Πώς επηρεάζει τον ασφαλιστικό κλάδο η κλιματική αλλαγή;

"Όταν προκαλούνται ολοένα και μεγαλύτερες ζημιές, κάποιος πρέπει να τις πληρώσει", λέει ο Ερνστ Ράουχ, ειδικός για το κλίμα στην αντασφαλιστική εταιρεία Munich Re. Είτε η ασφάλεια, είτε το κράτος, είτε αυτός που έχει υποστεί τις ζημιές.

Η λογική της ασφάλισης έχει ως εξής: πολλοί αγοράζουν μία ασφάλεια, λίγοι υφίστανται ζημιές και στη συνέχεια αυτοί αποζημιώνονται. Όταν όμως αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο αριθμός εκείνων που υφίστανται κάποια ζημιά, τότε η ασφαλιστική εταιρεία θα μετακυλήσει το υψηλότερο ρίσκο στους ασφαλιζόμενους – δηλαδή το κόστος της ασφάλειας θα αυξηθεί. Διότι η προσφορά ασφαλειών έχει νόημα για μία ασφαλιστική εταιρεία μόνο εάν αυτή μπορεί να είναι κερδόφόρα. 

Καθώς στο παρελθόν οι ασφαλιστικές εταιρείες είχαν αντιμετωπίσει προβλήματα εξαιτίας ορισμένων ακραίων συνθηκών, τώρα πολλές στρέφονται στις λεγόμενες αντασφαλιστικές εταιρείες. Μία από τις μεγαλύτερες είναι η Munich Re – η οποία προς εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών της συμφερόντων ερευνά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εδώ και 50 χρόνια.

Ορισμένες ασφαλιστικές αποσύρονται

Τι γίνεται όμως όταν οι συνυφασμένοι με το περιβάλλον κίνδυνοι μεγεθύνονται τόσο, ώστε οι ασφαλιστικές δεν θέλουν πλέον να ασφαλίσουν ορισμένες περιοχές; Ή όταν αυξάνουν τόσο το κόστος ασφάλισης, ώστε κανείς δεν μπορεί πλέον να το καλύψει οικονομικά; 

Στην Καλιφόρνια μία από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές, η State Farm, αποσύρθηκε. Ο λόγος: ο κίνδυνος φυσικών καταστροφών αυξάνεται συνεχώς, το κόστος οικοδόμησης είναι υψηλό και η αγορά αντασφάλισης περιορισμένη.

Ενώ οι υλικές ζημιές για την ασφαλιστική οικονομία στην Καλιφόρνια ανέρχονταν σε ένα με τρία δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως τις τελευταίες δεκαετίες, πρόκειται σύντομα να ξεπεράσουν αισθητά τα δέκα δισεκατομμύρια δολάρια, παρατηρεί ο Ράουχ. Πρόκειται για αλματώδη αύξηση.

Ζημιές ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων

Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Καλιφόρνια. Και στη Γερμανία γίνονται πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες και πυρκαγιές – και τέτοια φαινόμενα αναμένεται να εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά σύμφωνα με τη Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Επομένως, θα αυξηθεί και το κόστος σε υλικές ζημιές, αλλά και ο αριθμός των ανθρώπων που θα πλήττονται.

"Το ύψος των ασφαλισμένων ζημιών από φυσικές καταστροφές σε παγκόσμιο επίπεδο φτάνει γύρω στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως", λέει ο Ερνστ Ράουχ. "80-90% αυτών των ζημιών σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες".

Μπορεί να περιοριστεί το ύψος των ζημιών;

Ο ειδικός τονίζει πάντως πως το γεγονός ότι οι ζημιές αυξάνονται συνεχώς οφείλεται κυρίως σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και όχι μόνο στην αυξανόμενη συχνότητα των σφοδρών καιρικών φαινομένων. Η αξία των κτηρίων και των υποδομών αυξάνεται, ο πληθυσμός επίσης και χτίζονται κτήρια σε περιοχές όπου μία φυσική καταστροφή είναι πιθανότερη, όπως για παράδειγμα σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε ποταμούς, όπου υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για πλημμύρες.

Έτσι το ύψος των ζημιών φαίνεται πολύ μεγαλύτερο, καθώς δεν είναι και όλα τα κτήρια ασφαλισμένα για παν ενδεχόμενο. Αυτό ισχύει τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και συγκεκριμένα στη Γερμανία, όπου παραδείγματος χάριν μόλις περίπου τα μισά κτήρια είναι ασφαλισμένα για την περίπτωση πλημμύρας.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα κατά τα πολύ θερμά και ξηρά καλοκαίρια των προηγούμενων ετών και οι καταστροφικές πλημμύρες του 2021 προκάλεσαν στη Γερμανία ζημιές που ανήλθαν συνολικά στα 80 δισεκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με τα στοιχεία του γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος.

Το ασφάλιστρο να αναλογεί στους κινδύνους

Ο Ράουχ θεωρεί πιθανό στο μέλλον να μην ασφαλίζονται ορισμένες περιοχές. Αυτό ωστόσο δεν πιστεύει πως θα συμβεί άμεσα, δηλαδή μέσα στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναφέρει πως το συνολικό οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής στη Γερμανία θα εκτοξευτεί μακροπρόθεσμα – μέχρι το 2050 υπολογίζονται, σε αναλογία και με την έκταση και την ένταση της κλιματικής αλλαγής, σε 280 με 900 δισεκατομμύρια ευρώ. Και σε αυτά δεν συνυπολογίζονται οι περιπτώσεις θανάτων, η μείωση του βιοτικού επιπέδου, η εξαφάνιση ορισμένων ειδών φυτών και ζώων ή οι επιπτώσεις στο υδατικό ισοζύγιο.

Κρίσιμη η πρόληψη

Ένας παράγοντας "κλειδί", πέραν της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, είναι και η πρόληψη των ζημιών – η οποία είναι κρίσιμη για να μπορούν οι ασφαλιστικές να συνεχίσουν να προσφέρουν οικονομικά προσιτά ασφάλιστρα στις περιοχές υψηλού κινδύνου για φυσικές καταστροφές, όπως τονίζει ο Ράουχ.

Μετά τις μεγάλες πλημμύρες που συνέβησαν στους μεγάλους ποταμούς της Γερμανίας το 2002 και το 2013, η προστασία από τις πλημμύρες στις περιοχές αυτές βελτιώθηκε σημαντικά, προσθέτει ο ειδικός. Παρόμοια προληπτικά μέτρα προστασίας θα πρέπει επομένως να ληφθούν και παγκοσμίως, ιδίως σε παράκτιες περιοχές.

Αυτό είναι το αίτημα και της Γερμανικής Ένωσης Ασφαλιστών: "Ύψιστη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η προσαρμογή των σχεδίων, των κατασκευών και των ανακαινίσεων στις κλιματικές συνθήκες".

Δεν υπάρχει καιρός για δισταγμούς

Κομβικής σημασίας είναι επίσης η άμεση δράση. "Εάν δεν λάβουμε προληπτικά μέτρα και δεν προσαρμοστούμε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής άμεσα και αποτελεσματικά, εκτιμούμε πως μέσα στην επόμενη δεκαετία τα ασφάλιστρα για κατοικιών πιθανώς θα έχουν διπλασιαστεί – και αυτό μόνο λόγω των κλιματικών καταστροφών", προειδοποιούσε ήδη πέρυσι ο διευθύνων σύμβουλος της Γερμανικής Ένωσης Ασφαλιστών (GDV), Γιεργκ Άζμουσεν.

Η Ευρώπη κινείται επίσης πολύ αργά όσον αφορά στη λήψη προληπτικών μέτρων σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), ο οποίος καλεί τους αρμόδιος σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο να δράσουν άμεσα. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να περιοριστούν οι κλιματικοί κίνδυνοι – με την ταχύτερη μείωση των εκπομπών αερίων, τη χάραξη συγκεκριμένων στρατηγικών και τη λήψη μέτρων για τη προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πηγή: Deutsche Welle