του Γιώργου Σ. Σκορδίλη
Το 2025 οι Ηνωμένες Πολιτείες επαναφέρουν δυναμικά στο προσκήνιο το νομοσχέδιο SHIPS for America Act. Πρόκειται για μια φιλόδοξη και πολυδιάστατη νομοθετική πρωτοβουλία που επιχειρεί να αναστρέψει την παρακμή της αμερικανικής ναυπηγικής και εμπορικής ναυτιλιακής ισχύος. Με εμφανή την υπερκομματική στήριξη και τις υπογραφές σημαντικών βουλευτών και γερουσιαστών, το σχέδιο νόμου επιδιώκει να αναζωογονήσει τις υποδομές, το ανθρώπινο δυναμικό και τη στρατηγική σκέψη πίσω από το αμερικανικό εμπορικό ναυτικό, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως ασπίδα απέναντι στην αυξανόμενη ναυτική επιρροή της Κίνας.
Η συγκυρία δεν είναι τυχαία. Την ώρα που η Κίνα διαθέτει περίπου 5.500 πλοία με εθνική σημαία στο διεθνές εμπόριο, οι ΗΠΑ διαχειρίζονται μόλις 80. Πρόκειται για ένα αριθμητικό χάσμα που μεταφράζεται σε στρατηγική εξάρτηση, βιομηχανική αδυναμία και γεωοικονομική ευπάθεια.
Το SHIPS for America Act, που αρχικά παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο του 2024, επιστρέφει τώρα με ισχυρότερο θεσμικό και πολιτικό οπλοστάσιο: προβλέπει μεταξύ άλλων τη δημιουργία Στρατηγικού Εμπορικού Στόλου 250 πλοίων εντός δεκαετίας, ένα Εθνικό Ταμείο Ναυτικής Ασφάλειας, σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις για επενδύσεις σε ναυπηγεία και ένα νέο θεσμικό πλαίσιο συντονισμού πολιτικής από τον Λευκό Οίκο.
Η φιλοδοξία του νομοσχεδίου είναι διττή: από τη μία να εξασφαλίσει ότι οι κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού θα βασίζονται σε πλοία χτισμένα και επανδρωμένα από Αμερικανούς, και από την άλλη να ενισχύσει την εθνική ασφάλεια και την ετοιμότητα για στρατιωτική μεταφορά σε περιόδους κρίσης. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο ο γερουσιαστής Mark Kelly (πρώην πιλότος και απόφοιτος της Αμερικανικής Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού) όσο και ο Todd Young (απόφοιτος της Ναυτικής Ακαδημίας) το περιγράφουν ως το πιο φιλόδοξο σχέδιο επανεκκίνησης της ναυπηγικής ισχύος των ΗΠΑ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το νομοσχέδιο εισάγει επίσης ριζικές παρεμβάσεις σε θέματα πιστοποίησης πληρωμάτων, επενδύει σε ακαδημίες εμπορικού ναυτικού και ενισχύει κέντρα καινοτομίας ναυπηγικής τεχνολογίας με περιφερειακή βάση.
Η ίδρυση του U.S. Center for Maritime Innovation αποσκοπεί στη διατήρηση τεχνολογικής υπεροχής, ενώ η επιβολή σταδιακής μεταφοράς μερίδας των κινεζικών εισαγωγών μέσω αμερικανικών πλοίων επιχειρεί να δώσει ζήτηση στον υπό διαμόρφωση αμερικανικό στόλο.
Σημαντικές είναι επίσης οι προβλέψεις για αναδιοργάνωση της Ομοσπονδιακής Χρηματοδότησης Πλοίων (Title XI), δημιουργία Ταμείου Χρηματοδότησης Ναυπηγήσεων, αλλά και επιβολή υποχρέωσης μεταφοράς κυβερνητικού φορτίου μόνο με πλοία υπό αμερικανική σημαία.
Η δημιουργία της θέσης "Συμβούλου Θαλάσσιας Ασφάλειας" στον Λευκό Οίκο αποτελεί θεσμική καινοτομία που φιλοδοξεί να εξασφαλίσει διακυβερνητικό συντονισμό για την υλοποίηση της Εθνικής Θαλάσσιας Στρατηγικής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η SHIPS Act θα υποστηρίξει την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων κινήτρων για τη διατήρηση και αναβάθμιση του ναυτιλιακού εργατικού δυναμικού. Περιλαμβάνει τη δημιουργία προγραμμάτων προσέλκυσης νέων ναυτικών, την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων της U.S. Merchant Marine Academy, καθώς και τη χρηματοδότηση Κέντρων Αριστείας στην εκπαίδευση για το ναυτικό επάγγελμα. Επίσης, ενσωματώνει ρυθμίσεις για την απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας χορήγησης πιστοποιήσεων από την U.S. Coast Guard, ανταποκρινόμενη στα χρόνια αιτήματα της ναυτικής κοινότητας.
Η ανταπόκριση της αμερικανικής ναυπηγικής και ναυτιλιακής βιομηχανίας στο SHIPS for America Act υπήρξε εντυπωσιακά ενιαία και θετική – σπάνιο φαινόμενο για μια χώρα συνηθισμένη στη θεσμική πολυφωνία και τα αντικρουόμενα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Το Shipbuilders Council of America, με μέλη από την General Dynamics NASSCO έως μικρότερα ναυπηγεία, χαρακτήρισε το νομοσχέδιο ως "την πιο σοβαρή προσπάθεια αναγέννησης της ναυπηγικής βάσης των ΗΠΑ εδώ και πενήντα χρόνια". Παράλληλα, η Navy League και το Propeller Club ενέκριναν την πρωτοβουλία ως απαραίτητη για τη στρατιωτική ετοιμότητα και την οικονομική κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι ναυτιλιακές εταιρείες όπως η Crowley, η Matson και η American Roll-On Roll-Off Carrier, χαιρέτισαν τα φορολογικά κίνητρα και τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, ενώ μηχανικοί, σχεδιαστές πλοίων και επενδυτές βλέπουν στο νομοσχέδιο ένα restart σε μια βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας. Ορισμένες φωνές επιφυλάσσονται για τον προστατευτισμό και τις πιθανές διεθνείς εμπορικές εντάσεις, αλλά ο κυρίαρχος τόνος είναι σαφώς υπέρ της θεσμικής και βιομηχανικής ενίσχυσης.
Η ελληνική οπτική δεν μπορεί να απουσιάζει από την εξίσωση. Οι Έλληνες, με στόλο που ξεπερνά τα 4.000 πλοία και καλύπτει περίπου το 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας, είναι στενά συνδεδεμένοι με τη ναυπηγική βιομηχανία της Κίνας. Το 2024 Έλληνες εφοπλιστές παρήγγειλαν 217 νέα πλοία στα κινεζικά ναυπηγεία, αριθμός που αντιστοιχεί στο 68% των συνολικών ελληνικών παραγγελιών, ενώ από το 2000 έως σήμερα έχουν ναυπηγηθεί πάνω από 1.500 πλοία στην Κίνα για λογαριασμό Ελλήνων, με επενδύσεις άνω των 70 δισ. δολαρίων. Οι λόγοι αυτής της σχέσης εξάρτησης είναι προφανείς: ευνοϊκές τιμές, τεχνολογική προσαρμοστικότητα, χρηματοδοτική ευελιξία και μαζική παραγωγική ικανότητα.
Ωστόσο, η σταδιακή στρατηγική σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας και η εργαλειοποίηση των θαλάσσιων οδών καθιστούν αναγκαία τη διαφοροποίηση. Αν η αμερικανική ναυπηγική επανέλθει δυναμικά με εμπορικά και χρηματοδοτικά εργαλεία, οι Έλληνες εφοπλιστές ίσως επαναξιολογήσουν το επενδυτικό τους αποτύπωμα. Εξάλλου, η Ελλάδα, με ναυπηγεία σε φάση ανασυγκρότησης (Ελευσίνα, Σκαραμαγκάς, Σύρος), μπορεί να διεκδικήσει ρόλο ως ευρωπαϊκός κόμβος υποστήριξης της αμερικανικής ναυπηγικής στρατηγικής, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση, την τεχνογνωσία και τη ναυτική της παράδοση.
Το SHIPS for America Act δεν είναι απλώς ένα αμερικανικό νομοθέτημα. Είναι μια σαφής γεωοικονομική δήλωση. Και για την ελληνική ναυτιλία είναι ένα καμπανάκι: είτε θα παραμείνει αποκλειστικά δεμένη στο ασιατικό ναυπηγικό μέλλον είτε θα αναζητήσει μια πιο ισορροπημένη στρατηγική, που θα εξασφαλίζει ανθεκτικότητα και ευελιξία στη νέα εποχή.
Που λειτουργεί ως "δικλείδα ασφαλείας" για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Για ιστορική συνάντηση στον Λευκό Οίκο κάνουν λόγο τα τουρκικά ΜΜΕ έπειτα από τις χθεσινές συνομιλίες του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι εταιρείες που δεν διατηρούν αναλογία 1 προς 1 με την πάροδο του χρόνου θα πρέπει να καταβάλλουν δασμό.
Δεδομένης της μακράς ιστορίας μεταξύ του Πακιστάν και της Σαουδικής Αραβίας, θα ήταν δελεαστικό να απορρίψουμε την ανακοίνωση ενός αμοιβαίου συμφώνου ασφαλείας ως ένα απλό θέμα γραφειοκρατίας, που...
Η αξία της επιχείρησης ανέρχεται σε 14 δισ. δολάρια, είπε ο Τζέι Ντι Βανς.
"Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους".
Στο πλαίσιο της συνάντησης Τραμπ - Ερντογάν.
Θα λάβουν από 500.000 ευρώ ο καθένας για δύο χρόνια ως υποτροφία.
Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας διέταξε αξιωματούχους των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων από όλο τον κόσμο να μεταβούν στη Βιρτζίνια την επόμενη εβδομάδα.
"Πιστεύω πως αυτό θα αυξήσει την πίεση στη Ρωσία και θα την ενθαρρύνει να σταματήσει τις μάχες".
Η επιστολή απευθύνεται στους υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ.
