Ποιοι είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν δήλωση

Του Γιώργου Δ. Χριστόπουλου 

Επιμέλεια ύλης: Κωνσταντίνος Γ. Χριστόπουλος     

 

Σήμερα στην τρίτη συνέχεια, θα δούμε τα βασικά σημεία για τη σωστή συμπλήρωση της δήλωσης. Θα δούμε δηλαδή χωρίς περιττές αναφορές, με σαφή και κατανοητό τρόπο, ποια σημεία "κλειδιά" πρέπει να γνωρίζουμε ως φορολογούμενοι, πριν αρχίσουμε τη συμπλήρωσή της. 

Για τέταρτη χρονιά, η ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης είναι υποχρεωτική για κάθε φυσικό πρόσωπο, που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα, έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του και αποκτά πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα καθώς και για τους κατοίκους εξωτερικού που αποκτούν πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα.

10.1 Συνυποβαλλόμενα έντυπα:

Για το φορολογικό έτος 2015 τα συνυποβαλλόμενα έντυπα με το έντυπο Ε1 είναι τα εξής:

α) η αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (Φ-01.002)- (Ε2) 
β) η κατάσταση  οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Ε3) καθώς και η κατάσταση φορολογικής αναμόρφωσης που τη συνοδεύει και
γ) η δήλωση κατοχής μηχανημάτων έργων (Ε16) (παράρτημα Δ) που συμπληρώνεται χειρόγραφα και προσκομίζεται στη Δ.Ο.Υ., εφόσον ζητηθεί. (σχ. βλ. πολ. 1041/5-4-2016).

10.2 Συνεχίζεται και φέτος η προ-συμπλήρωση της δήλωσης, καθώς υποχρεώθηκαν σε αποστολή στοιχείων που θα συμπληρώσουν τα εισοδήματα της κάθε δήλωσης όλοι όσοι χορηγούν βεβαιώσεις σε μισθωτούς, συνταξιούχους, επιτηδευματίες. 

Υπενθυμίζουμε ότι με βάση τα ηλεκτρονικά αρχεία που αποστέλλονται στη Δ.ΗΛΕ.Δ, με τις αποφάσεις πολ.1274/30.12.2015 και πολ.1033/28.1.2014 όπως αυτή τροποποιήθηκε με την πολ.1260/3.12.2015, είτε προ-συμπληρώνονται ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων (όπως από μισθωτές υπηρεσίες, συντάξεις κλπ) και οι παρακρατηθέντες φόροι στους αντίστοιχους κωδικούς των πινάκων της δήλωσης, είτε οι φορολογούμενοι ενημερώνονται μέσω πίνακα για τα ποσά των εισοδημάτων τους και των παρακρατημένων φόρων, καθώς και λοιπών στοιχείων της δήλωσης (πχ δάνεια).

Όταν συμπληρώνονται κωδικοί της δήλωσης με εισοδήματα φόρους που καταβλήθηκαν στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή χωρίς ηλεκτρονική πληροφόρηση, οι φορολογούμενοι ενδέχεται να κληθούν να προσκομίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ή στη Δ.ΗΛΕ.Δ. για έλεγχο, προκειμένου να ολοκληρωθεί η εκκαθάριση της δήλωσής τους.

10.3  Σε περίπτωση ασυμφωνίας των στοιχείων είναι προτιμότερο να απευθύνεστε για διορθώσεις στους φορείς που σας χορήγησαν την βεβαίωση. Με αυτόν τον τρόπο η συμφωνία θα είναι πλήρης.

10.4  Σε περίπτωση που η δήλωσή σας επιλεγεί για έλεγχο η εφαρμογή θα σας ενημερώνει κατά πόσον θα πρέπει να στείλετε ταχυδρομικά τα παραστατικά ή αν θα πρέπει να επισκεφθείτε τη Δ.Ο.Υ. για να προχωρήσει η διαδικασία προσδιορισμού του φόρου.

Με την υποβολή της δήλωσης, εφόσον δεν επιλεγεί για έλεγχο, προσδιορίζεται το καταβλητέο ποσό του φόρου και ενημερώνεστε για την ταυτότητα οφειλής με την οποία μπορείτε να καταβάλλετε τον οφειλόμενο φόρο στις τράπεζες ή τα ΕΛ.ΤΑ. καθώς και για τις δόσεις. 

Η πράξη προσδιορισμού του φόρου, δεν θα σας αποσταλεί ταχυδρομικά, αλλά ηλεκτρονικά και θα έχετε τη δυνατότητα να την εκτυπώσετε.

Με το νέο Κ.Φ.Ε. (ν.4172/2013) καθιερώνονται τέσσερις κλίμακες φόρου εισοδήματος: 
α) για εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, 
β) για εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα συμπεριλαμβανομένου του εισοδήματος από αγροτική δραστηριότητα το οποίο όμως φορολογείται με διαφορετικό συντελεστή, 
γ) για εισόδημα από κεφάλαιο και 
δ) για εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου .

10.6  Μείωση φόρου μέχρι 2.100 ευρώ:

Συνεχίζεται να προβλέπεται και φέτος επιπλέον μείωση φόρου μέχρι 2.100 ευρώ για τα εισοδήματα που φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών, τα οποία δεν υπερβαίνουν το ποσό των 21.000 ευρώ.

ΝΕΟ: Προκειμένου να διατηρηθεί το αφορολόγητο ποσό των 2.100 ευρώ από τους μισθωτούς, δεν απαιτείται η συγκέντρωση αποδείξεων για το φορολογικό έτος 2015.

Όπως αναφέραμε πιο πάνω για το 2015, δεν προβλέπεται από τον ΚΦΕ-Ν.4172/2013 η υποχρέωση που είχαν  τα προηγούμενα χρόνια οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι να αναγράφουν στον κωδικό 049 του πίνακα 7 τη συνολική αξία των αποδείξεων λιανικής πώλησης και παροχής υπηρεσιών που είχαν συγκεντρώσει προκειμένου να κατοχυρώσουν την έκπτωση φόρου έως 2.100 ευρώ.

Ωστόσο  o κωδικός αυτός διατηρήθηκε και στο φετινό έντυπο Ε1 και όπως έγινε γνωστό και από το υπουργείο Οικονομικών διευκρινίζουν, ο κωδικός αυτός θα παραμείνει ανενεργός, δηλαδή οι φορολογούμενοι δεν θα μπορούν να τον συμπληρώσουν.

Καλό όμως είναι να φυλάξετε τις αποδείξεις για να δούμε πως θα εξελιχθεί η νέα ρύθμιση που προωθεί το Υπ. Οικονομικών για το όλο ζήτημα συλλογής αποδείξεων. 

10.7 Ειδικά οι μισθωτοί που δεν εισέπραξαν δεδουλευμένες αποδοχές του έτους 2015 λόγω οικονομικής αδυναμίας του εργοδότη τους, ακόμα και αν δεν έχει γίνει επίσχεση εργασίας ή πτώχευση, και στους οποίους χορηγείται βεβαίωση αποδοχών στην οποία οι ανωτέρω ανείσπρακτες δεδουλευμένες αποδοχές αναγράφονται σε διακεκριμένη σειρά, θα υποβάλλουν δήλωση φόρου εισοδήματος χωρίς να δηλώσουν τις ανείσπρακτες αυτές δεδουλευμένες αποδοχές.

Οι διατάξεις:

Στο άρθρο 67 του ΚΦΕ-Ν.4172/2013 (σχ. και οι εγκύκλιοι πολ.1041/5-4-2016, 1042/5-4-2016, πολ. 1067/20.3.2015 πολ.1088/17-4-2015), προβλέπεται η υποχρέωση υποβολής δήλωσης με ηλεκτρονικό τρόπο, όλων των εισοδημάτων που αποκτά ο φορολογούμενος φυσικό πρόσωπο, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις που καθορίζονται με υπουργική απόφαση στις οποίες επιτρέπεται η υποβολή σε χειρόγραφη  μορφή. 

* Στην παράγραφο 3 ορίζεται ο χρόνος υποβολής της δήλωσης, ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης, τα δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται με τη δήλωση και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

* Στην παράγραφο 6 ορίζεται ο τρόπος προσδιορισμού του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, η καταβολή αυτού, καθώς και η έκπτωση από αυτόν των καταβληθέντων, προκαταβληθέντων ή παρακρατηθέντων φόρων.

10.8  Ποιοι έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν δήλωση:

Σύμφωνα με το άρθρο 67 του ΚΦΕ-ν.4172/2013 και την πολ. 1041/5.4.2016 (βλ. και  πολ.1067/20-3-2015), υποχρέωση να υποβάλλει φορολογική δήλωση (έντυπο Ε1): 

1ον: έχει κάθε φυσικό πρόσωπο, εφόσον έχει την κατοικία του στην Ελλάδα, έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του και αποκτά πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα,  φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλιμακίων ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο, ανεξάρτητα από το αν είναι εξαρτώμενο μέλος ή όχι.

2ον:  Οι φορολογούμενοι οι οποίοι έχουν κάνει έναρξη επιτηδεύματος υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σε κάθε περίπτωση.

3ον κάτοικοι εξωτερικού: Οι κάτοικοι εξωτερικού υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα μόνον όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα, φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλίμακας ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο, από πηγές Ελλάδας. (Τόκοι, ενοίκια, μερίσματα, κλπ.).
Αντιθέτως, ένας κάτοικος εξωτερικού που διαθέτει π.χ. δευτερεύουσα κατοικία/επιβατικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα ή προβαίνει σε αγορά ακινήτου/αυτοκινήτου στην Ελλάδα, εφόσον δεν αποκτά πραγματικό εισόδημα στη χώρα μας, δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (βλ. ειδικότερα στα επόμενα άρθρα του οδηγού μας για τους κατοίκους εξωτερικού).

4ον: ενήλικα τέκνα (άνω των 18 ετών) που αποκτούν εισόδημα πραγματικό ή τεκμαρτό,  φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλιμακίων ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο, ακόμα και εάν αυτά αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη (π.χ. φοιτητές κ.λπ.). Συνεπώς καμία πλέον εξαίρεση στην υποχρέωση για δήλωση εισοδήματος. Καθιερώνεται   καθολικό ηλικιακό κριτήριο. 

10.8.1  Υποχρεωτικά όλα τα εισοδήματα στη δήλωση:

Ο φορολογούμενος που έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του υποχρεούται να δηλώνει ηλεκτρονικά όλα τα εισοδήματά του, στη Φορολογική Διοίκηση που  φορολογούνται με οποιοδήποτε τρόπο ή απαλλάσσονται. 

* Για όλα τα αυτοτελώς φορολογούμενα εισοδήματα δηλώνεται και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς, κατά περίπτωση, φόρος.
* Συνεπώς στη δήλωση θα αναγράφονται όλα τα εισοδήματα του υπόχρεου ανεξάρτητα αν φορολογούνται ή απαλλάσσονται της φορολογίας ή έχουν φορολογηθεί κατ’ ειδικό τρόπο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης ή έχουν καταβληθεί ελεύθερα φόρου.

10.8.2   Επίσης, υποχρέωση για την υποβολή της δήλωσης έχουν:

* Ο πατέρας για τα εισοδήματα των ανήλικων παιδιών όταν υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση. Αν δεν υπάρχει πατέρας ή έχει χάσει τη γονική μέριμνα, την υποχρέωση για υποβολή δήλωσης την έχει η μητέρα.
* Ο κηδεμόνας ή ο προσωρινός διαχειριστής ή ο σύνδικος πτώχευσης ή ο μεσεγγυούχος για περιπτώσεις σχολάζουσας κληρονομιάς ή επιδικίας ή πτώχευσης ή μεσεγγύησης, αντίστοιχα. Σε περίπτωση πτώχευσης υποβάλλονται δύο δηλώσεις, μια δήλωση από τον σύνδικο πτώχευσης για την πτωχευτική περιουσία σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και μια δήλωση από τον πτωχό για την τυχόν μη πτωχευτική περιουσία και εισοδήματα ηλεκτρονικά.
* Ο επίτροπος ή ο κηδεμόνας ή ο δικαστικός συμπαραστάτης, στις περιπτώσεις, αντίστοιχα, ανηλίκων ή αυτών που έχουν υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση.
* Οι κληρονόμοι του φορολογουμένου για το συνολικό εισόδημά του μέχρι την ημέρα του θανάτου του.

10.8.3   Δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης:

α. οι φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και δεν αποκτούν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.
β. οι κεκαρμένοι μοναχοί (εκτός μονών - ασκητές) για το καθαρό ποσό της σύνταξης που καταβάλλεται σε αυτούς κατά το χρονικό διάστημα που διατηρούν την ανωτέρω ιδιότητα, εφόσον αυτό δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ. 
(βλ. σχ. πολ.1067/20.3.2015: Οδηγίες για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 9, 67, 69 και 70 του ΚΦΕ- Ν. 4172/2013)

10.8.4    Χρόνος και τρόπος υποβολής:

* Η δήλωση υποβάλλεται υποχρεωτικά, με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου μέχρι και την 30ή Απριλίου του αμέσως επόμενου φορολογικού έτους. 
Σύμφωνα με την απόφαση πολ. 1044/18-4-2016, του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών κου Τρύφωνα Αλεξιάδη, ορίσθηκε ως καταληκτική ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων φυσικών προσώπων για το φορολογικό έτος 2015, η 30η Ιουνίου 2016.).  
* Οι εκπρόθεσμες αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου έως 30.12.2016.
* Οι ίδιες ημερομηνίες ισχύουν και για τις δηλώσεις που θα υποβληθούν σε χειρόγραφη μορφή στις Δ.Ο.Υ., σε εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν υπάρχει η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής λόγω αποδεδειγμένης τεχνικής αδυναμίας η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από την Δ.ΗΛΕ.Δ. ή εφόσον κρίνεται από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ.
 
Προσοχή: Μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής οι παραπάνω δηλώσεις θα υποβάλλονται αποκλειστικά χειρόγραφα στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ..

* ΝΕΟ όπως αναφέραμε πιο πάνω στις εισαγωγικές πληροφορίες, με το άρθρο 8 του νόμου 4374/2016, προστέθηκε  εδάφιο στο τέλος της παραγράφου 3 του άρθρου 67 του ν. 4172/2013 (Α' 167), που ορίζει ότι τα φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, μπορούν να υποβάλλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος μέχρι το πρώτο δεκαπενθήμερο του επόμενου μήνα από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων για να μπορούν να υποβάλλουν φορολογική δήλωση μετά την ημερομηνία που υποβάλλουν δήλωση τα νομικά πρόσωπα στα οποία συμμετέχουν, οπότε και καθίσταται η διανομή οριστική.

10.8.5 Δηλώσεις με επιφύλαξη:

Οι δηλώσεις με επιφύλαξη υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου και οδηγούνται από τη Δ.ΗΛΕ.Δ για έλεγχο - εκκαθάριση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.

10.8.6  Όταν η δήλωση υποβάλλεται από Λ/Φ χρειάζεται εξουσιοδότηση:

Συνοψίζοντας όλα όσα αναφέραμε προσθέτουμε ότι ο  φορολογούμενος υποβάλλει τη δήλωσή του είτε:
* με τους δικούς τους κωδικούς πρόσβασης,
* είτε αναθέτοντας την υποβολή σε εξουσιοδοτημένο λογιστή - φοροτεχνικό ο οποίος θα χρησιμοποιήσει  τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.
Εδώ σημείο αναφοράς είναι πάντα η πολ. 1178/7.12.2010 που ορίζει τα της εγγραφής νέων χρηστών στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες TaxisNet

Ο Λ/Φ χρειάζεται εξουσιοδότηση:
* Η εξουσιοδότηση πρέπει να αφορά την διαχείριση των εντύπων Ε1, Ε2 (όπως έχουν ενημερωθεί από τα ηλεκτρονικά αρχεία της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Γ.Γ.Δ.Ε., εφεξής Δ.ΗΛΕ.Δ.) και το Ε3 ανεξάρτητα αν οι υπόχρεοι είναι εγγεγραμμένοι στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες TAXISnet. 
* Στην περίπτωση αυτή απαιτούνται υπεύθυνες δηλώσεις του Ν.1599/86 με γνήσιο της υπογραφής του φορολογούμενου και της συζύγου του προς το λογιστή, από οποιαδήποτε διοικητική αρχή ή ΚΕΠ (παρ. 1 άρθρο 11 ν.2690/1999 ΦΕΚ 45 Α' όπως ισχύει).

10.8.7 Υποχρέωση υπογραφής:

Για επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες  που τηρούν απλογραφικά βιβλία, υπάρχει υποχρέωση υπογραφής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος από λογιστή φοροτεχνικό όταν τα ακαθάριστα έσοδα ξεπερνούν τα όρια που ορίζονται στην περίπτωση 1 της πολ. 1008/19-01-2011 (ήτοι εμπορικές  100.000 €  παροχής υπηρεσίας -ελεύθεροι επαγγελματίες  50.000 €, σχ. βλ. το άρθρο 38 του ν. 2873/2000)

10.8.8   Συναφείς Συχνές Ερωτήσεις*

- Πώς υποβάλλει εξουσιοδοτημένος λογιστής - φοροτεχνικός τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος για λογαριασμό τρίτου ο οποίος δεν είναι εγγεγραμμένος στο Taxisnet; 

Θα συνδεθεί στη σελίδα www.gsis.gr, on line υπηρεσίες, υπηρεσίες προς πολίτες, λογαριασμός μου, είσοδος με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης, εφαρμογές, δηλώσεις φόρου εισοδήματος Ε1,Ε2,Ε3, https://www.gsis.gr/faq/imageE1.pdf 

- Πώς μπορώ να υποβάλω την φορολογική δήλωση πελάτη μου, που δεν είναι χρήστης της υπηρεσίας TAXISnet, όταν μου εμφανίζει μήνυμα ''ο φορολογούμενος έχει δεσμευτεί από άλλον λογιστή''; 

Η δήλωση οριστικοποιείται από τον ίδιο λογιστή-φοροτεχνικό που την έχει αρχικά διαχειριστεί.

* Σχ. βλ.:

http://www.gsis.gr/gsis/info/gsis_site/Help/FAQsPages/FAQs_E1_2016.html 

10.8.9 Περιπτώσεις που η δήλωση υποβάλλεται καθ' όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους και το αργότερο έως τις 31/12/2016:  

Στις περιπτώσεις:
*  θανάτου του φορολογούμενου (πολ. 1041/5-4-2016) ή 
* σε περίπτωση που φορολογικός κάτοικος Ελλάδας μεταφέρει την κατοικία του στο εξωτερικό, (πολ. 1058/18-3-2015).

Παράδειγμα: εάν ένας φορολογούμενος απεβίωσε στις 25/6/2015 η δήλωση, με τα εισοδήματα του από 01/01/2015 έως 25/06/2015, θα μπορεί να υποβληθεί από τους κληρονόμους του μέχρι και τις 30/12/2016.

Επίσης αν ένας φορολογούμενος μετέφερε την κατοικία του στο εξωτερικό μέσα στο 2015 με τη διαδικασία που ορίζεται στην πολ. 1058/18-3-2015 (αίτηση μέχρι 10-3-2016 κλπ και εφόσον εγκριθεί με τα απαραίτητα δικαιολογητικά), μπορεί να υποβάλλει τη φορολογική του δήλωση μέχρι 30/12/2016. 

10.8.10 Περιπτώσεις που η δήλωση υποβάλλεται χειρόγραφα:

* Οι δηλώσεις των αποβιωσάντων υποβάλλονται αποκλειστικά σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. έως 30/12/2016. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται ενημέρωση του Τμήματος ή Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της Δ.Ο.Υ του αποβιώσαντος πριν από την υποβολή της δήλωσης με την ημερομηνία θανάτου και τα στοιχεία των νόμιμων κληρονόμων/εγγυτέρων συγγενών, προσκομίζοντας τα  απαραίτητα δικαιολογητικά.
* Οι τροποποιητικές δηλώσεις εμπρόθεσμες ή εκπρόθεσμες υποβάλλονται χειρόγραφα στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ., εφόσον οι αρχικές δηλώσεις έχουν εκκαθαριστεί από τις Δ.Ο.Υ.
* Επίσης, οι τροποποιητικές δηλώσεις παρελθόντων ετών, υποβάλλονται χειρόγραφα στις αρμόδιες Δ.Ο.Υ.
* Επίσης σε περίπτωση υποβολής εντύπου Ε3 για ανήλικο τέκνο, του οποίου τα εισοδήματα φορολογούνται στο όνομα του γονέα που ασκεί την γονική μέριμνα, η δήλωση του γονέα με το Ε3 του ανήλικου τέκνου θα υποβάλλεται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (πολ. 1041/2016).

Επισήμανση: Είναι συχνή η ερώτηση: "Θέλω να υποβάλω δήλωση και ο/η σύζυγος έχει αποβιώσει πριν την υποβολή της δήλωσης"

Η απάντηση είναι: Δηλώνεται ο θάνατος στο Τμήμα – Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ και υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις . Ο εν ζωή σύζυγος υποβάλει την δήλωση ηλεκτρονικά, ενώ για τον αποβιώσαντα σύζυγο η δήλωση υποβάλλεται από τους κληρονόμους στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. Για την ηλεκτρονική δήλωση του εν ζωή συζύγου στη διαδικασία επιβεβαίωσης ισχύει ότι έχει αναφερθεί στις περιπτώσεις του χωρισμού.

..."ους ο θεός συνέζευξε":...

10.8.11 Υποχρεωτικά κοινή δήλωση των συζύγων (προαιρετικά τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης):  

Επαναλαμβάνουμε ότι το φετινό  έντυπο είναι προσαρμοσμένο στα νέα κοινωνικά δεδομένα που διαμορφώνονται με την θεσμοθέτηση του συμφώνου συμβίωσης με τον νόμο 4356/2015.

Αποτυπώνει πλήρη φορολογική εξομοίωση για τα ομόφυλα ζευγάρια και περιλαμβάνει στα πεδία που ως τώρα αφορούσαν τους έγγαμους φορολογούμενους την ένδειξη "Μέρος Συμφώνου Συμβίωσης" (Μ.Σ.Σ.) στα οποία θα καταγράφονται τα εισοδήματα ομόφυλων ή ετερόφυλων ζευγαριών τα οποία έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.

Η νομοθετική ρύθμιση: 

Συνέπεια αυτού είναι και η νομοθετική ρύθμιση για τις υποχρεώσεις και τα της κοινής φορολογικής δήλωσης. Έτσι όπως παραθέσαμε πιο πάνω, με το άρθρο 8 του νόμου 4374/2016 (ΦΕΚ Α' 50/01-04-2016), αντικαθίσταται εξ ολοκλήρου  η παράγραφος 4 του άρθρου 67 του ΚΦΕ- Ν. 4172/2013.  

10.8.12 Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις: 

* Οι σύζυγοι κατά τη διάρκεια του γάμου, υποχρεούνται να υποβάλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους στα οποία ο φόρος υπολογίζεται χωριστά.
* Κοινή δήλωση δύνανται να υποβάλουν και τα πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης εφόσον έχουν ενημερώσει το Τμήμα – Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ.. Στην περίπτωση αυτή έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τους έγγαμους. 
* Υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι ο σύζυγος ή το μέρος συμφώνου συμβίωσης, το οποίο δηλώνεται ως υπόχρεος, και για τα εισοδήματα της συζύγου του ή του άλλου μέρους συμφώνου συμβίωσης, αντίστοιχα.
* Οι τυχόν ζημίες του εισοδήματος του ενός συζύγου ή μέρους συμφώνου συμβίωσης, δεν συμψηφίζονται με τα εισοδήματα του άλλου συζύγου ή του άλλου μέρους συμφώνου συμβίωσης.

10.8.13 Πότε χωριστή δήλωση:

Οι σύζυγοι ή τα μέρη συμφώνου συμβίωσης, υποβάλλουν χωριστή φορολογική
δήλωση, ο καθένας για τα εισοδήματά του, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
    Όταν δε μένουν μαζί, κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης, λόγω διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, ή έχει λυθεί το σύμφωνο συμβίωσης.
    Όταν ο ένας από τους δύο ή ένα από τα δύο μέρη συμφώνου συμβίωσης είναι σε κατάσταση πτώχευσης. (σημ. Η δήλωση που αφορά την πτωχευτική περιουσία υποβάλλεται χειρόγραφα στη Δ.Ο.Υ. από τον σύνδικο πτώχευσης. Η δήλωση για τα λοιπά εισοδήματα υποβάλλεται ηλεκτρονικά από τον ίδιο τον φορολογούμενο.)
    Όταν ο ένας από τους δύο ή ένα από τα δύο μέρη συμφώνου συμβίωσης έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση
    Χωριστή φορολογική δήλωση υποβάλλεται και  σε περίπτωση θανάτου του ενός συζύγου εφόσον δεν έχει υποβληθεί δήλωση μέχρι την ημερομηνία του θανάτου του.

10.8.14 Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος.

Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του Τμήματος-Γραφείου Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας Δ.Ο.Υ με τις παραπάνω μεταβολές.

Για την απόδειξη της διάστασης των συζύγων, απαιτείται: 
αντίγραφο αγωγής για διαζύγιο ή διατροφή ή πρακτικό κατανομής της κοινής περιουσίας για συναινετικό διαζύγιο, ή σε περίπτωση που δεν υπάρχουν αυτά:
οποιοδήποτε στοιχείο που να αποδεικνύει τη χωριστή διαβίωση των συζύγων π.χ. χωριστή στέγη που θα αποδεικνύεται με την προσκόμιση :
* μισθωτηρίου, 
* λογαριασμών ΔΕΗ κτλ, 
* φιλοξενία με αποδεικτικό την αναγραφή  στην προσωπική του δήλωση φορολογίας εισοδήματος , 
* δωρεάν παραχώρηση κατοικίας, 
τα οποία σε κάθε περίπτωση κρίνονται σαν πραγματικά γεγονότα από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.. (σχ. βλ. την πολ. 1088/17-4-2015)
    
10.8.15 Εισοδήματα ανήλικων τέκνων:

Για τα εισοδήματα των ανήλικων τέκνων, υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης είναι ο γονέας ή το μέρος συμφώνου συμβίωσης που ασκεί τη γονική μέριμνα, με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 4 του άρθρου 11."

Σύμφωνα με το άρθρο 11 του ΚΦΕ-Ν. 4172/2013, παρ. 4, "το εισόδημα των ανήλικων τέκνων προστίθεται στα εισοδήματα και φορολογείται στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται κατ' αρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης ".
 
Έχουμε όμως τις ακόλουθες  εξαιρέσεις:

Η προηγούμενη διάταξη  δεν εφαρμόζεται για τις ακόλουθες κατηγορίες εισοδημάτων σχετικά με τα οποία το ανήλικο τέκνο έχει δική του φορολογική υποχρέωση:
α) το εισόδημα που αποκτά το ανήλικο από εργασιακή σχέση, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 12,
β) συντάξεις που περιήλθαν στο ανήλικο τέκνο, λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του. 
Προσοχή: στην περίπτωση που το ανήλικο άγαμο τέκνο υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση για μια ή και για τις δύο από τις παραπάνω περιπτώσεις, τότε στη δήλωσή του περιλαμβάνεται κάθε εισόδημα αυτού όπως π.χ. το εισόδημα που προέρχεται από περιουσιακά στοιχεία που περιήλθαν σε αυτό από χαριστικές παροχές από τους γονείς του, καθώς και το αντίστοιχο υποκατάστατό τους. 
Επίσης σε περίπτωση υποβολής εντύπου Ε3 για ανήλικο τέκνο, του οποίου τα εισοδήματα φορολογούνται στο όνομα του γονέα που ασκεί την γονική μέριμνα, η δήλωση του γονέα με το Ε3 του ανήλικου τέκνου θα υποβάλλεται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (βλ. την πολ.1041/2016).
Συνεπώς από τις διατάξεις της παραγράφου  4 του άρθρου 11 του ΚΦΕ- Ν. 4172/2013 προκύπτει ότι κατ' αρχήν ο ανήλικος δεν έχει ίδια φορολογική υποχρέωση.
Την άποψη αυτή, ερμηνεύοντας το αντίστοιχο άρθρο 5 του προϊσχύσαντος ΚΦΕ-Ν. 2238/94,  διατυπώνει το ΝΣΚ με την γνωμοδότηση 499/25.9.2000, την οποία είχε δεχθεί η διοίκηση με την πολ. 1259/2.11.2000 ως εξής: "Για τα εισοδήματα τα οποία αποκτά αυτός   πλην των αναφερομένων στην παράγραφο 4 του παραπάνω άρθρου, για τα οποία έχει ίδια φορολογική υποχρέωση, φορολογικά υπόχρεος είναι ο γονέας εκείνος που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και επί ισόποσων εισοδημάτων των δύο γονέων ο πατέρας του ανηλίκου στο εισόδημα του οποίου προστίθεται αυτό του ανηλίκου". 

10.8.16 Σημαντική διευκρίνιση: Πότε υπάρχει υποχρέωση δήλωσης από τα εξαρτώμενα πρόσωπα και πότε θεωρούνται εξαρτώμενα (προστατευόμενα).     

Στο άρθρο 11 καταγράφονται τα μέλη που θεωρούνται εξαρτώμενα από το φορολογούμενο προκειμένου, μεταξύ άλλων να χορηγηθούν οι μειώσεις φόρου που προβλέπονται στο άρθρο 17, (σχετικός ο πίνακας 2 της δήλωσης) καθώς και να καθοριστεί η φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος των εξαρτώμενων μελών.

Συγκεκριμένα:
* προσδιορίζονται τα εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου που καταχωρούνται στον πίνακα 8 της δήλωσης:
α) ο (η) σύζυγος, εφόσον δεν έχει ίδια φορολογητέα
    εισοδήματα οποιασδήποτε πηγής,
β) άγαμα τέκνα, εφόσον:
    είναι ανήλικα έως 18 ετών ή
    είναι ενήλικα έως 25 ετών και φοιτούν σε
    σχολές ή   σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής
    εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή
    είναι ενήλικα έως 25 ετών και είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του
    Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.) ή υπηρετούν
    τη στρατιωτική θητεία τους,
γ) τα παρακάτω φυσικά πρόσωπα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία:
   - τέκνα του φορολογούμενου,
   - αδελφοί και αδελφές των δύο συζύγων.
δ) ανιόντες,
ε) ανήλικα ορφανά από πατέρα και μητέρα που έχουν έως τρίτου βαθμού συγγένεια με το
    φορολογούμενο ή τον/τη σύζυγο.
* διευκρινίζεται πότε τα φυσικά πρόσωπα θεωρούνται εξαρτώμενα μέλη, (όταν τα πρόσωπα αυτά συνοικούν μ' αυτόν και το φορολογητέο εισόδημα καθενός από αυτά δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ το χρόνο ή, εφόσον έχουν αναπηρία τουλάχιστον 67%, ότι το φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ το χρόνο),
* διευκρινίζεται ποιες κατηγορίες εισοδημάτων δεν λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 11. (α. η διατροφή που καταβάλλεται στο ανήλικο τέκνο με δικαστική απόφαση ή με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο και β. το εξωϊδρυματικό επίδομα ή τα προνοιακά επιδόματα αναπηρίας που χορηγούνται από το κράτος),
* προβλέπεται η φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος των ανήλικων τέκνων, με την έννοια ότι το εισόδημα τους προστίθεται και φορολογείται στο εισόδημα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα (όπως καταγράψαμε πάρα πάνω).
Συνεπώς δεν πρέπει να συγχέουμε τις διατάξεις του άρθρου 11 για τα εξαρτώμενα μέλη του φορολογουμένου,  με τις διατάξεις του άρθρου 67 για την υποχρέωση υποβολής δήλωσης. 

Επομένως για τα εισοδήματα ανηλίκων:

* Με βάση τις νέες διατάξεις από 1-1-2014 θα υποβάλει δική του δήλωση το ανήλικο μόνο λόγω προσωπικής εργασίας και λόγω συντάξεων από αποθανόντα γονέα, ανεξαρτήτως ποσού.
* Σε όλες τις λοιπές περιπτώσεις προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα. Κατά τον ίδιο τρόπο δηλώνεται και φορολογείται στο όνομα του γονέα, το εισόδημα των ανήλικων άγαμων τέκνων που προέρχεται από ακίνητα που περιήλθαν σε αυτά από τους ανιόντες, στους οποίους είχαν μεταβιβασθεί από τους γονείς των ανήλικων τέκνων.
 

Προσοχή: Σε περίπτωση υποβολής εντύπου  Ε3 για ανήλικο τέκνο, του οποίου τα εισοδήματα φορολογούνται στο όνομα του γονέα που ασκεί την γονική μέριμνα, η δήλωση του γονέα με το Ε3 του ανήλικου τέκνου θα υποβάλλεται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (πολ.1041/5-4-2016).    

10.8.17 Ανήλικος με αυτοκίνητο βαρύνει τον γονέα:

Η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση Ε.Ι.Χ. αυτοκίνητο του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο λογίζεται ως αντικειμενική δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και αν αυτός έχασε τη γονική μέριμνα, του άλλου γονέα, ανεξάρτητα από το εάν για το τέκνο αυτό υπάρχει υποχρέωση υποβολής ξεχωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. 

Στην περίπτωση που οι γονείς έχουν ίσο εισόδημα ή που κανείς από τους γονείς δεν έχει εισόδημα, η αντικειμενική αυτή δαπάνη λογίζεται ως δαπάνη του πατέρα. (σχ. βλ. την πολ.1076/26.3.2015).
    
10.8.18 Τα ενήλικα τέκνα που αποκτούν εισόδημα υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση:

Σε κάθε  περίπτωση τα ενήλικα τέκνα που αποκτούν εισόδημα υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση ακόμα και εάν αυτά αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη (π.χ. φοιτητές κ.λπ.), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11. Σχ. βλ. άρθρο 67 παρ. 1 του Ν.4172/2013 και την πολ. 1067/19-3-2015). 

Συνεπώς δεν προβλέπεται, πλέον, εξαίρεση από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης για τα ενήλικα τέκνα (π.χ. φοιτητές κ.λπ.), ακόμα και εάν αυτά αναγνωρίζονται ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου, εφόσον αποκτούν εισόδημα.

10.8.19 Τόκοι σε κοινούς τραπεζικούς λογαρισμούς:

* Στις περιπτώσεις κοινών τραπεζικών λογαριασμών σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (κάθε μορφής στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) οι τόκοι καταθέσεων δηλώνονται αναλογικά στους πραγματικούς δικαιούχους με βάση τις πραγματικές περιστάσεις. 
* Ο Προϊστάμενος της ΔΟΥ έχει, σε κάθε περίπτωση, την διακριτική ευχέρεια να κρίνει διαφορετικά. (θα δούμε ειδικότερα στα επόμενα για τη συμπλήρωση των κωδ.667-668 του πίνακα 4Δ1).

10.8.20 Αμοιβές και φόροι  που έχουν καταβληθεί στην αλλοδαπή:

* Στην περίπτωση αμοιβών ή φόρων  που έχουν καταβληθεί στην αλλοδαπή σε άλλο νόμισμα πέραν του ευρώ (π.χ. σε δολάρια Η.Π.Α.), λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία  ευρώ και του ξένου νομίσματος, όπως αυτή προκύπτει κατά την ημερομηνία καταβολής αυτών στην αλλοδαπή. 

* Σε περίπτωση όμως, αμοιβών ή φόρων που καταβάλλονται περιοδικά, η μετατροπή θα πρέπει να γίνει με βάση τη μέση ετήσια ισοτιμία, όπως αυτή καθορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος.  

10.8.21 Που υποβάλλεται η δήλωση:

Η δήλωση πρέπει να υποβληθεί στη Δ.Ο.Υ. στην χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται η τελευταία δηλωθείσα στο Τμήμα ή Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της Δ.Ο.Υ., της Φορολογικής Διοίκησης, διεύθυνση κατοικίας ή κύριας διαμονής του φορολογουμένου. 

10.8.22 Όταν ασκεί ατομική επιχείρηση:

Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος ασκεί ατομικά, επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα θα υποβληθεί στη Δ.Ο.Υ. στην χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται η τελευταία δηλωθείσα στο Τμήμα ή Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της Δ.Ο.Υ. διεύθυνση της έδρας της κύριας επιχείρησης ή του κύριου επαγγέλματός του κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης.

10.8.23 Όταν συμμετέχει σε εταιρείες: 

Όσοι φορολογούμενοι συμμετέχουν σε προσωπικές εταιρείες, ΕΠΕ, κοινωνίες, κοινοπραξίες κλπ. τη δήλωσή τους θα την υποβάλλουν στη Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας που βρίσκεται η κατοικία τους και όχι στη Δ.Ο.Υ. της περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της εταιρίας, κοινωνίας, κοινοπραξίας κλπ.

10.8.24 Κάτοικοι εξωτερικού:
 
α. Ειδικά για τους φορολογούμενους που κατοικούν στο εξωτερικό και αποκτούν εισοδήματα στην Ελλάδα, καθώς και αυτοί που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες της ημεδαπής, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού, εάν ο φορολογικός εκπρόσωπος που έχουν ορίσει υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. της περιοχής του νομού Αττικής. 
Σε περίπτωση που ο φορολογικός εκπρόσωπος υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε Δ.Ο.Υ. εκτός της περιοχής του νομού Αττικής, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. της πρωτεύουσας του νομού.
Σε περίπτωση που ο φορολογικός εκπρόσωπος υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε Δ.Ο.Υ. των νομών Δωδεκανήσου και Κυκλάδων, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. στην οποία υπάγεται. Αν λειτουργούν σε κάποια πρωτεύουσα νομού περισσότερες Δ.Ο.Υ. η δήλωση υποβάλλεται στην Α' Δ.Ο.Υ. της πρωτεύουσας αυτού του νομού, εκτός του νομού Θεσσαλονίκης, όπου η δήλωση υποβάλλεται στη Δ' Θεσσαλονίκης.

β. Για κατοίκους αλλοδαπής, που διαθέτουν ταχυδρομική διεύθυνση στην Ελλάδα όπου διαμένουν προσωρινά και έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού, εάν με βάση τη διεύθυνση το φυσικό πρόσωπο κάτοικος αλλοδαπής υπάγεται ως προς τη φορολογία εισοδήματος σε οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. της περιοχής του Νομού Αττικής. Σε περίπτωση που με βάση τη διεύθυνση προσωρινής διαμονής, το φυσικό πρόσωπο υπάγεται σε οποιαδήποτε Δ.Ο.Υ. εκτός της περιοχής του Νομού Αττικής, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. της πρωτεύουσας του Νομού.
Σε περίπτωση που με βάση τη διεύθυνση προσωρινής διαμονής, το φυσικό πρόσωπο υπάγεται σε Δ.Ο.Υ. των νομών Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. στην οποία υπάγεται.
Αν λειτουργούν σε κάποια πρωτεύουσα νομού περισσότερες Δ.Ο.Υ. η δήλωση υποβάλλεται στην Α' Δ.Ο.Υ. της πρωτεύουσας αυτού του νομού, εκτός του νομού Θεσσαλονίκης, όπου η δήλωση υποβάλλεται στη Δ' Θεσσαλονίκης.

Προσοχή: Με τον ορισμό του φορολογικού εκπροσώπου δεν μετατίθεται η υποχρέωση του αλλοδαπού για υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, στον εκπρόσωπο. 

10.8.25 Από κληρονόμους του θανόντος:

Σε περίπτωση υποβολής των δηλώσεων από κληρονόμους θανόντος ή από κηδεμόνα σχολάζουσας ,- κληρονομίας, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. στην χωρική αρμοδιότητα της οποίας κατοικούσε ο κληρονομούμενος ή βρισκόταν η έδρα της επιχειρηματικής - επαγγελματικής του εγκατάστασης πριν από τον θάνατό του. 

10.8.26 Σε περίπτωση συζύγων που υπάγονται σε διαφορετική Δ.Ο.Υ: 

Σε περίπτωση συζύγων που υπάγονται σε διαφορετική Δ.Ο.Υ., η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. στην οποία υποβάλλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος ο σύζυγος.
O φορολογούμενος ορίζει τον φορολογικό εκπρόσωπό του στην Ελλάδα με την συμπλήρωση των στοιχείων αυτού στην ένδειξη του ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ του πίνακα 1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (έντυπο Ε1).

10.8.27 Οι προξενικοί υπάλληλοι που υπηρετούν στο εξωτερικό:

Οι προξενικοί υπάλληλοι του Κράτους που υπηρετούν στο εξωτερικό, μπορούν να επιδώσουν τη δήλωση τους στην προξενική αρχή του τόπου που διαμένουν, η οποία οφείλει να τη διαβιβάσει στον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ.
Σημαντική υποχρέωση: Οι φορολογούμενοι υποχρεούνται να ενημερώνουν το τμήμα Μητρώου της Δ.Ο.Υ. της κατοικίας για οποιαδήποτε μεταβολή στη Διεύθυνση κατοικίας, οικογενειακής κατάστασης κ.λπ. Ειδικά για οποιαδήποτε μεταβολή στη Διεύθυνση του τόπου άσκησης του επαγγέλματός τους αυτή θα πρέπει να πραγματοποιείται εντός δέκα (10) ημερών.

10.8.28 Εκπρόθεσμη φορολογική δήλωση:

Εκπρόθεσμη φορολογική δήλωση υποβάλλεται οποτεδήποτε μέχρι την έκδοση εντολής ελέγχου από τη Φορολογική Διοίκηση ή μέχρι την παραγραφή του δικαιώματος της Φορολογικής Διοίκησης για έλεγχο της αρχικής δήλωσης με όλες τις συνέπειες περί εκπρόθεσμης δήλωσης. (σχ. βλ. το άρθρο 18. Υποβολή φορολογικής δήλωσης - ΚΦΔ-Ν. 4174/2013 και την πολ.1174/14-7-2014) 

10.8.29 Τροποποιητική δήλωση πότε υποβάλλεται: 

Τροποποιητική δήλωση υποβάλλεται:
1ον. όταν διαπιστωθεί από τον φορολογούμενο ότι οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος περιέχουν λάθη ή παραλείψεις, πρέπει από την έναρξη ισχύος του Κ.Φ.Δ. (ν.4174/2013), ήτοι από 1.1.2014 και μετά να τροποποιούνται με την υποβολή τροποποιητικής φορολογικής δήλωσης. (σχ. βλ. την πολ. 1174/14-7-2014)
2ον. Αν ο φορολογούμενος υποβάλει τροποποιητική φορολογική δήλωση εντός της προθεσμίας υποβολής της αρχικής φορολογικής δήλωσης, τότε και η τροποποιητική φορολογική δήλωση επέχει θέση αρχικής δήλωσης και θεωρείται ότι και οι δύο, αρχική και τροποποιητική έχουν υποβληθεί εμπρόθεσμα.
3ον. Τροποποιητική φορολογική δήλωση υποβάλλεται οποτεδήποτε μέχρι την έκδοση εντολής ελέγχου από τη Φορολογική Διοίκηση ή μέχρι την παραγραφή του δικαιώματος της Φορολογικής Διοίκησης για έλεγχο της αρχικής δήλωσης με όλες τις συνέπειες περί εκπρόθεσμης δήλωσης. (βλ. πιο πάνω παρ. 10.8.4, όπου για το φορολογικό έτος 2015, οι εκπρόθεσμες αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου έως 30.12.2016).
Επομένως, τροποποιητικές δηλώσεις πρέπει να υποβάλλονται όταν γίνεται μεταβολή στη δηλούμενη φορολογητέα ύλη ή δηλώνεται νέα φορολογητέα ύλη ή τροποποιούνται ή συμπληρώνονται ουσιαστικά στοιχεία της δήλωσης, σύμφωνα με την οικεία απόφαση που καθιερώνει τον τύπο και το περιεχόμενό της. 
Όμως, δεν απαιτείται η υποβολή τροποποιητικής δήλωσης όταν στα πλαίσια και κατά τη διάρκεια του διενεργούμενου ελέγχου παρέχονται από τον φορολογούμενο διευκρινίσεις ή προσκομίζονται από το φορολογούμενο υποστηρικτικά έγγραφα ή άλλα στοιχεία ή υποβάλλονται έγγραφα, τα οποία παραλαμβάνει η φορολογική αρχή με απλή αίτηση του φορολογούμενου. (άρθρο 19 του ΚΦΔ-Ν.4174/2013, σχ. βλ. και έγγραφο της ΓΓΔΕ με αρ. πρωτ.: Δ12Α 1164337 ΕΞ 2014/11.12.2014 Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 19 του Κ.Φ.Δ. (ν.4174/2013.

10.8.30 Δήλωση με επιφύλαξη: 

Όταν ο φορολογούμενος αμφιβάλλει σχετικά με την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης, έχει δικαίωμα να υποβάλει φορολογική δήλωση με επιφύλαξη. 

Η φορολογική δήλωση με επιφύλαξη: 
*Πρέπει να είναι ειδική και αιτιολογημένη, 
*Προβλέπονται οι συνέπειες της γενικής ή αόριστης επιφύλαξης. 
*Προβλέπεται η δυνατότητα και η προθεσμία της Φορολογικής Διοίκησης να δεχθεί την επιφύλαξη και να διαγράψει το ποσό του φορολογητέου εισοδήματος για το οποίο διατυπώθηκε η επιφύλαξη, 
*Ρυθμίζεται και η περίπτωση απόρριψης της επιφύλαξης ή μη απάντησης της Φορολογικής Διοίκησης.
*Η επιφύλαξη μπορεί να είναι ως προς το χαρακτηρισμό της φορολογητέας ύλης και την υπαγωγή της σε άλλη φορολογία, ή  
*Σε άλλη κατηγορία, ή  
*Σε μειωμένο φορολογικό συντελεστή, ή 
*Να αφορά τις εκπτώσεις που διενεργούνται σχετικά με αυτή. 
*Εάν γίνει δεκτή η επιφύλαξη, η δήλωση θεωρείται ότι υποβλήθηκε για τη φορολογία ή κατηγορία αυτή,  
*Η επιφύλαξη δε συνεπάγεται την αναστολή της είσπραξης του φόρου. 

Τέλος προβλέπεται η επιστροφή του φόρου που τυχόν καταβλήθηκε αχρεώστητα, σε περίπτωση που η Φορολογική Διοίκηση αποδεχθεί την επιφύλαξη. (για σχετικές άλλες λεπτομέρειες βλ. το άρθρο 20 του ΚΦΔ-Ν.4174/2014).

10.8.31 Το ποινολόγιο και τα πρόστιμα εκπρόθεσμων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος:
 
α) Από 1-1-2014: Δηλώσεις χωρίς φόρο (πιστωτικές και μηδενικές):
Για κάθε παράβαση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης, από την οποία δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής φόρου (πιστωτικές και μηδενικές δηλώσεις)       
επιβάλλεται πρόστιμο εκατό (100) ευρώ  (περ. α’ της παρ. 1 σε συνδυασμό με την περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 54).

β) Από 1-1-2014 πληροφοριακού χαρακτήρα:
Για κάθε παράβαση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής φορολογικής δήλωσης πληροφοριακού χαρακτήρα:       
επιβάλλεται πρόστιμο εκατό (100) ευρώ  (περ. α’ της παρ. 1 σε συνδυασμό με την περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 54).

γ) Από 1-1-2014 όταν προκύπτει φόρος για καταβολή:
Για την εκπρόθεσμη υποβολή ή τη μη υποβολή δηλώσεων από τις οποίες προκύπτει φόρος για καταβολή (άρθρο 54 παρ. 1 περ. β'), επιβάλλεται, κατά περίπτωση: 
*Πρόστιμο 100 ευρώ, όταν ο φορολογούμενος δεν είναι υπόχρεος τήρησης λογιστικών βιβλίων, 
*250 ευρώ όταν ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση απλοποιημένα λογιστικά πρότυπα, και 
*500 ευρώ, εάν ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης βιβλίων και στοιχείων με βάση πλήρη λογιστικά πρότυπα.

δ) Πράξεις καταλογισμού οποιουδήποτε φόρου που εκδίδονται μετά την 1.1.2014 και αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, έως την 31.12.2013:
Στις πράξεις καταλογισμού οποιουδήποτε φόρου που εκδίδονται μετά την 1.1.2014 και αφορούν εν γένει φορολογικές υποχρεώσεις, χρήσεις, περιόδους ή υποθέσεις έως την 31.12.2013, εξακολουθούν να επιβάλλονται οι πρόσθετοι φόροι του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, όπως ίσχυε κατά φορολογία και χρήση. (για εκπρόθεσμη χρεωστική δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης  με ανώτατο όριο 60%).. 
Μετά την απόκτηση του εκτελεστού τίτλου, εάν δεν καταβληθούν τα βεβαιωθέντα (οφειλόμενα βάσει δήλωσης) ποσά, επιβάλλονται  τόκοι και πρόστιμα του ΚΦΔ.(άρθρα 53, 58,59). Σχ. βλ. την παρ. 17 του άρθρου 72 (πρώην άρθρο 66) του ΚΦΔ-Ν. 4174/2013

ε) Για την υποβολή μετά την 1.1.2014, εκπρόθεσμων χρεωστικών δηλώσεων που αφορούν χρήσεις έως 31.12.2013: 
Για την υποβολή μετά την 1.1.2014, εκπρόθεσμων χρεωστικών δηλώσεων που αφορούν χρήσεις, ή περιόδους, ή υποθέσεις ή εν γένει φορολογικές υποχρεώσεις έως 31.12.2013, επιβάλλονται οι πρόσθετοι φόροι του άρθρου 1 του ν. 2523/1997, όπως ισχύουν κατά φορολογία και χρήση. 
(για εκπρόθεσμη χρεωστική δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης  με ανώτατο όριο 60%).. 
Μετά την απόκτηση του εκτελεστού τίτλου, εάν δεν καταβληθούν τα βεβαιωθέντα (οφειλόμενα βάσει δήλωσης) ποσά, επιβάλλονται  τόκοι και πρόστιμα του ΚΦΔ.(άρθρα 53, 58,59). Σχ. βλ. την παρ. 18 του άρθρου 72 (πρώην άρθρο 66) του ΚΦΔ-Ν. 4174/2013

στ) Για την υποβολή μετά την 1.1.2014 εκπρόθεσμων δηλώσεων  που αφορούν χρήσεις έως την 31.12.2013 από τις οποίες δεν προκύπτει φόρος ή δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα:
Επιβάλλονται τα πρόστιμα του άρθρου 4 του ν. 2523/1997 δηλαδή πρόστιμο από  117€ μέχρι 1170 €, με τον περιορισμό το καταβλητέο σε καθεμία περίπτωση ποσό να  μην ξεπερνά το προβλεπόμενο πρόστιμο των εκατό (100) ευρώ. (περ. α’  παρ. 2  άρθρ. 54 του ν.4174/2013 .

Σχ. βλ. την παρ. 19 του άρθρου 72 (πρώην άρθρο 66) του ΚΦΔ-Ν. 4174/2013.
Επίσης βλ. το άρθρο μου "Τα νέα πρόστιμα και οι ποινές στον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ.-Ν.4174/26-7-2013) με τις νέες αλλαγές του Ν.4337/17-10-2015 - Πρακτικά θέματα με χρηστικούς πίνακες και παραδείγματα", καθώς και την πολ. 1252/20.11.2015

10.8.32 Εκπρόθεσμες τροποποιητικές για κάλυψη διαφοράς τεκμηρίων χωρίς πρόστιμο:

Το παραπάνω πρόστιμο (ελάχιστο 100 ευρώ, παρ. 19 του άρθρου 72 -πρώην άρθρο 66) επιβάλλεται σε κάθε περίπτωση που υποβάλλει κάποια συμπληρωματική ή τροποποιητική δήλωση. 
Μπορεί να υποβληθεί εκπρόθεσμη τροποποιητική δήλωση προκειμένου να συμπληρώσουμε ποσά τα οποία ορίζονταν ρητά στην παρ.2 του άρθρου 19 του ν.2238/1994 και με τα οποία καλύπτεται ή περιορίζεται η προστιθέμενη διαφορά δαπάνης, χωρίς την επιβολή κυρώσεων, μέσα στη προθεσμία που ορίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 19 του Κ.Φ.Δ. (ν.4174/2013), δηλαδή από 1-1-2014 και μετά.
Με την προϋπόθεση ότι με την παράλειψη δήλωσης αυτών των ποσών στην αρχική δήλωση δεν παραβιάστηκε φορολογική διάταξη διότι εκείνο το έτος δεν υπήρχε υποχρέωση συμπλήρωσής τους στο έντυπο της φορολογικής δήλωσης.

10.8.33 Όταν το κρίσιμο έτος  της αρχικής δήλωσης έχει παραγραφεί?

Στην περίπτωση όμως που το κρίσιμο έτος έχει παραγραφεί το δικαίωμα της Φορολογικής Διοίκησης για έλεγχο της αρχικής δήλωσης, τότε μόνο γι’ αυτά τα ποσά, και εφόσον αποδεδειγμένα δεν έχουν αναλωθεί, μπορεί να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση στο επόμενο μη παραγραφόμενο έτος και εφεξής. (Σχ. βλ. την πολύ σημαντική πολ. 1174/14-7-2014)

10.8.34 Περιπτώσεις υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, κατά τις οποίες δεν επιβάλλεται το πρόστιμο:

Ενδεικτικά, σημειώνουμε ορισμένες περιπτώσεις υποβολής τροποποιητικής δήλωσης, κατά τις οποίες δεν επιβάλλεται το πρόστιμο της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 2523/1997:
*Ανάκληση ποσού φορολογητέας ύλης (βλ. σχετ. έγγρ. υπ. Οικ.
 1032577/722/Α0012/18.4.2003)
*Υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, για τέκνο που βαρύνει τον υπόχρεο αλλά αυτός δεν το είχε αναγράψει στην αρχική του δήλωση,
*Υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, με εισόδημα που προέρχεται από διάθεση περιουσιακού στοιχείου για κάλυψη τεκμαρτής δαπάνης,
*Υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, με έξοδα ιατρικής περίθαλψης,
*Υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, για διόρθωση αριθμού παροχής ρεύματος.

10.8.35 Τροποποιητικές δηλώσεις για αναδρομικά μισθών ή συντάξεων:

Για τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται:
από μισθωτούς ή συνταξιούχους με αναδρομικά  μισθών ή συντάξεων προηγουμένων ετών, αυτές θα παραλαμβάνονται χωρίς κυρώσεις, μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους στο οποίο εκδόθηκαν κατά περίπτωση, οι βεβαιώσεις αποδοχών ή συντάξεων (σχ. πολ. 1088/17-4-2015, πολ. 1223/8-10-2015 και 1041/5.4.2016). 

10.8.36 Τροποποιητικές δηλώσεις για αγροτικές επιδοτήσεις/ενισχύσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για προηγούμενα έτη:

Για τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που υποβάλλονται:
από όσους λαμβάνουν αγροτικές επιδοτήσεις/ενισχύσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για προηγούμενα έτη, αυτές θα παραλαμβάνονται χωρίς κυρώσεις μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους στο οποίο εκδόθηκαν κατά περίπτωση, οι σχετικές βεβαιώσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

10.9 Εκκαθάριση δήλωσης και καταβολή φόρου. Επισημάνσεις:

1ον: Η Δ.ΗΛΕ.Δ της Γενικής Γραμματείας  Δημοσίων Εσόδων, πραγματοποιεί την εκκαθάριση των δηλώσεων Φ.Π. που υπεβλήθησαν ηλεκτρονικά, εκδίδει τις Πράξεις Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου, για την οφειλή ή η απαίτηση των φορολογουμένων και τις κοινοποιεί σε αυτούς, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτ. α' της παραγρ. 2 του άρθρου 5 του Ν.4174/2013. 
Οι φορολογούμενοι, μπορούν να εκτυπώνουν την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου από το Taxisnet, χρησιμοποιώντας τους κωδικούς πρόσβασης που διαθέτουν.
2ον: Στις περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητος ο έλεγχος των δικαιολογητικών των αρχικών ή τροποποιητικών δηλώσεων που υποβάλλονται ηλεκτρονικά, θα οδηγούνται για έλεγχο στη Δ.Ο.Υ. ή στη ΔΗΛΕΔ και οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου εκτυπώνονται και αποστέλλονται στους φορολογούμενους από τη Δ.Ο.Υ. εκκαθάρισης της δήλωσης.
3ον: Οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου εκδίδονται και αποστέλλονται στους φορολογούμενους από τη Δ.Ο.Υ. εκκαθάρισης της δήλωσης, αν η δήλωση έχει υποβληθεί χειρόγραφα.
4ον: Κατά την υποβολή των δηλώσεων στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει ηλεκτρονική πληροφόρηση των δηλούμενων εισοδημάτων και φόρων, τα δικαιολογητικά  αποστέλλονται με συστημένη επιστολή  στη Δ.ΗΛΕ.Δ ή παραλαμβάνονται από τη Δ.Ο.Υ., κατά περίπτωση. 
5ον: Οι πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου κοινοποιούνται σύμφωνα  με τις διατάξεις του ΚΦΔ

Σημείωση: Για τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος των οποίων η αρχική δήλωση έχει υποβληθεί μέσω διαδικτύου, τα δικαιολογητικά που θα προσκομίζει ο φορολογούμενος θα είναι μόνο αυτά που αφορούν τον λόγο που επικαλείται για την τροποποίηση της δήλωσης του και όχι όλα τα δικαιολογητικά που αφορούν το σύνολο της δήλωσης. (σχ. βλ. την πολ. 1041/5.4.2016).

10.8.9.1 Πως υπολογίζεται ο φόρος εισοδήματος:

Το ποσό της φορολογικής οφειλής καθορίζεται σύμφωνα με τα άρθρα 31 και 32 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας-Ν.4174/2013 (άμεσος προσδιορισμός και διοικητικός προσδιορισμός) αφού σύμφωνα με το άρθρο 67, παρ.6 του ΚΦΕ-Ν. 4172/2013, αφαιρεθεί: 
α) ο φόρος που παρακρατήθηκε, 
β) ο φόρος που προκαταβλήθηκε, 
γ) ο φόρος που καταβλήθηκε στην αλλοδαπή σύμφωνα με το άρθρο 9, του ΚΦΕ- Ν. 4172/2013.
Η μείωση του φόρου εισοδήματος στην περίπτωση αυτή δεν δύναται να υπερβαίνει το ποσό του φόρου που αναλογεί για το εισόδημα αυτό στην Ελλάδα.
Σε περίπτωση που το ποσό του φόρου που προκαταβλήθηκε ή παρακρατήθηκε είναι μεγαλύτερο από τον οφειλόμενο φόρο, η επιπλέον διαφορά επιστρέφεται.

Η καταβολή του φόρου γίνεται σε 3 ίσες διμηνιαίες δόσεις:

Η καταβολή του φόρου (αν δεν τροποποιηθεί η διάταξη) γίνεται σε 3 ίσες διμηνιαίες δόσεις από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα από την προβλεπόμενη προθεσμία υποβολής της δήλωσης και η καθεμία από τις επόμενες την τελευταία ημέρα του τρίτου και πέμπτου μήνα αντίστοιχα από την υποβολή της δήλωσης, η οποία δεν μπορεί να εκτείνεται πέραν του ίδιου φορολογικού έτους. (31-7-2015, 30-9-2015, 30-11-2015)

Εκκαθάριση δήλωσης και καταβολή φόρου:

*Από την εκκαθάριση της δήλωσης μπορεί να προκύψει υποχρέωση καταβολής (χρεωστικό υπόλοιπο) ή δικαίωμα επιστροφής χρημάτων (πιστωτικό υπόλοιπο). 
*Δεν βεβαιώνεται το ποσό που οφείλεται με βάση την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου, εφόσον τούτο δεν υπερβαίνει τα 30 ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του. (παρ. 1 άρθρο 18 Ν. 3522/2006 ΦΕΚ . 276 Α')
*Δεν επιστρέφεται ποσό φόρου με βάση την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου μικρότερο των πέντε (5) ευρώ αθροιστικά λαμβανόμενο για τον φορολογούμενο και τη σύζυγό του (παρ. 2 άρθρο 18 ν. 3522/2006 ΦΕΚ 276 Α').

10.9.2 Καταργήθηκε η έκπτωση 2% που προβλέπονταν κατά την εφάπαξ καταβολή του οφειλόμενου φόρου: 

Με τον νόμο 4336/2015 άρθρο 2, καταργήθηκε  η έκπτωση 2% για την εφάπαξ καταβολή του οφειλόμενου φόρου, με βάση την εμπρόθεσμη αρχική ή τροποποιητική δήλωση φόρου εισοδήματος του υπόχρεου φυσικού προσώπου, που προβλεπόταν στο άρθρο 67 του ΚΦΕ- Ν. 4172/2013, για τα εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1.1.2015 και μετά. (βλ. και πολ. 1217/24-9-2015).

10.9.3 Προκαταβολή φόρου όταν δηλώνεται και εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα:

Υπενθυμίζουμε ότι όταν μεταξύ των άλλων εισοδημάτων δηλωθεί από τον φορολογούμενο – φυσικό πρόσωπο και εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, τότε μόνο στον φόρο από αυτό το εισόδημα, υπολογίζεται και προκαταβολή στο 75% του φόρου αφού αφαιρεθούν οι τυχόν παρακρατηθέντες και προκαταβληθέντες φόροι (άρθρο 69 και παρ. 38 του άρθρου 72  του ΚΦΕ-Ν.4172/2013. Σχ. βλ. και πολ.1217/24.9.2015, με την οποία  κοινοποιήθηκαν οι  διατάξεις του ν. 4336/2015 που αφορούν στην τροποποίηση του ΚΦΕ-Ν.4172/2013).
Με τις νέες διατάξεις ορίζονται οι συντελεστές προκαταβολής φόρου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν φυσικά πρόσωπα ως εξής:
i)    55% για τα κέρδη που προκύπτουν στο φορολογικό έτος που αρχίζει από 1.1.2014 έως και 31.12.2014,
ii)    75% για τα κέρδη που προκύπτουν στο φορολογικό έτος που αρχίζει από 1.1.2015 έως και 31.12.2015, 
iii)   100% για τα κέρδη που προκύπτουν στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από 1.1.2016 και εφεξής. 
Προσοχή: για εισοδήματα που προκύπτουν στο φορολογικό έτος 2014 από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, η προκαταβολή φόρου εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα της παρ.1 του άρθρου 69 του ΚΦΕ, υπολογίζεται με συντελεστή 55%.

10.9.4 Βασικές επισημάνσεις περιληπτικά:

1. Προκαταβολή υπολογίζεται στο 75% του φόρου που προκύπτει αρχικά.
2. Υπολογίζεται μόνο από επιχειρηματική δραστηριότητα του διανυόμενου φορολογικού έτους.
3.    Αφαιρούνται οι  παρακρατηθέντες και προκαταβληθέντες φόροι.
4. Φορολογητέο εισόδημα πέραν της επιχειρηματικής δραστηριότητας (π.χ. οι φόροι των εισοδημάτων από μισθωτή εργασία και συντάξεις, κεφάλαιο κλπ.) δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της προκαταβολής.
5.  Προκαταβολή υπολογίζεται και στο ποσό του φόρου που προκύπτει λόγω τεκμαρτού προσδιορισμού του εισοδήματος.     
6.    Όταν το φυσικό πρόσωπο δηλώνει εισόδημα μόνο από μισθωτή εργασία και συντάξεις, αλλά φορολογείται βάσει αντικειμενικών δαπανών και υπηρεσιών ή δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (τεκμαρτό εισόδημα), φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών και δεν υπολογίζεται προκαταβολή.
8. Στις περιπτώσεις φυσικών προσώπων που αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (θετικό ή αρνητικό) αν φορολογηθούν βάσει τεκμαρτούεισοδήματος με τους  φορολογικούς συντελεστές του άρθρου 29 από επιχειρηματική δραστηριότητα (περ.β  και γ' της παρ.1 του άρθρου 34), επιβάλλεται προκαταβολή για όλο το εισόδημα που φορολογήθηκε με το άρθρο 29. 
9. Όταν υποβάλλεται δήλωση για πρώτη φορά, το προς βεβαίωση ποσό της προκαταβολής περιορίζεται στο μισό (37,5%) και όταν η προκαταβολή φόρου είναι μέχρι 30 ευρώ δεν βεβαιώνεται:
10. Επίσης, δεν βεβαιώνεται προκαταβολή όταν η δήλωση υποβάλλεται από τους κληρονόμους του θανόντος φορολογούμενου.
11. Δεν υπολογίζεται προκαταβολή στην περίπτωση που υποβάλλεται εκπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος φυσικού προσώπου μετά την παρέλευση του φορολογικού έτους για το οποίο αυτή βεβαιώνεται. 
Για παράδειγμα,  υποβολή  δήλωσης φορολογικού έτους 2015, εκπρόθεσμα μέσα στο φορολογικό έτος 2017, δεν υπολογίζεται προκαταβολή φόρου εισοδήματος, γιατί το φορολογικό έτος 2016 έναντι του οποίου θα γινόταν η βεβαίωση της προκαταβολής έχει παρέλθει. 
12. Σε προκαταβολή φόρου 4% ή 10% κατά περίπτωση υπόκεινται μόνο οι αμοιβές των αρχιτεκτόνων και μηχανικών επί μελετών για τις οποίες προβλέπεται θεώρηση των σχεδίων ή μελετών ή χορήγηση σχετικής άδειας από την αρμόδια  Υπηρεσία. Όταν δεν προβλέπεται θεώρηση ή χορήγηση σχετικής άδειας, παρακρατείται φόρος με συντελεστή 20%(σχετ.πολ.1120/25.4.2014 και πολ.1025/20.1.2014).
13. Υπολογίζεται προκαταβολή φόρου 15% επί των ακαθαρίστων αμοιβών των
δικηγόρων, για τις παραστάσεις που πραγματοποιούν ενώπιον των δικαστηρίων
που αναγράφονται επί των γραμματίων προκαταβολής.
Η προκαταβολή αυτή του φόρου υποχρεωτικά υπολογίζεται και αποδίδεται από
τους οικείους δικηγορικούς συλλόγους με ευθύνη των προέδρων τους.
Ο προκαταβλητέος φόρος 15% επί των δικηγορικών αμοιβών δεν οφείλεται στιςπεριπτώσεις που παρακρατείται φόρος 20% σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. δ'της παρ. 1 του άρθρου 64 για κάθε άλλου είδους δικηγορικές αμοιβές (σχετ.πολ.1120/25.4.2014 και  η πολ.1031/24.1.2014, αποφάσεις της Γ.Γ.Δ.Ε.)
14. Η προκαταβολή που βεβαιώνεται, συμψηφίζεται με φόρο που προκύπτει στο επόμενο φορολογικό έτος, ανεξάρτητα από την κατηγορία του εισοδήματος που προκύπτει ο φόρος αυτός. 
15. Αν ο φορολογούμενος δεν υποβάλλει φορολογική δήλωση, η ΦορολογικήΔιοίκηση προβαίνει στη βεβαίωση του προκαταβλητέου ποσού φόρου, με βάση την υπάρχουσα εγγραφή για το εγγύτερο, πριν από την παράλειψη υποβολής της δήλωσης φορολογικό έτος, εφόσον διαπιστώνεται ότι ο υπόχρεος εξακολουθεί να αποκτά το εισόδημα. 

10.9.5 Μείωση προκαταβλητέου φόρου (άρθρο 70):

16. Ο φορολογούμενος μπορεί να ζητήσει με αίτησή του τη μείωση του προκαταβλητέου φόρου που βεβαιώθηκε με την υποβολή της δήλωσης φόρου εισοδήματος του άρθρου 67 για τις περιπτώσεις που προκύψει μείωση του εισοδήματος άνω του 25%. 
Η αίτηση υποβάλλεται  μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου του φορολογικού έτους στο οποίο έγινε η βεβαίωση και αφορά μόνο τα ποσά του φόρου που αντιστοιχούν σε μη ληξιπρόθεσμες δόσεις. Ορίζονται επίσης ενδεικτικά τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να εκτιμηθεί η μείωση του εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα. Για τα στοιχεία που προσκομίζονται, το βάρος της απόδειξης φέρει ο φορολογούμενος και υπόκεινται στον έλεγχο της αρμόδιας ελεγκτικής αρχής. 
17. Αίτηση για μείωση υποβάλλεται και όταν ο φορολογούμενος απεβίωσε από τους κληρονόμους του θανόντος, στη Δ.Ο.Υ. μέσα στην ίδια προθεσμία του φορολογικού έτους στο οποίο έγινε η βεβαίωση.
Η φορολογική διοίκηση υποχρεούται να απαντήσει εντός 3 μηνών στην αίτηση
μείωσης προκαταβολής φόρου.
Σε περίπτωση θετικής απάντησης προβαίνει στην έκπτωση ανάλογου με την μείωση των εισοδημάτων φόρου από τις επόμενες δόσεις ενώ προβαίνει σεοριστική εκκαθάριση της δήλωσης. 

 10.9.7    Μερικά πρακτικά παραδείγματα:

Πρώτο παράδειγμα:

Έστω, φυσικό πρόσωπο αποκτά εισόδημα:
• από μισθωτή εργασία  & συντάξεις ..............6.000 €
• από κεφάλαιο (ακίνητη περιουσία)  .............8.000 €
• αλλά φορολογείται με τεκμαρτό εισόδημα.16.000 €
• προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίου ............2.000 €

Στην περίπτωση αυτή:   
*το εισόδημα από μισθωτή εργασία θα φορολογηθεί με την κλίμακα του άρθρου 15, (για μισθούς)
*το εισόδημα από κεφάλαιο με την κλίμακα του άρθρου 40 (ενοίκια) και 
*η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίου 2.000 ευρώ με την κλίμακα του άρθρου 29, (επιχειρηματική δραστηριότητα) επειδή το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων δεν προκύπτει από μισθωτή εργασία. 
Στην περίπτωση αυτή βεβαιώνεται προκαταβολή, για το ποσό των 2.000 ευρώ.

Δεύτερο παράδειγμα:
 
Έστω, φυσικό πρόσωπο αποκτά εισόδημα:
• από μισθωτή εργασία  & συντάξεις ...............9.000 €
• από κεφάλαιο (ακίνητη περιουσια) ...............1.000 €
• από επιχειρηματική δραστηριότητα...............2.000 €
• αλλά φορολογείται για τεκμαρτό εισόδημα.18.000 €
• διαφορά του τεκμαρτού εισοδήματος ....... 6.000 €

Στην περίπτωση αυτή: 
*το εισόδημα από μισθωτή εργασία φορολογείται με την κλίμακα του άρθρου 15 (για μισθούς- συντάξεις), 
*το εισόδημα από κεφάλαιο με την κλίμακα του άρθρου 40 (ενοίκια), 
*το εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα με την κλίμακα του άρθρου 29 (επιχειρηματική δραστηριότητα) και 
*η διαφορά του τεκμαρτού εισοδήματος 6.000 ευρώ με την κλίμακα του άρθρου15 (για μισθούς- συντάξεις), καθόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων προκύπτει από μισθωτή εργασία ή / και συντάξεις (άρθρο 34 παρ.1 α'). 
Εν προκειμένω, βεβαιώνεται προκαταβολή μόνο για το ποσό του φόρου που προκύπτει από το πραγματικό εισόδημα της επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή τις 2.000 ευρώ.

10.9.8 Σε εκπρόθεσμες δηλώσεις (δόσεις φόρου, τόκοι):

Για τις δηλώσεις που υποβάλλονται εκπρόθεσμα ο φόρος καταβάλλεται σε τρείς ίσες διμηνιαίες δόσεις και ως αφετηρία υπολογισμού των τόκων λαμβάνεται η λήξη της προθεσμίας που θα έπρεπε να είχε αρχικά καταβληθεί. Δηλαδή εξακολουθούν να ισχύουν οι τρεις (3) δόσεις, προσαυξημένες με τους νόμιμους τόκους. Ως αφετηρία υπολογισμού τους θα έχουν τις προθεσμίες καταβολής των δόσεων που ορίζονται στο νόμο, δηλαδή Ιούλιο, Νοέμβριο, Σεπτέμβριο. 
*Ο τόκος εκπρόθεσμης καταβολής υπολογίζεται στην περίπτωση εκπρόθεσμης   καταβολής φόρου εισοδήματος. 
*Ο τόκος δεν συνιστά κύρωση αλλά υπολογίζεται λόγω της καθυστέρησης στην εξόφληση των οφειλών.
*Αφετηρία για τον υπολογισμό του τόκου είναι η επόμενη ημέρα από τη λήξη της νόμιμης προθεσμίας καταβολής.
*Τόκος υπολογίζεται και επί των προστίμων του ΚΦΔ. Επίσης, δεν διενεργείται ανατοκισμός (άρθρο 53 παρ. 3). 
*Το ύψος του επιτοκίου υπολογισμού των τόκων ανέρχεται σήμερα σε 8,76 εκατοστιαίες μονάδες ετησίως (0,73% μηνιαίως), δυνάμει της αριθμ. ΔΠΕΙΣ 1198598 ΕΞ2014/31.12.2013 απόφασης του Υπουργού Οικονομικών.

10.9.10 Οδηγίες για τον τρόπο εξόφλησης του φόρου θα πάρουμε από την τελευταία σελίδα του Ε1.

Επιστροφή φόρου: 

 
*Αν προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο αυτό θα επιστραφεί μέσω των τραπεζών, όπως περιγράφεται στη συμπλήρωση του πίνακα 11 της δήλωσης. 
*Αν προέρχεται από προκαταβολή προηγούμενου έτους που δεν εξοφλήθηκε, ή αν υπάρχει οποιαδήποτε οφειλή στο Δημόσιο ή Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, η επιστροφή των χρημάτων θα καθυστερήσει, γιατί πρέπει να προηγηθεί έλεγχος και μετά να δοθεί η σχετική εντολή. 

* Ο κ. Γιώργος Δ. Χριστόπουλος είναι Φοροτεχνικός, Εισηγητής φορολογικών σεμιναρίων με διδακτική και αρθογραφική εμπειρία, Πρώην καθηγητής Τ.Ε.Ι.

e-mail: g.christopoulos@mental.gr

Διαβάστε ακόμη: 
* Τα βασικά της φορολογικής δήλωσης 
* Όλες οι αλλαγές στη φετινή δήλωση