Ταμειακώς πάμε καλά, αλλά...

Του Κώστα Στούπα

1)Ταμειακώς πάμε καλά, αλλά...

Στο 11μηνο του ’24 τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζουν πλεόνασμα  4,4 δισ. ευρώ έναντι του στόχου για 2,3 δισ. ευρώ στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2025 και ελλείμματος 1 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Για το ίδιο χρονικό διάστημα το πρωτογενές πλεόνασμα, αν αφαιρεθούν δηλ. οι καταβολές των τόκων για το χρέος, φτάνει τα 12 δισ. ευρώ έναντι στόχου για 9,9 δισ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 5,826 δισ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2023.

Ταμειακώς λοιπόν  πάμε καλά. Το παραδέχονται άλλωστε και οι αυστηρότεροι... κριτές οι Γερμανοί, αφού η Handelsblatt πριν μερικές μέρες έγραφε: "Η κατάσταση του προϋπολογισμού της Αθήνας είναι καλή. Πλεόνασμα 4,38 δισ. ευρώ πέτυχε τους πρώτους έντεκα μήνες του τρέχοντος έτους ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης. Αυτό είναι 2,1 δισ. περισσότερο από ό,τι είχε προβλεφθεί στον προϋπολογισμό.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει δημοσιονομικό έλλειμμα 0,1% του ΑΕΠ για την Ελλάδα το επόμενο έτος, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης μείον 2,9%. Η Κομισιόν αναμένει πλεόνασμα του ελληνικού προϋπολογισμού 0,2% για το 2026. Κατά μέσο όρο, οι χώρες του ευρώ αναμένουν έλλειμμα 2,8%..."

Η δημοσιονομική αυτή εικόνα είναι πρωτόγνωρη για την Ελλάδα που έχει συνηθίσει τον κόσμο να είναι πρωταθλήτρια του χρέους και των ελλειμάτων.

Η καλή πορεία των δημοσιονομικών οφείλεται κατά ένα βαθμό στη σύλληψη ενός τμήματος της  φοροδιαφυγής λόγω ψηφιοποίησης των συναλλαγών, την αύξηση του ΑΕΠ  αλλά και κατά ένα άλλο σημαντικό μέρος οφείλεται στον πληθωρισμό. Η αύξηση των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών αυξάνει τον εισπραττόμενο ΦΠΑ ή τον ειδικό φόρο κατανάλωσης που εμπεριέχει η τιμή κάθε προϊόντος.

Παρατηρώ π.χ. πως η τιμή των λεπίδων για ξύρισμα που αγοράζω, τα τελευταία τρία χρόνια έχει αυξηθεί από 14 ευρώ η συσκευασία των πέντε σε 19 ευρώ η συσκευασία των τεσσάρων. Αυτό σημαίνει πως το κόστος κάθε λεπίδας έχει αυξηθεί από 2,8 σε 4,75 ευρώ. Αν π.χ. υπάρχει ένας φόρος 20%, οι εισπράξεις του κράτους από κάθε λεπίδα ξυρίσματος έχουν αυξηθεί από τα 0,58 περίπου στα 0,95 Ευρώ. Το ίδιο συμβαίνει με τη τιμή της βενζίνης των τροφίμων κλπ.

Βέβαια, κατά τη ίδια περίοδο οι μισθοί και οι συντάξεις δεν έχουν αυξηθεί ανάλογα με αποτέλεσμα η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών να έχει συμπιεστεί αμφίπλευρα.

Τούτο ενδεχομένως αποτελεί παράγοντα "βουβής" δυσαρέσκειας και έναν λόγο που οι δημοσιονομικές και γενικότερα οι οικονομικές επιτυχίες δεν φαίνεται να ενθουσιάζουν την κοινή γνώμη.

Το αγκάθι

Αγκάθι που απειλεί να μετατρέψει σε "φούσκα" τις καλές επιδόσεις της χώρας μας είναι το εμπορικό έλλειμα και κυρίως το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που περιλαμβάνει τις συνολικές εισροές και εκροές της ελληνικής οικονομίας.

Αν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα προκύπτει από τα κρατικά έσοδα μείον τις κρατικές δαπάνες, το ισοζύγιο τρεχουσών προκύπτει από το αποτέλεσμα του αθροίσματος εξαγωγών, τουριστικών εσόδων, εσόδων από μεταφορές, επενδύσεων κλπ. μείον τις εισαγωγές και τις δαπάνες για τις υπόλοιπες αντίστοιχες δραστηριότητες.

Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσιάζει λοιπόν το αποτέλεσμα των εισπράξεων και δαπανών της ελληνικής οικονομίας ως σύνολο.

Αν το μέγεθος αυτό είναι αρνητικό σημαίνει πως στην Ελλάδα εισέρχονται λιγότερα χρήματα απ’ όσα εξέρχονται. Αν αυτό συνεχιστεί επί μακρόν κάποια στιγμή, θεωρητικά τουλάχιστον, η Ελλάδα θα στερέψει από χρήματα και θα πεινάσουμε. Για την ακρίβεια η συνέχιση αυτής της ανισορροπίας θα ανατρέψει τα δημοσιονομικά πλεονάσματα.

Το παράδοξο αυτής της ιστορίας είναι πως ενώ τα ελλείματα του ισοζυγίου τρεχουσών θα έπρεπε αν μειώνουν τις καταθέσεις  νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αυτές αυξάνονται.

Οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων π.χ. το Οκτώβριο που μας πέρασε ήταν πάνω από 195,5 δισ. ευρώ έναντι 141,1 δισ. ευρώ στις αρχές του 2020.

Στο 10μηνο του 2024 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίαζε έλλειμμα 8 δισ. ευρώ. Το εμπορικό έλλειμα την ίδια περίοδο (εξαγωγές μείον εισαγωγές εμπορικών προϊόντων) ήταν περί τα 29,2 δισ. ευρώ. Την κατάσταση ισορροπούν οι υπηρεσίες (όπου περιλαμβάνονται τα τουριστικά έσοδα) που παρουσιάζουν πλεόνασμα 21,9 δισ. ευρώ.

Το θετικό είναι πως το έλλειμα του ισοζυγίου τρεχουσών μειώνεται. Αν στο 10μηνο του ’24 είναι περί τα 8 δισ. ευρώ, στο σύνολο αναμένεται να κλείσει κάτω από τα 10 δισ. ευρώ. Το 2023 το έλλειμα αυτό ήταν στα 13,8 δισ. ευρώ, το 2022 στα 21,2 δισ. ευρώ, το ’21 στα 12,2 δισ. ευρώ και το ’20 στα 10,9 δισ. ευρώ.

Συνολικά μεταξύ 2020 και 2024 το έλλειμα του ισοζυγίου τρεχουσών άθροισε ένα ποσό περί 66,4 δισ. ευρώ.

Το ποσό αυτό συγκρινόμενο με την αύξηση των καταθέσεων την ίδια περίοδο κατά 55 δισ. ευρώ καταγράφει μια πλευρά της δυναμικής της μαύρης οικονομίας της χώρας μας.

2) Καλά Χριστούγεννα

Κύριε Στούπα καλησπέρα και Καλά Χριστούγεννα

Έχουμε την πολυτέλεια όντας χορτάτοι - από κάθε άποψη - να αμφισβητούμε τη θρησκεία μας, να δηλώνουμε άθεοι, να πιστεύουμε στο κοσμικό κράτος …….

Αυτό που είναι η Δύση σήμερα το οφείλει στην αρχαία Ελλάδα, στο διαφωτισμό ….. αλλά και στο Χριστιανισμό. Όλα αυτά παρήγαγαν φρόνημα.

Ας μην κολλάμε στο σκοταδισμό των εκκλησιών, σε διάφορες φάσεις της εξέλιξης, στην προσπάθεια επικράτησης των εξουσιών, αλλά να δούμε την προσφορά της χριστιανικής σκέψης που διατύπωσε αρχές που διαμόρφωσαν, επί της ουσίας, τη σκέψη αλλά και τις συμπεριφορές της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας.

Ο χριστιανισμός όπως και κάθε άλλη θρησκεία έβαζε τους κανόνες και τους πρώτους εσωτερικούς φραγμούς στον άνθρωπο ως μέλος της κοινότητας. Ήταν ο πρώτος μηχανισμός αποτροπής της εγκληματικότητας. Στη συνέχεια έρχεται ο νόμος - κοσμικό κράτος - που είναι αποτελεσματικό αλλά λειτουργεί μόνο όταν υπάρχει ειρήνη και ευημερία. Όπως το αυτοκίνητο σε πάει ξεκούραστα και γρήγορα αρκεί να έχεις να πληρώσεις την βενζίνη και το γυμναστήριο σε αντίθεση με το ποδήλατο που πηγαίνεις αργά αλλά γυμνάζεσαι, εκτιμάς τον κόπο και τον πόνο και έχεις το χρόνο να παρατηρήσεις, να θαυμάσεις …. Το "κοσμικό κράτος" λειτουργεί μόνο εφόσον μπορούμε να πληρώσουμε τους λειτουργούς (δικαστές, αστυνομικούς, στρατιώτες ….), οι οποίοι αν δεν διακατέχονται από κάποια ιδανικά και αρχές θα αξιολογήσουν το οικονομικό όφελος και θα αλλάξουν στρατόπεδο.

Καλό σύγχρονο παράδειγμα είναι η Ρωσία στη φάση που κατέρρευσε το σύστημα και δεν μπορούσε το "κοσμικό τους" κράτος να πληρώσει τους αστυνομικούς ……..

Μπορούμε επίσης να φανταστούμε το στρατό μας να βασίζεται σε μισθοφόρους, αφού αντέχουμε να τους πληρώνουμε, και σε συμμάχους που, για την ώρα, τους δίνουμε περισσότερα από τον ή τους εχθρούς μας. Τι θα γίνει αν δεν μπορούμε να πληρώσουμε ή να προσφέρουμε περισσότερα;

Η ιστορία βρίθει παραδειγμάτων ……. αλλά αυτό που με τρομάζει περισσότερο είναι ότι λίγοι γνωρίζουν τη Σύβαρις και το τραγικό αλλά απόλυτα φυσιολογικό τέλος της.

Καλά Χριστούγεννα λοιπόν και αυτό που έχω να πω για τους ερχόμενους στη Ευρώπη είναι τη λαϊκή ρήση "όπως βρήκες νυφούλα μου και όχι όπως ήξερες".

Σας ευχαριστώ. Ελπίζω να έδωσα κατανοητά λίγες σκέψης μου.

Κων. Ζ.

Αν τυχόν δημοσιευθεί βάλτε μόνον τα αρχικά.

kostas.stoupas@capital.gr