Η ευκαιρία του Τραμπ να μεταρρυθμίσει τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ

Στην ακροαματική διαδικασία του στις 15 Ιανουαρίου 2025, ο διευθυντής της CIA, Τζον Ράτκλιφ, ήταν σαφής: η Κίνα αποτελεί "πρόκληση μίας γενιάς". Αυτή η έκκληση για δράση ενισχύθηκε μόλις λίγους μήνες αργότερα από την Τούλσι Γκάμπαρντ, τη νέα διευθύντρια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (DNI), όταν παρουσίασε την αξιολόγηση της κοινότητας πληροφοριών ότι "η Κίνα είναι ο πιο ικανός στρατηγικός ανταγωνιστής μας".

Οι διορισμοί του Ράτκλιφ στην CIA, της Γκάμπαρντ στο DNI και του Κας Πάτελ στο FBI θεωρούνται από μερικά ως απόδειξη της προβληματικής ιστορίας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με αυτό που αποκαλεί "κρυφό κράτος". Αυτές οι παραδοσιακά μη κομματικές θέσεις κατέχονται πλέον από άτομα που μοιράζονται την άποψη του Τραμπ ότι κυβερνητικοί "ενδογενείς" συνωμοτούν εναντίον του. Ωστόσο, οι διορισμοί αυτοί του δίνουν την ευκαιρία να καταστήσει την Κίνα τον "οργανωτικό άξονα" των πληροφοριών και σηματοδοτούν την πρόθεση να επιβάλει μια αναδιάρθρωση της κοινότητας πληροφοριών από πάνω προς τα κάτω.

Η ώθηση για μεταρρύθμιση

Η απαίτηση για μεταρρύθμιση των πληροφοριών – κάτι που Ρεπουμπλικανοί, Δημοκρατικοί και επαγγελματίες του χώρου συμφωνούν ότι είναι επείγον – προέρχεται από την αντίληψη ότι η σημερινή δομή, που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες με βάση τις ανάγκες μετά την 11η Σεπτεμβρίου, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις ταχέως εξελισσόμενες απειλές, ειδικά από αντιπάλους κράτη και στον κυβερνοχώρο. Αυτό επιδεινώνεται από γραφειοκρατικές προκλήσεις (όπως η κατανομή των κονδυλίων του Εθνικού Προγράμματος Πληροφοριών σε προτεραιότητες) και προβλήματα πόρων (όπως η διαχείριση προσωπικού σε κέντρα πολλαπλών υπηρεσιών).

Το 2004, το Κογκρέσο ψήφισε τον Νόμο για τη Μεταρρύθμιση των Πληροφοριών και την Πρόληψη της Τρομοκρατίας, δημιουργώντας τη θέση του DNI. Στόχος ήταν να βελτιωθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και η ολοκλήρωση αναφορών και αναλύσεων. Ωστόσο, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι ο DNI δεν απέκτησε τον έλεγχο του προϋπολογισμού που προέβλεπαν οι θεμελιωτές του. Παρά τις ευρείες αρμοδιότητες, οι πραγματικοί μοχλοί ελέγχου παρέμειναν στα υπουργεία, ιδίως στο Υπουργείο Άμυνας. Οι DNI έπρεπε να βασίζονται σε άυλη επιρροή και στην καλή θέληση των προέδρων για να σπάσουν τις γραφειοκρατικές δομές. Ακόμη και πρωτοβουλίες όπως η εναλλαγή προσωπικού υλοποιήθηκαν μετά από παρατεταμένες διαπραγματεύσεις.

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι αυτή η δομή εμπόδισε τη μετάβαση από την εστίαση στην αντιτρομοκρατία σε σύγχρονες προκλήσεις, όπως ο ανταγωνισμός με την Κίνα και τη Ρωσία και οι κυβερνοαπειλές. Πράγματι, η μετατόπιση πόρων προς την Κίνα είχε αρχίσει από τις αρχές της δεκαετίας του 2020. Για παράδειγμα, ο Γουίλιαμ Μπερνς, διευθυντής της CIA επί Μπάιντεν, αφιέρωσε σημαντικούς πόρους σε πληροφορίες και επιχειρήσεις σχετικές με την Κίνα. Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα ποιος οδηγεί την κοινότητα πληροφοριών να καλύψει κενά (π.χ. σε τεχνολογικά ή εμπορικά ζητήματα όπως οι αλυσίδες εφοδιασμού).

Το σχέδιο δράσης

Απαντώντας σε αυτές τις προκλήσεις, επικριτές όπως οι συντάκτες του "Σχεδίου 2025" – μιας πρότασης μεταρρύθμισης από το συντηρητικό Heritage Foundation και ομοειδείς ομάδες – προτείνουν πιο ριζοσπαστικές αλλαγές. Δύο συστάσεις του σχεδίου, επηρεασμένες από τον Ράτκλιφ, αξίζουν προσοχής:

1. Ενημέρωση της Προεδρικής Διάταξης 12333
   Το Σχέδιο 2025 προτείνει την αναθεώρηση της Διάταξης 12333, που διέπει την κοινότητα πληροφοριών και τροποποιήθηκε τελευταία το 2008. Μια ενημέρωση θα μπορούσε να ενδυναμώσει το DNI, να ενσωματώσει νέες απειλές και να βελτιώσει τη λειτουργικότητα των υπηρεσιών. Για μια κυβέρνηση που επιθυμεί κεντρικό έλεγχο χωρίς τη συναίνεση του Κογκρέσου, αυτή η αλλαγή είναι ελκυστική. Πολιτικά, επιτρέπει στον Τραμπ να επαναπροσανατολίσει τους πόρους χωρίς δημόσιο διάλογο. Η τελευταία τροποποίηση της Διάταξης χρειάστηκε 16 μήνες διαβουλεύσεων· ο Τραμπ μπορεί να προτιμήσει γρήγορη αλλαγή χωρίς το Κογκρέσο, αλλά αυτό ίσως οδηγήσει σε νομικές προκλήσεις.

2. Επέκταση της συνεργασίας στην Ινδο-Ειρηνική
   Το Σχέδιο 2025 προτείνει την ενίσχυση της συνεργασίας με συμμάχους όπως η Συμμαχία Quad (Αυστραλία, Ινδία, Ιαπωνία, ΗΠΑ) για την αντιμετώπιση της Κίνας. Η Ιαπωνία, για παράδειγμα, αποτελεί ήδη σημαντική βάση για τις αμερικανικές πληροφορίες στην Ασία. Τον Νοέμβριο του 2024, φιλοξένησε συμμάχους της Συμμαχίας Five Eyes, υπογραμμίζοντας τον αυξανόμενο ρόλο της στην περιοχή.

Ενώ η επέκταση των Five Eyes σε Six Eyes είναι απίθανη, οι ΗΠΑ μπορούν να ενισχύσουν τη "μοντέλο-άξονας" τους, συνδυάζοντας τις μεταρρυθμίσεις της Ιαπωνίας με την ανθρώπινη υπηρεσία πληροφοριών (HUMINT) της Ινδίας. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη είναι κρίσιμη. Η διακοπή πληροφοριών προς την Ουκρανία και οι απρόβλεπτες αποκαλύψεις της πρώτης θητείας του Τραμπ ίσως κάνουν τους συμμάχους να διστάζουν, με αρνητικές επιπτώσεις στη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της Ινδο-Ειρηνικής.

Αβέβαιο αποτέλεσμα

Είκοσι χρόνια μετά τη δημιουργία του DNI, οι μεταρρυθμίσεις παραμένουν ανολοκλήρωτες. Ο Τραμπ έχει τώρα την ευκαιρία να αναδιαρθρώσει την κοινότητα πληροφοριών, με την ενημέρωση της Διάταξης 12333 ως κύριο εργαλείο για εστίαση στην Κίνα, ενίσχυση του DNI και κεντρικό έλεγχο πόρων. Ωστόσο, τα εμπόδια είναι πολλά: γραφειοκρατικοί αγώνες, κονδύλια του Κογκρέσου και φόβοι για πολιτικοποίηση. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί από το αν ο Τραμπ μπορεί να συνδυάσει αποφασιστικές αλλαγές με τη διατήρηση της εμπιστοσύνης και της ευελιξίας που απαιτούνται για αποτελεσματικές πληροφορίες.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου