Χρήστος Χωμενίδης: Η Πανδώρα κι εγώ

Συνέντευξη στον Αντώνη Κυριαζάνο

Αυτή τη φορά, πρωταγωνιστής στο νέο του βιβλίο είναι μια νεαρή γυναίκα. Δραστήρια, γήινη και ονειροπόλα. Πώς συμβιώνει μαζί της; Οι ήρωες του Χρήστου Χωμενίδη, συσσωρευμένοι από τα πολλά βιβλία που έχει γράψει εδώ και χρόνια, όλα πολυσέλιδα μυθιστορήματα, στριμώχτηκαν και έκαναν σίγουρα στο πλάι για να περάσει αγέρωχα "η καινούργια", που άρχισε να ανασαίνει αυτές τις μέρες, ως "Πανδώρα", στο νέο βιβλίο του ακαταπόνητου συγγραφέα, των εκδόσεων "Πατάκη". Ο ίδιος μας τη συστήνει ως "μια νέα γυναίκα που δεν χωράει σε στερεότυπα, που ζει μέρα με τη μέρα, απολαμβάνοντας τις αντιφάσεις της, υποφέροντας εξαιτίας τους. Πότε νηφάλια και πότε πιωμένη. Να μπαινοβγαίνει σε παράλληλους κόσμους χωρίς να βολεύεται, δίχως να ξαποσταίνει σε κανέναν τους. Να πολιτεύεται από άγνοια κινδύνου. Και να ερωτεύεται, παράφορα, με πλήρη γνώση". Αυτά, μεταξύ πολλών άλλων, στεφανώνουν τη νέα ηρωίδα του Χωμενίδη και, στη συζήτηση μαζί του, μου μιλάει με τόσο πάθος γι’ αυτήν, που λες πως, δεν μπορεί, μάλλον υπάρχει, είναι ζωντανή και μας την κρύβει. Παρ’ όλα αυτά, στην πρώτη ερώτηση παρακάμπτω την Πανδώρα και τον ρωτάω για τις γυναίκες:

Στα περισσότερο μυθιστορήματά σου, ακόμα και αν ο πρωταγωνιστής είναι άντρας, οι γυναίκες κλέβουν την παράσταση, τελικά πρωταγωνιστούν αυτές...

Ναι, γιατί μου αρέσουν πάρα πολύ. Γι’ αυτό και φρόντισα, ακόμα και στις πιο ευτελείς στιγμές του βιβλίου, η Πανδώρα να λάμπει. Δεν υπάρχει σελίδα, δεν υπάρχει παράγραφος που να μην υπάρχει η Πανδώρα. Όλο το βιβλίο είναι η Πανδώρα.

Πάντως, σε όλα σου τα βιβλία οι γυναίκες είναι ελκυστικές ως προσωπικότητες.

Ναι, επειδή τις αγαπώ και τις ξέρω. Και, για να το θέσω κομψά, τους έχω αφιερώσει πολλή ενέργεια, πολύ χρόνο και προσοχή. Κάθε γυναίκα που γνώριζα ήταν για μένα ένας ολόκληρος κόσμος, με ενδιέφεραν το σπίτι της, οι γονείς της, η οικογένειά της, τα σουσούμια της, το ερωτικό και άλλο παρελθόν της, όλα. Μάθαινα για όλα αυτά θαμπωμένος, τα άκουγα και για μένα, αυτή η γυναίκα κάθε φορά ήταν και η ενσάρκωση ενός ολόκληρου κόσμου, κι ας έμενε σ’ ένα μικρό διαμέρισμα της 3ης Σεπτεμβρίου, όπως η Πανδώρα. Γι’ αυτό και ένιωσα ότι μπορώ να γράψω αυτό το βιβλίο γι’ αυτήν.

Επίσης, και σε αυτό το βιβλίο, όπως και στα προηγούμενά σου, υπάρχουν αρκετές ερωτικές σκηνές.

Εννοείς σεξ.

Ακριβώς.

Όπως υπάρχουν και πολλές σκηνές φαγητού. Εμένα, όπως ξέρεις, μου αρέσουν πολύ τα γήινα πράγματα. Μου αρέσει το φαγητό, το ποτό, το σεξ, οι βόλτες... Μου αρέσουν πολλά πράγματα και τα περιγράφω στα βιβλία μου. Δεν θεωρώ, λοιπόν, ότι το σεξ είναι κάτι που πρέπει να περιγράφεται ως "και τότε έκλεισαν το φως και πλάγιασαν μαζί". Και το περιγράφω επειδή το σεξ δείχνει τον άνθρωπο, περιγράφει τον εαυτό του. Έχω διαβάσει σχόλια αναγνωστών που αναρωτιούνται γιατί υπάρχει τόσο σεξ στα βιβλία μου. Αλλά αναρωτιέμαι κι εγώ: αυτοί δεν κάνουν σεξ; Μάλλον όχι. Η Πανδώρα πάντως έχει δύο ροπές, μία προς το σεξ και μία προς το αλκοόλ. Αλλά δεν καπνίζει.

Αυτό είναι της εποχής μας.

Όπως και ότι διστάζουμε να μιλήσουμε για το σεξ.

Εσύ, πάντως, λες τα πράγματα όπως τα σκεφτόμαστε αλλά ντρεπόμαστε να τα πούμε.

Πριν από είκοσι χρόνια πάντως δεν ήταν έτσι, οι άνθρωποι αισθάνονταν πιο ελεύθεροι να μιλήσουν για όλα αυτά, μίλαγαν ανοιχτά και έλεγαν τα πράγματα με το όνομά τους. Αλλά είμαι σίγουρος πως θα επιστρέψει αυτή η εποχή, ο άνθρωπος καθορίζεται από το σεξ, δεν έχει νόημα να το αφήνει απ’ έξω.

Στο βιβλίο σου πρωταγωνιστεί και η πολιτική, κάπως σαν εφιάλτης αλλά και ως καταλύτης για να κινείται η ζωή, εξασφαλίζοντας μια ισορροπία τρόμου, αλλά πάντως μια ισορροπία στη ζωή...

Θα έλεγα και ως πλάκα, μια διεστραμμένη πλάκα, που, όπως λες, είναι μέρος της ζωής. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ η πολιτική, αυτό είναι σαφές, αλλά με ενδιαφέρει και η μικροπολιτική όπως ζει και αναπνέει κυρίως στην περιφέρεια. Στην Αθήνα αυτό δεν το καταλαβαίνεις, όμως στην επαρχία αυτή η πολιτική είναι φανερή και πανταχού παρούσα. Εγώ ήρθα σε επαφή μαζί της στα Χανιά και κυρίως στην Κέρκυρα. 

Με ποιον τρόπο; 

Μου είχαν ζητήσει να κατέβω βουλευτής, μου είχαν υποδείξει και τον τρόπο. Κάθε μέρα, κάθε πρωί, πλυμένος, ξυρισμένος, καλοντυμένος, θα έπρεπε να επισκέπτομαι και ένα χωριό, μέχρι να πάω σε όλα τα χωριά, που ήταν 110. Και μετά, πάλι από την αρχή. Αυτό με ορίζοντα οκταετίας για να μπω στη Βουλή.

Η Πανδώρα σου επιχειρεί, επιτυχώς μάλιστα, κάτι ανάλογο. Στο Σταφυλοχώρι, όπου πρόκειται να πολιτευτεί, βγάζει λόγους, συγχρωτίζεται με την Εκκλησία, με βουλευτές και πολυποίκιλους παράγοντες.

Αυτός είναι ο τρόπος για να εκλεγείς στην επαρχία. Εκεί, μέσω του πολιτεύεσθαι καταλαβαίνεις τα ανθρωποδίκτυα, τα οποία κάνουν ακόμη κουμάντο, δηλαδή οι οικογένειες.

Πώς συλλαμβάνεις τα πολλά πρόσωπα των βιβλίων σου; Πώς τα "σαρκώνεις"; Φτιάχνεις εικόνες γι’ αυτά; 

Μόνο. Όταν δεν είμαι σκυμμένος στον υπολογιστή, ζω μια παράλληλη ζωή με τους ήρωές μου. Τους σκέφτομαι συνέχεια, τους βλέπω ακόμα και στον ύπνο μου που λέει ο λόγος. Και στήνω σκηνές εκτυλίσσοντας τα γεγονότα, τα βιβλία μου είναι σαν να διηγούμαι ταινίες. Και οι ήρωές μου γίνονται ένας θίασος, με υλικότητα. Τους ξέρω πολύ καλά όλους με λεπτομέρειες.

Στις περιγραφές σου υπάρχουν κάποιες λεπτομέρειες που θα μπορούσαν και να λείπουν. Όμως εκ των υστέρων διαπιστώνω ότι προσδίδουν την καθημερινή διάσταση των πάντων. Το ντουλάπι όπου έχει σπάσει η λαδομπογιά, όπως περιγράφεις κάπου. Προφανώς σε ενδιαφέρουν αυτές οι λεπτομέρειες της καθημερινότητας...

Με ενδιαφέρουν πάρα πολύ ο άνθρωπος και ο κόσμος του, οι λεπτομέρειές του. Από μικρό παιδί, αλλά και τώρα που μεγαλώνω, έχω πάντα ένα ενδιαφέρον για τους ανθρώπους. 

Θα ήθελα να τους γνωρίσω όλους, και τα 7 δισ. που διαθέτει ο πλανήτης, να μπω στα σπίτια τους, να μάθω πώς ζουν.

Και από αυτούς ποιους διαλέγεις για ήρωες των βιβλίων σου, ποιοι σε ενδιαφέρουν για να τους "ψάξεις" στα βιβλία σου;

Ήρωές μου είναι οι άνθρωποι που με μαγεύουν, που με εντυπωσιάζουν, οι άνθρωποι που θαυμάζω ή αποστρέφομαι. Μια τέτοια είναι και η Πανδώρα.

Ας κλείσουμε με την Πανδώρα. Πόσο προκλητικό είναι για έναν άντρα συγγραφέα να γράψει ως γυναίκα; Να αφηγηθεί έναν ψυχισμό που βρίσκεται στην απέναντι όχθη από τη δική του; 

Είναι τεράστια πρόκληση. Το ερώτημα, βέβαια, είναι αν η Πανδώρα είναι πειστική ως γυναίκα και δεν είναι, ας πούμε, Χωμενίδης με φουστάνια. Εσύ τι λες, η Πανδώρα είναι υπαρκτή ως γυναίκα;

Για μένα ναι. Αλλά καλύτερα να ρωτήσεις μια γυναίκα.

Και κάτι άλλο για την Πανδώρα. Έχει γκρίζα μάτια. Υπάρχουν γκρίζα μάτια; 

Έχεις γράψει ένα βιβλίο με τίτλο "Το άσπρο ελάφι". Υπάρχει άσπρο ελάφι; 

…