Βιταμίνη D: Πώς μπορεί να "φρενάρει" το βιολογικό μας ρολόι και να επιβραδύνει τη γήρανση

Της Βίκυς Κουρλιμπίνη

Η βιταμίνη D, γνωστή κυρίως για τον ρόλο της στην υγεία των οστών και του ανοσοποιητικού, φαίνεται πως βοηθά και αλλού: επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης.

Τα τελευταία χρόνια, πλήθος ερευνών έχουν εξετάσει τη σχέση της βιταμίνης D με τη μακροζωία, τη μείωση της φλεγμονής και την προστασία από χρόνιες παθήσεις. Τώρα, μια μεγάλης κλίμακας κλινική μελέτη έρχεται να προσθέσει περισσότερα στοιχεία: η βιταμίνη D μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των τελομερών, δηλαδή των δομών που συνδέονται άμεσα με το βιολογικό ρολόι του οργανισμού.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της πρόσφατης τυχαίας, ελεγχόμενης μελέτης VITAL, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D συμβάλλει στη διατήρηση του μήκους των τελομερών, τα οποία φυσιολογικά κονταίνουν με την πάροδο του χρόνου. Πρόκειται για μια διαδικασία που θεωρείται δείκτης κυτταρικής γήρανσης και σχετίζεται με πολλές ασθένειες.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο The American Journal of Clinical Nutrition και βασίστηκε σε δεδομένα υπομελέτης του VITAL, υπό την καθοδήγηση ερευνητών από το Mass General Brigham και το Medical College of Georgia. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τη δυνατότητα της βιταμίνης D να επηρεάζει θετικά έναν από τους πιο θεμελιώδεις μηχανισμούς της γήρανσης.

"Είναι η πρώτη μεγάλης κλίμακας και μακροχρόνια τυχαιοποιημένη μελέτη που δείχνει ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D προστατεύουν τα τελομερή και συμβάλλουν στη διατήρηση του μήκους τους", δήλωσε η Dr. JoAnn Manson, επικεφαλής του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής στο Brigham and Women’s Hospital και κύρια ερευνήτρια της μελέτης.

"Το εύρημα αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, καθώς προηγούμενες αναλύσεις της ίδιας μελέτης είχαν δείξει ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων της γήρανσης, όπως ο προχωρημένος καρκίνος και τα αυτοάνοσα νοσήματα".

Τι είναι τα τελομερή

Τα τελομερή είναι επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες DNA στα άκρα των χρωμοσωμάτων, οι οποίες λειτουργούν ως "προστατευτικά καπάκια". Καθώς τα κύτταρα διαιρούνται με την πάροδο των ετών, τα τελομερή μικραίνουν σταδιακά, γεγονός που έχει συνδεθεί με τη γήρανση και με την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών, όπως καρδιοπάθειες, διαβήτης και νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Μέχρι σήμερα, ορισμένες μικρότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η βιταμίνη D ή τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ενδέχεται να συμβάλλουν στη διατήρηση των τελομερών, αλλά τα αποτελέσματα ήταν ασαφή.

Τα αποτελέσματα

Η μελέτη εξέτασε τις επιδράσεις της βιταμίνης D3 (2.000 IU/ημέρα) και των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (1 γρ./ημέρα) σε πάνω από 25.000 ενήλικες στις ΗΠΑ- γυναίκες άνω των 55 ετών και άνδρες άνω των 50- για χρονικό διάστημα πέντε ετών.

Η υπομελέτη για τα τελομερή περιέλαβε 1.054 συμμετέχοντες, των οποίων το μήκος τελομερών στα λευκά αιμοσφαίρια μετρήθηκε στην αρχή της μελέτης, καθώς και δύο και τέσσερα χρόνια αργότερα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι λάμβαναν βιταμίνη D3 παρουσίασαν σημαντικά μικρότερη μείωση του μήκους των τελομερών σε σχέση με όσους έπαιρναν placebo, ουσιαστικά επιβραδύνοντας τη βιολογική γήρανση κατά περίπου τρία χρόνια. Αντίθετα, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα δεν φάνηκαν να έχουν αντίστοιχη επίδραση