Ποιους κλάδους θα χρηματοδοτήσουν οι τράπεζες

Της Βάσως Αγγελέτου

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιώσιμες υποδομές και τουρισμός είναι μεταξύ των κλάδων της ελληνικής οικονομίας που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τραπεζική χρηματοδότηση τα επόμενα χρόνια.

Αυτό δήλωσαν από το 9ο Φόρουμ των Δελφών τις προηγούμενες ημέρες κορυφαία στελέχη των συστημικών τραπεζών που εξήραν τη σημασία του Ταμείου Ανάκαμψης κι Ανθεκτικότητας στη χρηματοδότηση των εν λόγω κλάδων με ευνοϊκούς όρους τιμολόγησης για την εγχώρια επιχειρηματικότητα.

"H ανάγκη για επενδύσεις είναι τεράστια μετά την οικονομική κρίση, στις υποδομές πρέπει να διπλασιαστεί ο ρυθμός με τον οποίο κινούμαστε (τα τελευταία 5 χρόνια έχουν γίνει επενδύσεις σε υποδομές ύψους 16 δισ. ευρώ), γύρω στα 44 δισ. ευρώ είναι το ανεκτέλεστο, δηλαδή οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν στις υποδομές τα επόμενα χρόνια", δήλωσε ο Βασίλης Καραμούζης, Γενικός Διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής Τράπεζας.

Όπως εξήγησε, η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση είναι πραγματικότητα, καθώς "επενδύσεις σε Data Centers, Τεχνητή Νοημοσύνη, δίκτυα οπτικών ινών, ΑΠΕ, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, μπαταρίες, ηλεκτρικές και data διασυνδέσεις είναι εξίσου απαραίτητες με τις παραδοσιακές επενδύσεις για λιμάνια, δρόμους, σιδηρόδρομο". Τόνισε δε ότι "το βάρος του πού θα πάνε οι επενδύσεις αλλάζει, όποιος δεν το καταλάβει αυτό θα χάσει, το περιβάλλον δεν είναι ιδανικό αλλά υπάρχει διάθεση και χρηματοδότηση, δεν υπάρχει περίπτωση να μην χρηματοδοτηθεί ένα έργο υποδομής".

Στη συνέχεια ο κ. Καραμούζης επισήμανε στις διαφορές που θα έχει το επενδυτικό τοπίο της επόμενης δεκαετίας, σε σχέση με αυτό της προηγούμενης. "Οι υποδομές που απαιτούνται θα πρέπει –αν όχι να προηγούνται - τουλάχιστον να ακολουθούν κατά πόδας τις εξελίξεις. Άρα το κριτήριο υλοποίησης αλλά και χρηματοδότησης δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό. Επίσης, ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί και στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. Την τελευταία 5ετία παρατηρείται ότι άνω του 60% των έργων βρίσκονται στο στάδιο συμβασιοποίησης (ο σχεδιασμός έχει εγκριθεί και έχει ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία για την εύρεση ανάδοχης εταιρείας), ωστόσο 31 ώριμα έργα συνολικού προϋπολογισμού €14 δισ. δεν έχουν ακόμα συμβασιοποιηθεί. Τα μεγάλα έργα υποδομών χρειάζονται κατά μέσο όρο 5,6 χρόνια για να ολοκληρωθούν. Και σε μια εποχή τόσο ραγδαίων εξελίξεων, ο χρόνος δεν αποτελεί πολυτέλεια", είπε χαρακτηριστικά. 

Όσον αφορά στο Ταμείο Ανάκαμψης, ο ίδιος τόνισε ότι οι τράπεζες στην Ελλάδα εκταμιεύουν περίπου 20 – 22 δισ. ευρώ σε δάνεια ετησίως, μεγάλο κομμάτι από αυτά πάει σε έργα υποδομών, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι υπερόπλο, είναι ότι καλύτερο έχει φτιαχτεί στην Ευρώπη, γρήγορο και φιλικό για τον χρήστη. Έχουμε εκταμιεύσει περίπου 4,5 δισ. ευρώ σε 283 δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης, πάμε καλά. Δεν πάμε το ίδιο γρήγορα στις επιδοτήσεις προς τον Δημόσιο Τομέα.

Στις επιμέρους κατηγορίες οικονομικής δραστηριότητας που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των πιστωτών αναφέρθηκε ο Κώστας Βασιλείου, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος & Γενικός Διευθυντής Εταιρικής & Επενδυτικής Τραπεζικής της Eurobank.

Για τις υποδομές τουριστικών επιχειρήσεων, ανέφερε ότι έχει γίνει πολύ μεγάλη πρόοδος τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη νέων ξενοδοχειακών μονάδων 5*, σημαντικές αναβαθμίσεις και ανακαινίσεις καταλυμάτων, πολλά luxury brands έχουν έρθει και επενδύουν στην Ελλάδα με μακροχρόνιο ορίζοντα, ενώ και σε γαστρονομικό επίπεδο έχουμε εξελιχθεί πολύ. "Σε αυτό τον τομέα οι τράπεζες έχουν στηρίξει και θα συνεχίζουν να στηρίζουν σταθερά όλες τις επενδύσεις που στόχο έχουν την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος, καθώς σαφώς υπάρχει περιθώριο βελτίωσης και είναι πολύ θετικό ότι στο πλάνο υπάρχουν ακόμα πολλά σημαντικά έργα προς υλοποίηση", είπε χαρακτηριστικά.

Η δεύτερη κατηγορία που ανέδειξε είναι οι δημόσιες υποδομές, όπως το κεντρικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο, τα περιφερειακά και μικρά αεροδρόμια, οι μαρίνες, τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών και πρόσβαση στο διαδίκτυο, οι υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων, οι υποδομές ενέργειας και ύδρευσης. Είναι απαραίτητο να αναβαθμιστούν και σε κάποιες περιπτώσεις να σχεδιαστούν εκ νέου, τόνισε ο κ, Βασιλείου, προσθέτοντας ότι "και σε αυτό τον τομέα έχει συντελεστεί πρόοδος και η χρηματοδότηση των τραπεζών προχωρά απρόσκοπτα σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις αλλά σίγουρα υπάρχει ανάγκη για πολλά ακόμα έργα τα οποία είναι απαραίτητα για τη χώρα".

Στον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν οι επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια και, ειδικότερα στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αναφέρθηκε εκτενώς ο Θεόδωρος Τζούρης, Εκτελεστικός Γενικός Διευθυντής, Γενικός Διευθυντής Εταιρικής & Επενδυτικής Τραπεζικής της Τράπεζας Πειραιώς.

Όπως εξήγησε, στην Ελλάδα βρίσκονται σε λειτουργία ΑΠΕ ισχύος 12,5 GW (σ.σ. μαζί με το υδροηλεκτρικά) και εκκρεμεί η κατασκευή πρόσθετων έργων ισχύος 15 MW, χωρίς σε αυτά να συμπεριλαμβάνονται τα υπεράκτια αιολικά και οι επενδύσεις σε μπαταρία. Το capex που θα απαιτηθεί για την κατασκευή τους εκτιμάται σε 12 δισ. ευρώ, ενώ αν προστεθούν υπεράκτια και μπαταρίες φθάνει σε περίπου 20 δισ. ευρώ στην πενταετία, ποσό που μπορεί να σηκώσει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, ανέφερε.

Τόνισε, πάντως, ότι τις τράπεζες τις ανησυχεί ο κίνδυνος overcapacity, σε συνδυασμό με τις πεπερασμένες δυνατότητας της αγοράς PPAs και την περικοπή της εκτιμώμενης αύξησης ζήτησης από νοικοκυριά, που επιφέρουν προθέσεις, όπως η κατάργηση των δράσεων Ταμείου Ανάκαμψης για εγκατάσταση αντλιών θερμότητας.

Αν υλοποιηθούν οι παραπάνω επενδύσεις, υπογράμμισε ο κ. Τζούρης, η δυναμικότητα των ΑΠΕ στο σύστημα θα ξεπεράσει τον στόχο του εθνικού συστήματος, την ώρα που η ζήτηση της εγχώριας αγοράς δεν δείχνει ότι θα αυξάνεται με αντίστοιχο ρυθμό. Είναι αναγκαίο, σύμφωνα με τον κ. Τζούρο, να δοθεί προτεραιότητα στις νέες διασυνδέσεις Ελλάδας με Ευρώπη, μέσω Ιταλίας και Βουλγαρίας, ώστε να διευρυνθεί η δυνατότητα εξαγωγών και να αποφευχθεί ο κίνδυνος κανιβαλισμού τιμών.

Την ανάγκη να διαμορφωθεί μία νέα επιχειρηματική κουλτούρα που θα δίνει ώθηση στην καινοτομία και την εξωστρέφεια, ώστε η Ελλάδα να επιτύχει αλλαγή του παραγωγικού της μοντέλου προς όφελος της κοινωνίας, ανέδειξε με τη σειρά του ο CEO του Ομίλου Alpha Bank, Βασίλης Ψάλτης. Παράλληλα, τόνισε ότι απαιτούνται τομές που θα οδηγήσουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, μέσα από την αντιμετώπιση των βασικών χρόνιων προβλημάτων της.

Συμμετέχοντας στο πάνελ με τίτλο "Engines for Growth: Is the Production Model of Greece Changing?”, ο κ. Ψάλτης παρατήρησε ότι στον δημόσιο διάλογο εντοπίζονται διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς το τι σημαίνει αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου: "Πολλοί εννοούν αυτή την αλλαγή ως τομεακή διαφοροποίηση της οικονομίας με ενίσχυση π.χ. της βιομηχανίας έναντι του τουρισμού και των κατασκευών. Άλλοι, πάλι, ως αύξηση του μεριδίου των επενδύσεων στο ΑΕΠ. Τέλος, συχνά ακούμε ότι η αύξηση του βαθμού εξωστρέφειας της οικονομίας, δηλαδή η αύξηση των εξαγωγών ως ποσοστό του ΑΕΠ, αποτελεί απόδειξη αλλαγής".

Εξηγώντας πως καμία από αυτές τις προσεγγίσεις δεν αρκεί προκειμένου να καταδείξει την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, σημείωσε πως "χωρίς τα παραπάνω να είναι αμοιβαίως αποκλειόμενα, δεν συνεπάγονται κατ’ ανάγκην το ίδιο παραγωγικό μοντέλο. Για παράδειγμα, η ισχυρή άνοδος του τουρισμού μπορεί να επιτυγχάνει υψηλή εξωστρέφεια, αλλά, επίσης, μεγαλώνει την εξάρτηση από έναν κλάδο, κάτι που είδαμε πόσο οδυνηρό ήταν για την Ελλάδα στην περίοδο της πανδημίας ή για τη Γερμανία στην ενεργειακή κρίση".