Η "Μήδεια" και ο καπιταλισμός...

 Του Κώστα Στούπα

1) Η "Μήδεια" και ο καπιταλισμός...

Το κύμα της κακοκαιρίας "Μήδεια" που έπληξε τη χώρα την περασμένη εβδομάδα παρά την προαναγγελία του αρκετές μέρες νωρίτερα από τους μετεωρολόγους  αιφνιδίασε πολίτες, δήμους, επιχειρήσεις ύδρευσης και ενέργειας, την Πολιτική Προστασία και μέσω αυτής και την κυβέρνηση.

Δεν είναι παράδοξο να συμβαίνουν διακοπές ρεύματος, της κυκλοφορίας ή των συστημάτων ύδρευσης, σε μέρες που παρατηρούνται ακραία καιρικά φαινόμενα.

Σίγουρα δεν αποτελεί εύσημο για  έναν δήμο ή  μια κυβέρνηση να υπάρχουν διακοπές ρεύματος, ύδρευσης ή κυκλοφορίας σε πυκνοκατοικημένες περιοχές  λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της πρωτεύουσας, αλλά οι συνθήκες ήταν ακραίες...

Το μεγαλύτερο λάθος που έπραξαν όλοι οι υπεύθυνοι για την αποκατάσταση των βλαβών ήταν πως οι πληγέντες δεν είχαν καμιά ενημέρωση για τη χρονική διάρκεια της αποκατάστασης των βλαβών ούτως ώστε να λάβουν τα μέτρα τους...

Στις περιοχές που επλήγησαν υπήρχαν άνθρωποι π.χ. που διαβιούν με την υποστήριξη ιατρικών μηχανημάτων οι οποίοι μπορεί να ανταπεξέλθουν σε μια διακοπή ρεύματος λίγων ωρών αλλά όχι σε μια διακοπή μερικών ημερών.

Οι αρμόδιοι της Πολιτικής Προστασίας, των  εταιρειών δικτύων και των τοπικών δήμων οφείλουν σε τέτοιες περιπτώσεις από τις πρώτες ώρες να ενημερώνουν τους κατοίκους για τον χρόνο αποκατάστασης των βλαβών προκειμένου οι τελευταίοι να λάβουν τα μέτρα τους. Είναι εγκληματικό να αφήνεις κάποιον που ζει με μια συσκευή οξυγόνου πέντε μέρες με την προσδοκία πως από ώρα σε ώρα μπορεί να αποκατασταθεί η βλάβη στο δίκτυο ηλεκτρισμού...

Αν ο άνθρωπος που έχει ανάγκη και οι οικείοι του γνωρίζουν από νωρίς πως η αποκατάσταση θα πάρει μέρες μπορεί να επιλέξουν  να τον μετακινήσουν σε νοσοκομείο ή ασφαλέστερο χώρο.

Το ίδιο ισχύει και για κάποιες οικογένειες με μεγάλους σε ηλικία ή μικρά παιδιά που παρέμειναν χωρίς θέρμανση σε συνθήκες θερμοκρασίας κοντά στο μηδέν για ολόκληρες μέρες, περιμένοντας πως από ώρα σε ώρα μπορεί να επανέλθει το ηλεκτρικό σε μερική ή πλήρη ισχύ.

Από τις πρώτες ώρες της κακοκαιρίας Δήμοι, Περιφέρειες και  ΔΕΔΔΗΕ έριχναν ο ένας το μπαλάκι των ευθυνών στον άλλο. Σωστά η κυβέρνηση αποφάσισε να ξεκαθαρίσει το πλαίσιο των ευθυνών που αναλογεί στον καθένα για την επόμενη φορά.

Επίσης η ΔΕΗ και ο ΔΕΔΔΗΕ  αποφάσισαν να  μειώσουν τις χρεώσεις των λογαριασμών  των νοικοκυριών που επλήγησαν από την κακοκαιρία. Τούτο όμως δεν είναι αρκετό και η κυβέρνηση θα πρέπει να ορίσει ένα πλαίσιο υποχρεώσεων των εταιρειών ιδίως όταν αυτές αποτελούν κρατικά ή ιδιωτικά μονοπώλια.

Όπως μια εταιρεία όταν κάποιος δεν πληρώνει τους λογαριασμούς του μπορεί να πάρει μέτρα εναντίον του έτσι και όταν η εταιρεία δεν παρέχει ως οφείλει τις υπηρεσίες της θα πρέπει να υπόκειται τις νομικές συνέπειες των πιθανών απωλειών που προκάλεσε η αδυναμία της αυτή.

Την περασμένη Παρασκευή στο Ελληνικό Χρηματιστήριο είδαμε την παράδοξη εικόνα η μετοχή της ΔΕΗ να γράφει νέα υψηλά παρά το γεγονός πως η υπό πώληση θυγατρική της δεν είχε καταφέρει να αποκαταστήσει τις βλάβες με χιλιάδες νοικοκυριά να παραμένουν χωρίς ρεύμα.  Την ίδια ώρα η μετοχή της ΤΕΝΕΡΓΑ έγραφε απώλειες πάνω από 10% γιατί η εταιρεία θα είχε απώλειες επειδή κάποια μονάδα ΑΠΕ στο Τέξας λόγω της κακοκαιρίας δεν κατάφερε να παραδώσει τις ποσότητες ενέργειας που είχε δεσμευτεί να προσφέρει.

Επίσης η γερμανική RWE προειδοποίησε την Παρασκευή πως  οι ακραίες καιρικές συνθήκες στο Τέξας, οι οποίες έθεσαν τις ανεμογεννήτριες της εκτός, θα πλήξουν τα κέρδη το 2021.

Βλέπε: RWE Warns Texas Storm Will Hit Renewables Profits. It Won’t Be the Only One

Στον καπιταλισμό οι επιχειρήσεις δεν έχουν μόνο δικαιώματα έχουν και υποχρεώσεις και όταν δεν τις εκπληρώνουν σύμφωνα με τα συμβόλαια έχουν συνέπειες.

Τέλος, ούτε εμείς οι ίδιοι οι πολίτες ή καταναλωτές είμαστε άμοιροι ευθυνών. Οφείλουμε να λαμβάνουμε μέτρα ακόμη για ασυνήθιστα ακραίες συνθήκες όπως αυτές που ζήσαμε. Οφείλουμε να έχουμε εναλλακτικές λύσεις για τις περιπτώσεις που τα σπίτια μας ενδέχεται να μείνουν για μέρες χωρίς ηλεκτρικό, νερό ή πρόσβαση σε τρόφιμα και φάρμακα…

Τούτο καθώς διανύουμε μια περίοδο που τα ακραία φαινόμενα λόγω κλιματικής αλλαγής θα είναι όλο και πιο συχνά αποκτά επιτακτική σημασία.

2) "Δανειομαζέματα" και "αεροσκορπίσματα"...

Στις κορυφές των ανοδικών κύκλων μαζί με τον ενθουσιασμό των επενδυτών αυξάνεται και ο δανεισμός των χαρτοφυλακίων. Τουτέστιν ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των μετοχών που έχει ένα χαρτοφυλάκιο είναι αγορασμένες με δανεικά για τα οποία έχει τεθεί σαν ενέχυρο η αξία των μετοχών του χαρτοφυλακίου.

Όσο ανεβαίνουν οι τιμές των μετοχών τόσο αυξάνεται και το περιθώριο δανεισμού. Κατά συνέπεια μόλις η αγορά κάνει την παραμικρή διόρθωση τα περιθώρια δανεισμού μειώνονται και βγαίνουν προς πώληση πολλαπλάσιες μετοχές από αυτές που ενδεχομένως θα έβγαιναν. Η πώληση περισσότερων μετοχών πιέζει περαιτέρω τις τιμές και αυτό μειώνει ακόμη περισσότερο τα περιθώρια δανεισμού. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα καθοδικό σπιράλ το τέλος του οποίου κανένας δεν μπορεί να προσδιορίσει.

Ο αντίκτυπος της απώλειας αξίας των χαρτοφυλακίων μεταβάλει τις καταναλωτικές και οικονομικές συμπεριφορές των κατόχων τους με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υφεσιακές πιέσεις στην οικονομία οι οποίες με τη σειρά τους αυξάνουν την ανεργία και πάει λέγοντας...

Ο πίνακας δείχνει οι αγορασμένες με δανεισμό μετοχές του S&P 500 να προσεγγίζουν τα 800 δισ. δολάρια που είναι το υψηλότερο ποσό που έχει υπάρξει ποτέ… Δείχνει επίσης την παράλληλη πορεία των κορυφών του δανεισμού με τις κορυφές του "πατριάρχη" των χρηματιστηριακών δεικτών...

3) Σχετικά με το "ηλικιακό" lockdown

Αξιότιμε κ.Στούπα,

Αναφορικά με την πρόταση που κατέθεσε ο αναγνώστης σας ΝΚ -για περιορισμένο lockdown στις επικίνδυνες ηλικίες (65+), προκειμένου, όπως υποστηρίζει, να λειτουργήσει η οικονομία, κόντρα στην πεπατημένη των ολικών lockdown- τη θεωρώ λανθασμένη, για τον απλούστατο λόγο ότι στη χώρα μας πολλοί ηλικιωμένοι συζούνε με τους συγγενείς τους (παιδιά, εγγόνια κλπ). Ενδεχόμενη άρση των περιοριστικών μέτρων για τους νεότερους θα οδηγούσε σε αυτήν την κρίσιμη καμπή σε κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων στις νεότερες ηλικίες, που εν συνεχεία θα μετέδιδαν τον ιό στους ευπαθεστερους ηλικιωμένους, που δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί σε ικανοποιητικά ποσοστά. Εν συνεχεία, θα γέμιζαν οι ΜΕΘ και θα κινδύνευε το δημόσιο σύστημα υγείας και φυσικά και η οικονομία (όπως είπε και ο πρωθυπουργός, χωρίς υγεία δεν υπάρχει οικονομία). Συνεπώς, ας αφήσουμε την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης στους ειδικούς, αντί να γινόμαστε όλοι "κορωνολογοι" εκ του ασφαλούς....

Με τιμή,

Χρήστος Βλάχος

 kostas.stoupas@capital.gr