ΟΟΣΑ: Στα €600 εκατ. το κόστος του προσφυγικού το 2015

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 14:40

Της Δήμητρας Καδδά 

Στα 600 εκατ. ευρώ (0,35% του ΑΕΠ) υπολογίζει το κόστος του προσφυγικού το 2015 (με ανοικτά σύνορα) ο ΟΟΣΑ σε έκθεσή του για την Ελλάδα εκπέμποντας σήμα κινδύνου για μείζονα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν αν η συνδρομή της ΕΕ αποδειχθεί ανεπαρκής.  Ειδικότερα, ο Οργανισμός κάνει λόγο σε κόστος υψηλότερο και από αυτό που προέβλεπε επισήμως η ελληνική κυβέρνηση, περί τα 450 εκατ. ευρώ. 

Στην έκθεση γίνεται λόγος για δημοσιονομικές επιπτώσεις "και πρόσθετη πίεση στον ελληνικό προϋπολογισμό" αν η συνδρομή της ΕΕ  δεν είναι επαρκής.

Εκτιμά ότι δύο είναι τα πιθανά "σόκ" για την ελληνική οικονομία: 

* Η προσφυγική κρίση που "εντάθηκε περαιτέρω" με κίνδυνο "να υποφέρει η ευρύτερη περιφερειακή οικονομία  με σοβαρές επιπτώσεις για την ανάπτυξη και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα".

* Οι "σοβαρές δυσκολίες στην εφαρμογή του προγράμματος". Ο  κίνδυνος  του να συμβεί αυτό "έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό" επισημαίνεται αλλά  αν  συμβεί "αυτό θα αυξήσει την αβεβαιότητα με σοβαρές επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία και τις δυνατότητες μετάδοσης της κρίσης στη ζώνη του ευρώ".
 
 
ΑΕΠ -0,1% φέτος, 1,9% ανάπτυξη το 2017

Ζητά παρεμβάσεις στο χρέος και προτείνει τη σημαντική επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων, μεγάλες περιόδους χάριτος για τοκοχρεολύσια και μετατροπή όλων των δανείων σε δάνεια σταθερού επιτοκίου.

Προβλέπει επιστροφή στην ανάπτυξη από το β’ εξάμηνο του 2016, ενώ αναγνωρίζει δημοσιονομική προσαρμογή υπερδιπλάσια εκείνης σε Ισπανία, Πορτογαλία και Ιρλανδία.

Ο ΟΟΣΑ κρούει τον κώδωνα να αποφευχθούν πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα, μιλώντας για άλλους "εξωγενείς παράγοντες που  έχουν επίσης δημοσιονομικές επιπτώσεις όπως την αδύναμη οικονομία ανάκαμψη (προβλέπει ύφεση 0,3% το 2015 και 0,1% ύφεση φέτος με ανάκαμψη 1,9% το 2017). "Θα ήταν  σημαντικό να αποφευχθεί επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση αν είναι δυνατό γιατί έτσι μπορεί να αναστρέψει τα αποτελέσματα που έφερε η συμφωνημένη επιβράδυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής" επισημαίνεται. 

Στην έκθεση του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία, την οποία παρουσίασε στην Αθήνα και στον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, κ. Angel Gurría, επισημαίνεται επίσης ότι είναι ζωτικής σημασίας η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας.

Γενικότερα στην οικονομία επισημαίνεται ότι "παραμένουν σοβαροί κίνδυνοι. Όχι μόνο μπορεί η πιστωτική ασφυξία να συνεχίσει να υπονομεύει την εγχώρια ζήτηση, αλλά η οικονομική δραστηριότητα μπορεί να εξασθενήσει περαιτέρω λόγω της υποχώρησης των εμπορικών συναλλαγών και της υποτονικότερης ανάπτυξης στις υπόλοιπες χώρες της ζώνης του ευρώ, που αποτελούν τον προορισμό για το ένα τρίτο των ελληνικών εξαγωγών".

ΣΟΣ για διαπραγματεύσεις και φοροδιαφυγή

Επίσης, τονίζεται ότι η επιτυχής ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την αντιμετώπιση του ζητήματος της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση των προοπτικών της οικονομίας.

Σύμφωνα με την Έρευνα, η διαδικασία προσαρμογής έχει βασιστεί μέχρι σήμερα υπερβολικά στα δημοσιονομικά μέτρα και την αγορά εργασίας, ενώ δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά αγαθών. Οι μεταρρυθμίσεις που δρομολογήθηκαν στην αγορά αγαθών μετά την κρίση έχουν προχωρήσει πολύ αργά, έχουν υπονομευθεί λόγω της ελλιπούς τους εφαρμογής και έχουν αφήσει άθικτη, ως επί το πλείστον, τη μονοπωλιακή εξουσία. Η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, ένα μεγαλύτερο αίσθημα κυριότητας των αλλαγών πολιτικής και μια σαφής επικοινωνία σχετικά με τα αναμενόμενα οφέλη για το ευρύτερο κοινό θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του νέου προγράμματος μεταρρυθμίσεων.
 
Η φοροδιαφυγή παραμένει εκτεταμένη στην Ελλάδα και έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των φορολογικών εσόδων που είναι απαραίτητα για τη στήριξη των κοινωνικών πολιτικών. Ο ΟΟΣΑ απευθύνει έκκληση για διεύρυνση της φορολογικής βάσης και, παράλληλα, ενίσχυση και μεγαλύτερη αυτονομία της φορολογικής διοίκησης, ώστε να απελευθερωθούν πόροι για τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων και να βελτιωθεί η συμμόρφωση.

"Η φοροδιαφυγή είναι διάχυτη και μειώνει τα έσοδα" αναφέρεται. "Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή είναι μια μακροχρόνια αδυναμία που πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως. Η Ελλάδα έχει ένα από τα μεγαλύτερα κενά μεταξύ των πραγματικών εισπράξεων ΦΠΑ και των ονομαστικών συντελεστών" επισημαίνει. Και εξηγεί ότι "αυτό αντανακλά ένα κενό πολιτικής" λόγω απαλλαγών/εκπτώσεων αλλά και  φοροδιαφυγής.

Η ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης περαιτέρω αποτελεί προτεραιότητα. Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυσκολίες είσπραξη φόρων και την εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών, επισημαίνει.  

Προτείνει και νέα ανασκόπηση  των κρατικών δαπανών για τη δημιουργία δημοσιονομικού "χώρου", αλλά και εκτιμά ότι  το συνταξιοδοτικό σύστημα παραμένει ακριβό, άδικο και  περίπλοκο συστήνοντας  τη μεταρρύθμισή του συμπεριλαμβανομένης της επανεξέτασης των ειδικών καθεστώτων και εισάγοντας μια βασική σύνταξη με "βιώσιμο τρόπο".

Συστήνει η κυβέρνηση να βρει πρόσθετους πόρους από τις συντάξεις τις αμυντικές δαπάνες  και τη βελτίωση της είσπραξης των φόρων. 

Χρέος και κίνδυνοι αγορών
 
Με την εκτίμηση επιστροφής στις αγορές από το 2018 (αλλά περιορισμένης) o ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες θα αυξηθούν σημαντικά από το 2022 και θα συνεχίσουν να αυξάνονται σταθερά κατά τις επόμενες δεκαετίες, "εγείροντας σοβαρές ανησυχίες για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου χρέους".

"Οι αγορές μπορούν να προβλέψουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο θα μπορούσε να αυξήσει τα επιτόκια σε μη βιώσιμα επίπεδα", επισημαίνει ο ΟΟΣΑ.

Αναλύει σενάρια παρεμβάσεων στο χρέος, όπως η παράταση της μέσης διάρκειας (παράταση λήξης και περίοδοι χάριτος), αλλά και το κλείδωμα των επιτοκίων στα σημερινά χαμηλά επίπεδα (σταθερό επιτόκιο από το 2016 και μετά).

Ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι ακόμα και αν οι "φιλόδοξοι μεσοπρόθεσμοι δημοσιονομικοί στόχοι ικανοποιηθούν",  ο λόγος του χρέους - ΑΕΠ θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα για πολλές δεκαετίες. Κάνει λόγο για εναλλακτικό σενάριο 2% του ΑΕΠ πρ. πλεονάσματος αντί για 3,5% του ΑΕΠ με στόχο την  χρηματοδότηση των μεταρρυθμίσεων της κοινωνικής πολιτικής και της ανάπτυξης. Αναφέρει ότι η διατήρηση υψηλών δημοσιονομικών πλεονασμάτων επί μεγάλο χρονικό διάστημα είναι ένα σχετικά σπάνιο γεγονός αλλά και ότι  μια μεγάλη και παρατεταμένη απειλή χρέους μπορεί να βλάψει την ανάπτυξη, δημιουργώντας αβεβαιότητα για τις επενδύσεις και οδηγώντας σε διατήρηση των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα.
 
Χάνονται 13,4 δισ. ευρώ λόγω καθυστερήσεων στις μεταρρυθμίσεις
 
Η οικειοποίηση της ατζέντας  των μεταρρυθμίσεων είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της πολιτικής της Ελλάδας, επισημαίνεται στην έκθεση.

Καταγράφονται και κοστολογούνται οι επιπτώσεις από περιοριστικές ρυθμίσεις, από τομείς με υψηλά περιθώρια κέρδους, από την γραφειοκρατία που εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο για τις ιδιωτικές επενδύσεις, από την εξειδίκευση σε προϊόντα χαμηλής τεχνολογίας που περιορίζει τη συμμετοχή στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας, αλλά και από την έλλειψη χρηματοδότησης.

Καταγράφονται σε 5,2 δισεκατομμύρια ευρώ (2,5%  ΑΕΠ) τα οικονομικά οφέλη από την άρση των περιορισμών που έχουν ήδη δρομολογηθεί αλλά μερικά έχουν γίνει (Φρέσκο ​​γάλα,  Κυριακές, εκπτώσεις, φάρμακα, κρουαζιέρες κλπ). Υπολογίζονται όμως σε  13,4 δισ. ευρώ το συνολικό ΑΕΠ αν άνοιγαν πραγματικά οι αγορές...

Κριτική ασκεί και για τα πολύ υψηλά μη εξυπηρετούμενα δάνεια ζητώντας άμεσα παρεμβάσεις στο πτωχευτικό.

Δηλώσεις 
 
Κατά την παρουσίαση της Έρευνας στην Αθήνα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, κ. Angel Gurría, δήλωσε: "Η Ελλάδα έχει υποστεί μια επώδυνη προσαρμογή και οι οικονομικές και κοινωνικές προοπτικές της παρουσιάζουν ακόμη προκλήσεις. Ως εκ τούτου, η χώρα χρειάζεται να επανεμφανίσει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης προκειμένου να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές. Οι μεταρρυθμίσεις έχουν αρχίσει να αποφέρουν καρπούς, είναι πλέον αναγκαία η βελτίωση της εφαρμογής, η ενίσχυση της εθνικής "κυριότητας" των μεταρρυθμίσεων και η επικέντρωση των προσπαθειών τόσο στην κοινωνική ευημερία όσο και στην ανταγωνιστικότητα. Ο ΟΟΣΑ θα συνεχίσει να στέκεται στο πλευρό της Ελληνικής Κυβέρνησης για την παροχή τεχνογνωσίας και στήριξης, ώστε να βοηθήσει την Ελλάδα να προωθήσει μια πιο βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη".
 
Κοινωνικό πακέτο
 
Το στοχοθετημένο πρόγραμμα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για τα φτωχά νοικοκυριά πρόκειται να εφαρμοστεί πλήρως το 2017, ωστόσο η Έρευνα επισημαίνει ότι χρειάζεται περαιτέρω δράση για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων ποσοστών παιδικής φτώχειας. Ανάμεσα στις συστάσεις του, ο ΟΟΣΑ προτείνει τη θέσπιση ενός επιδοτούμενου προγράμματος σχολικών γευμάτων στις φτωχές περιφέρειες. Μεσοπρόθεσμος στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία ενός προγράμματος κοινωνικής στέγασης, αλλά εν τω μεταξύ είναι αναγκαία η καλά στοχευμένη στήριξη για την αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης στέγης και του υψηλού κόστους στέγασης. Η χρηματοδότηση τέτοιων κοινωνικών προγραμμάτων θα αντιστοιχεί περίπου στο 1,5% του ΑΕΠ. Θα χρειαστεί η ανακατανομή πόρων που έχουν εξοικονομηθεί σε άλλους τομείς, π.χ. συντάξεις, αμυντικές δαπάνες ή βελτιωμένη είσπραξη φόρων, σύμφωνα με την Έρευνα. Η μεταρρύθμιση των συντάξεων θα πρέπει να επικεντρωθεί στην καλύτερη ευθυγράμμιση των εισφορών και των παροχών, στον περιορισμό των ειδικών καθεστώτων και στην ανακούφιση των ασθενέστερων.
 
Επενδύσεις
 
Η αύξηση των επενδύσεων, π.χ. στις υποδομές και την εφοδιαστική, θα στηρίξει τις εξαγωγές, οι οποίες είναι αναγκαίες για μια σταθερή ανάκαμψη. Η περαιτέρω απελευθέρωση των βιομηχανιών δικτύου θα τονώσει επίσης τόσο την ποιότητα όσο και την ποσότητα των επενδύσεων. Οι πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν πιο αποτελεσματικά για την ενίσχυση των επενδύσεων στην παιδεία, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς επίσης στις τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών, ώστε να συμβάλει στη βελτίωση των δεξιοτήτων.