από όλους τους αρμόδιους διεθνείς φορείς και είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. 

Στις βασικές οδηγίες περιλαμβάνονται πάντοτε η αποφυγή καπνίσματος και κατάχρησης αλκοόλ, η επαρκής άσκηση, καθώς και η προσπάθεια αποφυγής των πτώσεων. Συστήνεται η επαρκής λήψη επίσης γαλακτοκομικών (γάλα, γιαούρτι, τυρί λευκό ή κίτρινο) ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D, που αποτελούν βασικά συστατικά για την υγεία των οστών. Προσοχή απαιτείται σε όλες τις περιπτώσεις ασθενών που έχουν ήδη υποστεί ένα ή περισσότερα κατάγματα, διότι ο κίνδυνος νέων καταγμάτων είναι εξαιρετικά υψηλός-στις περιπτώσεις αυτές η διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης έχει χαρακτήρα επείγοντος.

Η ανδρική οστεοπόρωση αποτελεί ένα συχνότατο και δυστυχώς υποδιαγνωσμένο νόσημα παγκοσμίως, αλλά και στην χώρα μας, το οποίο οδηγεί δυνητικά σε σοβαρές επιπλοκές. Η σωστή διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να εξασφαλίσει και στους άνδρες την αποφυγή των οστεοπορωτικών καταγμάτων, καλό επίπεδο κινητικότητας και λειτουργικότητας, και εξαιρετική ποιότητα ζωής. Είναι στο χέρι όλων μας!