ΗΠΑ: Το παράδοξο της φετινής Black Friday - Περισσότεροι καταναλωτές, λιγότερα δολάρια

Η Black Friday, η επομένη της Ημέρας των Ευχαριστιών κατά την οποία καταναλωτές καταλαμβάνονται από φρενίτιδα και πλήθη συγκεντρώνονται στα καταστήματα αναζητώντας εκπτώσεις και προσφορές, χαρακτηρίστηκε φέτος από το εξής παράδοξο: ενώ αναμένεται αριθμός ρεκόρ καταναλωτών, η διάθεση των καταναλωτών να δαπανήσουν χρήματα έχει μειωθεί δραματικά.

Η ημέρα, η οποία κατά παράδοση χαρακτηρίζεται από ουρές επίδοξων αγοραστών που σχηματίζονται έξω από τα καταστήματα πριν ακόμη ξημερώσει, και από προσφορές σε περιορισμένα προϊόντα ή για περιορισμένο χρόνο σε ηλεκτρονικές συσκευές και συσκευές οικιακής χρήσης, αναδείχθηκε σε πολιτιστικό φαινόμενο περίπου στα τέλη της δεκαετίας του '80 όταν οι καταναλωτές ξεκίνησαν να συρρέουν στα καταστήματα με λίστες για χριστουγεννιάτικες αγορές προτού ακόμη χωνέψουν τη γαλοπούλα της Ημέρας των Ευχαριστιών.

Η φετινή Black Friday αναμένεται να συγκεντρώσει περισσότερους καταναλωτές από ποτέ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Εθνικής Ομοσπονδίας Λιανεμπορίου (NRF).

Ωστόσο, οι υποκείμενοι οικονομικοί δείκτες υποδηλώνουν ότι τα πλήθη αυτά θα είναι πολύ λιγότερο πρόθυμα να προχωρήσουν σε αγορές, ενώ αντίθετα θα προτιμήσουν έρευνα αγοράς.

Η δυσαρέσκεια συνιστά πρόκληση για τους εμπόρους, οι οποίοι βασίζονται στην εορταστική περίοδο για να κινήσει το ένα τρίτο του ετήσιου κέρδους τους.

Σχεδόν δύο τρίτα των καταναλωτών που ρωτήθηκαν από την Ομοσπονδία σκοπεύουν να περιμένουν για τις προσφορές του σαββατοκύρικου μετά το Thanksgiving, από 59% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2024, ενώ ο μέσος όρος δαπανών αναμένεται να μειωθεί στα 890 δολάρια ανά άτομο από 902 που ήταν τον περασμένο χρόνο.

Η προβλεπόμενη επιβράδυνση υπογραμμίζει τον αντίκτυπο που έχουν οι αυξανόμενες πιέσεις του πληθωρισμού και της περιορισμένης αύξησης της απασχόλησης.

Οι λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ αυξήθηκαν λιγότερο από το αναμενόμενο τον Σεπτέμβριο, εν μέρει λόγω των αυξημένων τιμών.

Οι δασμοί του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχουν συμβάλει σε αυτήν την τάση, προσθέτοντας περίπου 4,9 ποσοστιαίες μονάδες στις τιμές λιανικής, σύμφωνα με το μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα Φορολογίας.

Οι αγοραστές γίνονται επιλεκτικοί, στρέφονται στην Τεχνητή Νοημοσύνη

Με την ανεργία να πλησιάζει το υψηλό τετραετίας, οι αγοραστές έχουν επίσης γίνει πιο επιλεκτικοί. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ υποχώρησε σε χαμηλό επταμήνου τον Νοέμβριο, σύμφωνα με την οικονομική ερευνητική ομάδα The Conference Board, με λιγότερα νοικοκυριά να σχεδιάζουν να αγοράσουν μηχανοκίνητα οχήματα, σπίτια και άλλα ακριβά είδη τους επόμενους έξι μήνες ή να κάνουν σχέδια διακοπών.

Οι λιανέμποροι στοχεύουν σε προσεκτικούς αγοραστές με μικρότερα, προσιτά είδη πολυτελείας - πορτοφόλια αντί για βαλίτσες, εξατομικευμένες τσάντες χειρός και φθηνά αξεσουάρ --όπως τα charms Jibbitz της Crocs-- δήλωσε η Νίκι Μπάιρντ, αντιπρόεδρος στρατηγικής στην εταιρεία λογισμικού Aptos, η οποία διαθέτει πελάτες εταιρείες ένδυσης και αξεσουάρ.

Οι δαπάνες συγκεντρώνονται στα εύπορα νοικοκυριά. Το πλουσιότερο 10% των Αμερικανών -όσοι κερδίζουν τουλάχιστον 250.000 δολάρια ετησίως- αντιπροσώπευε περίπου το 48% όλων των καταναλωτικών δαπανών στο δεύτερο τρίμηνο του 2025, μια σταθερή αύξηση από περίπου 35% των δαπανών στα μέσα της δεκαετίας του 1990, σύμφωνα με την Moody's Analytics.

"Όλο και περισσότερο, οι κύριες δαπάνες καθοδηγούνται από ένα στενότερο υποσύνολο καταναλωτών", δήλωσε ο Μάικλ Πιρς, αναπληρωτής επικεφαλής οικονομολόγος των ΗΠΑ στην Oxford Economics.

Ωστόσο, ακόμη και ορισμένοι αγοραστές υψηλού εισοδήματος δείχνουν αυτοσυγκράτηση.

Ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ ηγούνται των ηλεκτρονικών λιστών αγορών των καταναλωτών για την Black Friday, ακολουθούμενα από παιχνίδια και βιβλία και στη συνέχεια gaming και ταινίες, σύμφωνα με την CivicScience, η οποία αναλύει δεδομένα από πολλαπλές έρευνες καταναλωτών.

Καθώς οι αγοραστές αναζητούν αξία, πολλοί στρέφονται στην τεχνητή νοημοσύνη. Οι μισοί καταναλωτές και το 71% των αγοραστών της Γενιάς Ζ (Gen Z) σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη αυτήν την Black Friday, σύμφωνα με έρευνα της Τράπεζας της Αμερικής σε 2.010 αγοραστές στις ΗΠΑ.

Οι περισσότεροι θα βασιστούν σε αυτήν για να συγκρίνουν τιμές και προσφορές, ενώ άλλοι τη χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν ιδέες για δώρα, να παρακολουθούν τον προϋπολογισμό τους, ακόμη και να δημιουργήσουν εξατομικευμένα μηνύματα ή κάρτες, σύμφωνα με την έρευνα. Οι ηλεκτρονικές αγορές έχουν, σε κάθε περίπτωση, αποδυναμώσει τη σημασία της Black Friday με τις προσφορές να διατίθενται για εβδομάδες.

"Η Black Friday είναι μια ξεπερασμένη έννοια και πλέον έχει γίνει απλώς μια χρονική στιγμή", σχολίασε ο Άντι Τσέι, καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Leavey του πανεπιστημίου Santa Clara.