Αγωνία στην Ευρώπη για το σήμα που θα στείλει η Λαγκάρντ για τα επιτόκια

Του Τάσου Δασόπουλου

Με αυξημένες προσδοκίες για μεγαλύτερη ταχύτητα στην χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι αγορές περιμένουν να ακούσουν την πρόεδρο της τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ να αναλύει τα επόμενα βήματα για τη μείωση των επιτοκίων και την παροχή ρευστότητας στις οικονομία. 

Στην σημερινή του συνεδρίαση, το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής αναμένεται να προχωρήσει στην τρίτη μείωση των επιτοκίων του ευρώ, από τον περασμένο Ιούνιο. Οι προβλέψεις συντείνουν στο ότι η μείωση θα είναι κατά 25 μονάδες βάσης, χωρίς όπως να απουσιάζουν και οι απόψεις που θέλουν την ΕΚΤ να γίνεται πιο τολμηρή και να προχωρά σε μείωση των βασικών της επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης. Ο απώτερος στόχος είναι τα επιτόκια του ευρώ να υποχωρήσουν το ταχύτερο στα επίπεδα του μέσου πληθωρισμού δηλαδή του 2% μέσα στο 2025. 

Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές περιμένουν να ακούσουν ένα σχέδιο για την επιτάχυνση της χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής η οποία λόγω της συγκυρίας καθίσταται πλέον επιβεβλημένη. Τούτο με δεδομένο ότι οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης αντιμετωπίζουν σοβαρά δημοσιονομικά προβλήματα. Η μεγαλύτερη οικονομία της ζώνης, η Γερμανία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι το 2024 θα είναι η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ύφεσης με την οικονομική συρρίκνωση να φτάνει το 0,2% έναντι ύφεσης 0,3% το 2023. Η Ιταλία θα πρέπει να προσπαθήσει πολύ για να αντλήσει από τις αγορές τα περίπου 700 δισ. ευρώ που απαιτεί η αναχρηματοδότηση του χρέος της, το οποίο φτάνει πλέον τα 2,7 τρισ. ευρώ (138% του ΑΕΠ). Ανάλογα προβλήματα έχει πλέον και η Γαλλία - η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης – η οποία πάσχει από ένα έλλειμμα που αναμένεται φέτος να ξεπεράσει το 6% του ΑΕΠ και ένα χρέος το οποίο φτάνει το 118% του ΑΕΠ. 

Την ίδια ώρα, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας των τριών "μεγάλων" της Ευρωζώνης θα προσεγγίσει μετά βίας το 1%. Με άλλα λόγια, οι τρεις μεγάλες οικονομίες της ζώνης του ευρώ θα κληθούν να πληρώνουν επιτόκια τα οποία δεν θα αντέχει η οικονομία τους .Στην ίδια κατηγορία θα βρεθεί και ο υπόλοιπος ευρωπαϊκός Νότος (Ισπανία, Πορτογαλία) αλλά και η Ελλάδα, η οποία έχει καλύτερες επιδόσεις από τον ευρωπαϊκό Βορρά. Η Ελλάδα περισώζεται από τα υψηλά επιτόκια από το γεγονός ότι το ετήσιο δανειακό πρόγραμμα, τόσο για το 2024, όσο και για το 2025, δεν θα ξεπερνάει τα 8-10 δισ. ευρώ, λόγω και των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων που πετυχαίνει η οικονομία. 

Οι επανεπενδύσεις του PEPP 

Στην προβληματική της ΕΚΤ κατά την σημερινή αλλά και τις επόμενες συνεδριάσεις της, θα πρέπει να συμπεριλάβει ότι με βάση όσα έχουν ήδη ανακοινωθεί, μετά το τέλος του χρόνου, σταματούν και οι επανεπενδύσεις των 1,64 τρισ. ευρώ που έχει συγκεντρώσει η ΕΚΤ κατά την διάρκεια της πανδημίας μέσω του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP). H συνθήκη αυτή, αναμένεται να φορτώσει με μεγαλύτερο άγχος τους διαχειριστές χρέους, οι οποίοι θα πρέπει να δανειστούν ακόμη περισσότερα από τις αγορές, για να καλύψουν και τα ομόλογα της ΕΚΤ, τα οποία θα λήγουν και θα πρέπει πλέον να εξοφλούνται. 

Η χρηματοδότηση της οικονομίας 

Εκτός όμως από το πρόβλημα του χρέους της Ευρωζώνης, το οποίο αποκλιμακώνεται με πολύ αργούς ρυθμούς, πιεστικό θα γίνει από τον επόμενο χρόνο και το πρόβλημα της χρηματοδότησης της οικονομίας. Τούτο με δεδομένο ότι χιλιάδες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα χρειαστεί να αναχρηματοδοτήσουν δάνεια τα οποία έλαβαν πριν από την περίοδο της έναρξης της αύξησης των επιτοκίων. Ο νέος δανεισμός, σε περιβάλλον υψηλών επιτοκίων, θα σημάνει ακόμη χαμηλότερες πτήσεις για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και ενδεχόμενος απολύσεις και άνοδο της ανεργίας. Όλα αυτά, λίγες εβδομάδες πριν τις αμερικανικές εκλογές που θα ορίσουν τη νέα εποχή στον οικονομικό ανταγωνισμό της Ευρωζώνης με την Κίνα και τις ΗΠΑ.