Update: Εφάπαξ γονιδιακή θεραπεία για σπάνια κληρονομική αμφιβληστροειδοπάθεια

Οι γονιδιακές θεραπείες αποτελούν ένα ευρύ πεδίο έρευνας, τα αποτελέσματα της οποίας μπορεί να αλλάξουν τη ζωή και την καθημερινότητα ενηλίκων και παιδιών με σοβαρά νοσήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με άλλον τρόπο. Στην κατηγορία αυτή ανήκει το voretigene neparvovec, μια εφάπαξ γονιδιακή θεραπεία για τη θεραπευτική αντιμετώπιση ασθενών με απώλεια όρασης λόγω γενετικής μετάλλαξης και στα δύο αντίγραφα του γονιδίου RPE65 οι οποίοι έχουν επαρκή βιώσιμα αμφιβληστροειδικά κύτταρα. 

Τα άτομα που γεννιούνται με μεταλλάξεις και στα δύο αντίγραφα του γονιδίου RPE65 μπορεί να εμφανίσουν εκτενή απώλεια όρασης από μικρή ηλικία, ενώ η πλειονότητα των ασθενών εμφανίζουν εξέλιξη σε ολική τύφλωση. Η έρευνα δείχνει ότι η διαταραχή της όρασης και η τύφλωση στα παιδιά συχνά προκαλεί κοινωνική απομόνωση, συναισθηματικό στρες, απώλεια της ανεξαρτησίας ή κινδύνους όπως πτώσεις και τραυματισμούς. Το λειτουργικό αντίγραφο του γονιδίου RPE65 που παρέχει το voretigene neparvovec μπορεί να αποκαταστήσει την όραση και να βελτιώσει την όραση σε παιδιά και ενήλικες με επαρκή βιώσιμα αμφιβληστροειδικά κύτταρα.

Το 60% σχεδόν των ασθενών έχουν σοβαρές μορφές της νόσου με τη σοβαρή οπτική βλάβη να εμφανίζεται σε μικρό χρονικό διάστημα μετά τη γέννηση.

Μια νόσος που οδηγεί στην τύφλωση πριν τα 18 χρόνια 
Οι κληρονομικές αμφιβληστροειδοπάθειες είναι μια ομάδα σπάνιων διαταραχών τύφλωσης που προκαλούνται από περισσότερα από 250 διαφορετικά γονίδια και συχνά προσβάλλουν δυσανάλογα τα παιδιά και τους νεαρούς ενήλικες. Οι μεταλλάξεις και στα δύο αντίγραφα του γονιδίου RPE65 προσβάλλουν περίπου 1 στα 200.000 άτομα. "Υπολογίζεται πως το 50% των ασθενών με τη συγκεκριμένη μετάλλαξη θα είναι νομικά τυφλοί έως την ηλικία των 18 ετών", τόνισε ο Νικόλαος Τριπόδης, Global Business Franchise Head Ophthalmology της Novartis, στο πλαίσιο της ενημέρωσης δημοσιογράφων υγείας στο R&D Media Day που πραγματοποιήθηκε στα κεντρικά της εταιρείας στη Βασιλεία της Ελβετίας. "Για να το πούμε πιο κατανοητά, πρόκειται για ένα νόσημα που προκαλεί μεγάλη δυσκολία προσαρμογής του ματιού στη διαφορετική ένταση φωτός", εξήγησε. Στα πρώιμα στάδια της νόσου οι ασθενείς συνήθως πάσχουν από απώλεια της νυχτερινής όρασης (νυκταλωπία), απώλεια της φωτοευαισθησίας, απώλεια της περιφερικής όρασης, απώλεια της οξύτητας ή της διαύγειας της όρασης, διαταραχή της προσαρμογής στο σκοτάδι και επαναλαμβανόμενες μη ελεγχόμενες κινήσεις των οφθαλμών (νυσταγμός). 

Τα αποτελέσματα μετά από τη θεραπεία 
Τα αποτελέσματα της φάσης 3 της κλινικής δοκιμής με voretigene neparvovec έδειξε στους δημοσιογράφους υγείας ο κ. Τριπόδης. 

• Στον 1 χρόνο, το 90% των ασθενών είχαν βελτιωμένη όραση
• Μετά από 1 χρόνο, το 72% των ασθενών μπορούσαν να ολοκληρώσουν το τεστ εκτίμησης της όρασης (MLMT – Multi-luminance mobility test) με χαμηλότερο φωτισμό.
• Στα 4+ χρόνια, οι ασθενείς που έλαβαν τη συγκεκριμένη θεραπεία συνέχισαν να δείχνουν σταθερή βελτίωση στη λειτουργική τους όραση. 

 

Ως εφάπαξ θεραπεία, το voretigene neparvovec αποκαθιστά την όραση και βελτιώνει την όραση στα παιδιά και στους ενήλικες με σταθερό αποτέλεσμα και ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας.

Η Christina Fasser, πρόεδρος της Retina International, κεντρικού φορέα περισσότερων από 43 οργανώσεων ασθενών παγκοσμίως που προωθούν την έρευνα για την εύρεση θεραπειών για τις κληρονομικές εκφυλιστικές αμφιβληστροειδοπάθειες, δήλωσε: "Η έγκριση της θεραπείας αυτής είναι μνημειώδης για τους ασθενείς καθώς μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν φαρμακολογικές θεραπευτικές επιλογές για την αντιμετώπιση αυτής της μορφής Συγγενούς Αμαύρωσης Leber (LCA). Η πρόσβαση σε αυτήν τη θεραπεία έχει τη δυνατότητα να μειώσει τη σημαντική σωματική, συναισθηματική και οικονομική επιβάρυνση που έχει αυτή η νόσος στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.”

Ο Dr Bart Leroy, οφθαλμίατρος και κλινικός γενετιστής, Καθηγητής και Επικεφαλής του Τμήματος Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Γάνδης, Γάνδη, Βέλγιο και Διευθυντής της Κλινικής για την Εκφύλιση του Αμφιβληστροειδούς στο Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφεια, Φιλαδέλφεια, PA, δήλωσε: "Ως κλινικός ιατρός που έχει εργαστεί για περισσότερα από 20 χρόνια με ασθενείς με κληρονομική αμφιβληστροειδοπάθεια και τις οικογένειές τους, γνωρίζω εκ των έσω το βαθύ αντίκτυπο που μπορεί να έχει Η τύφλωση στην ποιότητα ζωής. Είναι συναρπαστικό να εξασκείς την ιατρική σε εποχές που μπορείς να προσφέρεις επιλογές σε παιδιά και ενήλικες που είναι αντιμέτωποι με την τύφλωση. Μετά από τουλάχιστον 20 χρόνια έρευνας γονιδιακών θεραπειών, επιτέλους υπάρχει μπροστά μας ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον για τη θεραπεία των σπάνιων γενετικών οφθαλμικών διαταραχών.”