Ο κίνδυνος της μονοκαλλιέργειας του Τουρισμού

Του Άγη Βερούτη

Σε μια συζήτηση που είχα προ ημερών με ένα φίλο μου Λάκωνα, για το κατά πόσον οι επιδοτήσεις στους αγρότες πιάνουν τόπο ή γίνονται ένα τρακτέρ ανά δέκα στρέμματα καλλιέργειας ή μαύρα φορτηγάκια Φορντ Ρέηντζερ πολυτελείας με δερμάτινα καθίσματα, με αποστόμωσε: "Έλα κάτω στη Λακωνία για να δεις πώς τα λεφτά των επιδοτήσεων έκαναν να φυτευτεί όλος ο νομός με ελαιόδεντρα. Έλα να σου δείξω πως η παραγωγή της Ελλάδας πήγε από 150.000 τόνους ελαιόλαδο το χρόνο, σε 250.000 με 300.000 τόνους ελαιόλαδο σε 15 χρόνια και ανεβαίνει συνέχεια, όπως αναπτύσσονται τα εκατοντάδες χιλιάδες δέντρα που φυτεύτηκαν την τελευταία εικοσαετία, και άλλες 300.000 τόνους ελιές Καλαμών που ανεβαίνουν και αυτές για τους ίδιους λόγους."

Άλλα περίμενα να ακούσω. 

Συνέχισε, ότι όταν το λάδι είναι στα €9,5 ευρώ το κιλό, όπως ήταν πέρυσι, θα μπορούσαν να έρχονται κοντά στα €3 δισεκατομμύρια από τις εξαγωγές μετά την εμφιάλωση και τη συσκευασία που διπλασιάζουν την τελική τιμή πώλησης, ενώ ήδη με τις φετινές τιμές παραγωγού πεσμένες στα €5-€5,5 ευρώ το κιλό, το λακωνικό ελαιόλαδο έχει πρόσθετη αξία άλλο €0,80 το κιλό λόγω της ποιότητάς του. 

Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχουμε επικεντρώσει τις κρατικές προσπάθειες στην αύξηση του τουρισμού, και πλέον η εξάρτηση της οικονομίας μας από αυτόν είναι τεράστια. Κάθε χρόνο μετράμε πώς ανεβαίνει βασανιστικά 3%-4% ή και παραπάνω, ενώ ο διαχειριστής των αεροδρομίων που έχουμε δώσει 14 αεροδρόμια της χώρας έχει τη συμβατική υποχρέωση να φέρει κάθε χρονιά 4% περισσότερους επιβάτες ανά αεροδρόμιο από όσους την προηγούμενη χρονιά. Και το κάνει. 

Εξαιρετική απόδοση, αλλά πρέπει να θυμόμαστε ποια ήταν η επίπτωση του κόβιντ στον τουρισμό, και να λογαριάσουμε ποια θα ήταν η επίπτωση αν οι σεισμοί της Σαντορίνης συνεχίζονταν, ή αν ξαναρχίσουν. 

Επιπλέον, το αβαντάρισμα των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων από την, σχεδόν απαγόρευση, της επέκτασης του AirBnB στην Αθήνα θα έπρεπε να μας βάλει σε μεγάλες σκέψεις, καθώς ένα μικρό διαμέρισμα AirBnB σε μια χρονιά ύφεσης στις μεγάλες ευρωπαϊκές τουριστικές αγορές της Ελλάδας μπορεί να ενοικιαστεί σε έναν φοιτητή, έναν ασκούμενο δικηγόρο ή έναν ψηφιακό νομάδα από τη βόρεια Ευρώπη, αλλά ένα δωμάτιο ξενοδοχείου θα μαζεύει σκόνη…

Επίσης, το ζήτημα της μονοκαλλιέργειας του τουρισμού δημιουργεί ζητήματα απορρόφησης των πτυχιούχων που παράγουν τα πανεπιστήμια της χώρας. Μπορεί ένα δύο χρόνια να ανεχόμαστε να δουλεύουν κάποιοι απόφοιτοι αρχαιολόγοι και ηλεκτρολόγοι μηχανικοί ως μπάρμαν σε σεζόν, αλλά αν τον τρίτο χρόνο συνεχίζουν την απασχόληση αυτήν, ουσιαστικά απαξιώνουν τα πτυχία τους και μειώνουν την πιθανότητα να εξασκήσουν ποτέ το επάγγελμα που σπούδασαν. Για αυτό και φεύγουνε στο εξωτερικό. 

Θέλει μεγάλη τόλμη στην Ελλάδα των προφυλαγμένων επαγγελμάτων και συντεχνιών, για να απελευθερωθεί πραγματικά η οικονομία ώστε να μπορέσει η ίδια η αγορά να αναδείξει τομείς της βιομηχανίας, της βιοτεχνίας, της αγροτικής παραγωγής και μεταποίησης αλλά και των εξειδικευμένων υπηρεσιών. 

Αυτό που δεν θέλει είναι να υποκύπτει η κυβέρνηση στα καλέσματα ειδικών συμφερόντων να επιδοτεί με τα λεφτά των σκληρά φορολογούμενων Ελλήνων επιχειρηματικές προσπάθειες κάποιων "επειδή είναι καλό για τη χώρα!"

Αυτά είναι σοσιαλιστικές οικονομικές ακροβασίες που οδηγούν σε επικράτηση κρατικοδίαιτων κλάδων, που χωρίς το βυζί του κράτους θα πέθαιναν από την πείνα και θα έκλειναν. 

Αν κάτι χρειάζεται η χώρα είναι να αφεθεί ελεύθερη η οικονομία να ανθίσει. Να κάνει αυτό που όλοι περίμεναν ότι θα γινόταν αν απελευθερωνόταν το ελατήριο μετά την κρίση, αλλά δυστυχώς έχουμε οριακά ελάχιστα μεγαλύτερη ανάπτυξη από την υπόλοιπη Ευρώπη. 

Πού πήγε αυτό το ελατήριο, και ποιος το κρατάει πατημένο;

Μα φυσικά, η συνεχιζόμενη υπερφορολόγηση με προκαταβολή επόμενου έτους για τις επιχειρήσεις, η ψηφιοποιημένη πλέον αλλά υπερβολική γραφειοκρατία, η υπερβολικά αργή δικαιοσύνη, και τελικά οι συνεχιζόμενες επιδοτήσεις από το βυζί του κράτους για κάποιους λίγους και για τους άλλους ξύδι. 

Εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις, οι επιδοτήσεις σε τεράστιες εταιρείες βλάπτουν την πολυπλοκότητα που έχει ανάγκη η οικονομία για να μη καταρρεύσει στην επόμενη ευρωπαϊκή κρίση. 

Επίσης, χρειάζεται να παίρνει και δύσκολες αποφάσεις το κράτος, όταν βλέπει ότι δεν τηρούνται οι συμβατικοί όροι σε ιδιωτικοποιήσεις που κάνει, όπως πχ η Hellenic Train φημολογείται ότι έφερε όποια παλιατζούρα 20ετίας και βάλε περίσσεψε από την Ιταλία, στην Ελλάδα. Ή αντί να εκτιναχθεί η δραστηριότητα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, σέρνεται στα επίπεδα που ήταν εντός κρίσης. Ή τόσα άλλα που ίσως θα άξιζε να μπαίναμε σε βάθος σε επόμενο άρθρο. 

Η ουσία είναι ότι η αγορά ξέρει καλύτερα από οποιονδήποτε υπουργό πού πρέπει να εξελίξει νέες δραστηριότητες. Το καλύτερο που μπορεί να κάνει οποιαδήποτε κρατική διοίκηση ή κυβέρνηση, είναι να αφήσει την αγορά στην ησυχία της, αντί να βάζει εμπόδια ή να προσπαθεί να υποστηρίξει επιδοτώντας κάποιους σε κόστος της κοινωνίας. 

Μόνο έτσι θα απελευθερωθεί το ελατήριο. 

Αλίμονο αν δεν καταλαβαίνουμε όλοι πόσο σημαντικό είναι στην παρούσα διεθνή συγκυρία να ισχυροποιηθεί η ελληνική οικονομία, ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει τον τυφώνα που έρχεται. 

Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με αύξηση της πολυποίκιλης δραστηριότητας αντί με μονοκαλλιέργειες.

agissilaos@gmail.com