Τι σχεδιάζει η Τουρκία...

Του Κώστα Στούπα 

Οι χθεσινές εξελίξεις σε σχέση με την Τουρκία δεν αποτελούν έκπληξη ούτε αιφνιδίασαν κανένα. Αποτελούν άλλο ένα βήμα κλιμάκωσης των τουρκικών κινήσεων στην ευρύτερη περιοχή.

Η ελληνική αντίδραση της επιφυλακής στην οποία ετέθησαν οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας ήταν επίσης αναμενόμενη.

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι πόσο μακριά είναι διατεθειμένη να το τραβήξει η Τουρκία. Οι έρευνες νοτίως του Καστελόριζου την ίδια περίοδο που στη Λιβύη είναι πολύ πιθανή και η άμεση εμπλοκή της Αιγύπτου αποτελεί μεγάλο ρίσκο για τη γείτονα, αν επιδιώκει να τραβήξει το σκοινί στα άκρα...

Από την άλλη πλευρά η οικονομία της Τουρκίας αντιμετωπίζει προβλήματα, η ισοτιμία της τουρκικής λίρας συνεχίζει να καταρρέει, το καθεστώς Ερντογάν χάνει την επιρροή του στην τουρκική κοινή γνώμη.

Μια υποχώρηση στα μέτωπα που έχει ανοίξει στο εξωτερικό θα λειτουργούσε σαν χαριστική βολή.

Ενδεικτικές των πιθανών προθέσεων της Τουρκίας, για το μέχρι πού είναι διατεθειμένη να τραβήξει το σκοινί είναι οι αθρόες αγορές χρυσού τους τελευταίους μήνες από την Κεντρική Τράπεζα της γείτονος.

Σύμφωνα με ένα δημοσίευμα της Asian Review, η Τουρκία φέτος έχει ξεπεράσει τη Ρωσία  ως ο μεγαλύτερος αγοραστής χρυσού στον κόσμο.

Την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου αγόρασε περίπου 148 τόνους, ποσότητα τριπλάσια σε σχέση με αυτήν της ίδιας περιόδου το προηγούμενο έτος.

Κατά τον Kota Hirayama of SMBC Nikko Securities η Τουρκία αυξάνει τα αποθέματα χρυσού επειδή ανησυχεί για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε κυρώσεις στην Τουρκία το 2018 για την κράτηση ενός Αμερικανού πάστορα από τις τουρκικές αρχές.

Η Τουρκία προμηθεύτηκε τα συστήματα S-400 το 2019 από τη Ρωσία παρά τις αντιρρήσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων της στο ΝΑΤΟ.  

Η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε την έκδοση ενός μουσουλμάνου κληρικού από τις  ΗΠΑ που κατηγορείται για συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Ερντογάν το 2016.

Η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής αρνείται, δημιουργώντας ένα άλλο σημείο τριβής στις διμερείς σχέσεις.

Ασπίδα χρυσού...

Εάν οι σχέσεις επιδεινωθούν περαιτέρω και οι ΗΠΑ επιβάλουν αυστηρότερες κυρώσεις, η Τουρκία κινδυνεύει να μην είναι σε θέση να προμηθευτεί δολάρια προκειμένου να καλύψει τις υποχρεώσεις της.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ υπέγραψε ένα νόμο που εμποδίζει τις τράπεζες της  Κίνας να προμηθεύονται δολάρια, ως απάντηση στο νόμο περί εθνικής ασφάλειας που η τελευταία επέβαλε στο Χονγκ Κονγκ.

Υπάρχει ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι η Τουρκία θα μπορούσε να έχει την ίδια τύχη με την Κίνα.

Τον Μάρτιο, όταν η πανδημία έπληξε τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ άνοιξε πιστωτικές γραμμές ρευστότητας σε μια σειρά κεντρικών τραπεζών που αντιμετώπιζαν ελλείψεις δολαρίων.

Η απουσία της Τουρκίας ήταν εμφανής από τον διευρυμένο κατάλογο παραληπτών.

"Αυτό είναι πιθανό να  τροφοδότησε το άγχος των Τούρκων πως δεν μπορούν να βασιστούν στις ΗΠΑ σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης", δήλωσε ο Hirayama.

Βλέπε:Turkey scrambles for gold, overtaking Russia as top buyer

Στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της Ν.Α.Μεσογείου όπως και της Ε.Ε.  θα πρέπει να δούμε τις ανησυχίες και τη στροφή της Τουρκίας προς την αύξηση των αποθεμάτων χρυσού σε συνάρτηση με τις υψηλού ρίσκου γεωπολιτικές κινήσεις της γείτονος στη Συρία, τη Λιβύη, την Κυπριακή ΑΟΖ και το Αιγαίο. Ενδεχομένως με την αύξηση των αποθεμάτων χρυσού η Τουρκία να προσπαθεί να αμυνθεί απέναντι σε πιθανές πιέσεις που θα δεχτεί αν υπάρξει μια ανάφλεξη στην περιοχή εξ αιτίας της.

Οι κινήσεις αυτές θα πρέπει επίσης να εκτιμηθούν από την οπτική γωνία μιας ενδεχόμενης απώλειας  της προνομιακής σχέσης του Ερντογάν με τον πρόεδρο Τραμπ στην περίπτωση που ο τελευταίος χάσει τις εκλογές του επόμενου Νοεμβρίου. Βλέπε: Οι επόμενες 100 κρίσιμες ημέρες...

Σε γενικές γραμμές η κίνηση της Τουρκίας τους τελευταίους μήνες να αυξήσει τα αποθέματά της σε χρυσό, σε συνάρτηση με τις γεωπολιτικές κινήσεις αποτελούν ακόμη έναν παράγοντα ανησυχίας σε σχέση με τις προθέσεις της στην εύφλεκτη ζώνη της Ν.Α. Μεσογείου…

kostas.stoupas@capital.gr