Τρέχουμε όλη μέρα - Αλλά πού πάμε;

Η παραγωγικότητα στην Ελλάδα έχει καταντήσει μόνιμος θαμώνας σε συσκέψεις, εκθέσεις οίκων και κρατικών φορέων και τα δελτία ειδήσεων. Τη φωνάζουμε, μας κουνάει το κεφάλι από μακριά, κάνουμε ότι την καταλαβαίνουμε∙ αλλά όταν έρθει η ώρα να εμφανιστεί, κάπου μένει από λάστιχο, κάπου κολλάει στην κίνηση. Και πως να μην κολλήσει; Μιλάμε για μια χώρα όπου ακόμα και το "προχωράμε άμεσα", πρακτικά σημαίνει "θα δούμε".

Και να πεις ότι δεν προσπαθούμε; Ο Έλληνας δουλεύει μέχρι και όταν δεν θέλει. Πας για καφέ και κάποιος δίπλα κάνει τηλεδιάσκεψη από το κινητό, παλεύει με κάτι excel και ανάμεσα σε δύο φραπέδες γράφει και μια εισήγηση. Αυτή η χώρα έχει ανθρώπους που σηκώνουν βάρη από το πρωί μέχρι το βράδυ. Μόνο που τα μισά και παραπάνω βάρη, είναι άχρηστα. Πριν φτάσει ένας εργαζόμενος να κάνει τη δουλειά, πρέπει πρώτα να παλέψει με το σύστημα. Ή με το email που δεν ανοίγει. Ή με το μηχάνημα που θέλει restart. Ή με την άδεια που λείπει, ή, ή, ή… Και ξαφνικά "Ουπς! Τελείωσε η μέρα και έχουν μείνει οι μισές δουλειές!". Την άλλη ημέρα, φτου κι απ’ την αρχή.

Το ευρύτερο περιβάλλον βέβαια, δεν βοηθά. Έχουμε διαδικασίες που τρέχουν σαν παππούς με παντόφλες: σταθερές, διατυπωμένες και σχολαστικές αλλά χωρίς πίεση deadline, χωρίς την παραμικρή βιασύνη. Έχουμε υπηρεσίες που λειτουργούν με τη λογική "στείλ’ το, να το δούμε και βλέπουμε". Υπηρεσίες που, ενίοτε, πάσχουν επίσης από μεγάλη ανάγκη… λαδιού στα γρανάζια!

Έχουμε και επιτροπές. Άπειρες επιτροπές. Έχουμε και meetings. Άπειρα meetings. Τα περισσότερα από αυτά για να συντονίσουμε τις επιτροπές και τα meetings της επόμενης εβδομάδας. Ξεχνάμε ότι ανάμεσα σε όλα αυτά, κάπου υπάρχει η πραγματική, παραγωγική δουλειά, υπάρχουν τα παραδοτέα που παλεύουν να κλείσουν, υπάρχει ένα αποτέλεσμα που πρέπει να βγει, υπάρχει κάτι που χρειάζεται να γίνει... χτες!

Στην ιδιωτική οικονομία, τα πράγματα είναι εξίσου απολαυστικά. Μικρές επιχειρήσεις που τα κάνουν όλα: και λογιστήριο, και εξυπηρέτηση, και πωλήσεις, και delivery, και κάποιες φορές… ψυχολογική υποστήριξη. Όταν σου λέει ο άλλος "χρειαζόμαστε αύξηση παραγωγικότητας", σε κοιτάνε με ένα βλέμμα που λέει "μακάρι, αλλά δεν έχω άλλα χέρια και άλλα πόδια". Οι μεγάλοι έχουν μηχανήματα, ERP, ροές. Οι μικροί έχουν τον γιό, την γυναίκα, τον ξάδερφο που "τα κάνει όλα κι συμφέρει”, τους "κρατά" όμως πίσω. 

Κι όμως, οι τρόποι και τα εργαλεία για να ανταγωνιστούν και να κερδίσουν τους μεγάλους υπάρχουν. Είναι εδώ αλλά ελάχιστοι, ασχολούνται με αυτά και κανείς δεν εφαρμόζει τους κανόνες που θα επέτρεπαν να λειτουργήσουν. Κανείς π.χ. δεν φροντίζει να υπάρχει εύκολα και αντικειμενικά προσβάσιμη χρηματοδότηση, υπό κανονικούς όρους, από τράπεζες προς τους μικρομεσαίους. 

Και σαν να μην ήταν όλα αυτά αρκετά, υπάρχει και η διαχρονική ελληνική παρανόηση: η φυσική παρουσία και η κινητικότητα, εγγυούνται την αποτελεσματικότητα. Ναι, αμέ! Σίγουρο! Όσο σίγουρες ήταν οι εγγυήσεις της Δύσης και της Ρωσίας για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, το 1994 στην Βουδαπέστη...

Το πράγμα είναι απλό: η μισή μέρα χάνεται σε ασήμαντα πράγματα. Που τα περισσότερα είναι αποτέλεσμα του δυσκίνητου και αναποτελεσματικού κράτους. Αλλά χάνονται επίσης σε τηλεφωνήματα τύπου "με πήρατε;" — "όχι, λάθος ήταν". Σε mails που έχουν πέντε παραλήπτες και κανέναν υπεύθυνο. Σε υπενθυμίσεις που υπενθυμίζουν άλλες υπενθυμίσεις. Σε συζητήσεις που ξεκινάνε για τη δουλειά και καταλήγουν στο που πήγε ο καθένας το Σαββατοκύριακο και σε δεκάδες εργατοώρες αποκλεισμού μέσα στην κίνηση, διότι π.χ. δεν δίνουμε καμία σημασία αν θα μπλοκάρουμε την διασταύρωση με τους οκτώ δρόμους, όταν περνάμε το φανάρι με κίτρινο, μισό εκατοστό του δευτερολέπτου πριν γίνει κόκκινο…

Με τούτα και με ‘κείνα, όταν φτάσει στο τέλος της μέρας, οι περισσότεροι λέμε το κλασικό: "Κάτι έκανα σήμερα. Βγήκε το μεροκάματο". Ευτυχώς, δεν μπαίνουμε στον κόπο να αναλύσουμε τι είναι αυτό το "κάτι" και πόσο είναι αυτό το "μεροκάματο"!

Όλα αυτά, αποτελούν μέρη μιας εικόνας που όλοι βλέπουμε καθημερινά, υπό το ένα ή το άλλο πρίσμα. Μιας εικόνας, που το κεντρικό της νόημα παραμένει το ίδιο εδώ και δεκαετίες: αν η παραγωγικότητα στην Ελλάδα ήταν άνθρωπος, θα είχε ήδη μεταναστεύσει. Θα είχε φύγει νύχτα για Ολλανδία, παρέα με κάτι φίλους που τους λένε "επενδύσεις" και "ανταγωνιστικότητα".

Φυσικά η ερώτηση των δισεκατομμυρίων είναι μία: τι χρειάζεται πραγματικά για να ανέβει η παραγωγικότητα; Τεχνολογία; Καλύτερη οργάνωση; Απλοποίηση διαδικασιών; Δια βίου εκπαίδευση; Λιγότερη γραφειοκρατία; Να σταματήσουμε να κάνουμε δέκα άσχετα πράγματα πριν κάνουμε το ένα που έχει σημασία; Τι ακριβώς;

Η απάντηση, όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, είναι εύκολη: τα παραπάνω και μερικά ακόμη. Όλα θα βοηθούσαν και η κατάσταση θα βελτιωνόταν. Αργά, σταθερά, λογικά και ρεαλιστικά, θα βελτιωνόταν. Όμως δεν κάνουμε τίποτε από αυτά. Ή κάνουμε πολύ λίγα. Άρα πως περιμένουμε να αλλάξει η κατάσταση; Πως θα καταφέρουμε να μην χάσουμε όλα αυτά τα τραίνα που περνούν συνέχεια μπροστά μας;

Μα βέβαια! Το ξέχασα! Πώς μου διέφυγε;

Η παραγωγικότητα θα αυξηθεί με… την υπογραφή των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας!

Οπότε… no worries! Problem solved…

Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr