Πώς θα επανέλθουν ΕΥΔΑΠ - ΕΥΑΘ σε κρατική διαχείριση

Του Τάσου Δασόπουλου 

Τη συναίνεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) προϋποθέτει, η υλοποίηση της δέσμευσης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για την επιστροφή στο δημόσιο της πλειοψηφίας των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και τις ΕΥΑΘ οι οποίες περιλαμβάνονται σήμερα στην περιουσία της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ), πιο γνωστής ως "Υπερταμείο".

Οι δύο μεγάλες εταιρείες ύδρευσης συμμετέχουν σήμερα ως δύο ανεξάρτητες θυγατρικές της ΕΕΣΥΠ, με την κάθε μία να έχει το 50% + 1 των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αντίστοιχα. Το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει ποσοστό 11% της ΕΥΔΑΠ και 24% της ΕΥΑΘ, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό της κάθε εταιρείας κατέχεται από μετόχους μειοψηφίας. 

Με βάση την απόφαση του τμήματος συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας στο τέλος Μαρτίου, το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει σε διάστημα ενός εξάμηνου να ανακτήσει, εκτός από την εποπτεία των εταιρειών και την κατοχή των μετοχών, ώστε να αναλάβει ξανά την πλήρη διαχείριση τους. 

Εμπόδιο οι ρήτρες

Το πρόβλημα είναι ότι η ένταξη των δύο εταιρειών στην περιουσία του Υπερταμείου ακολουθεί και τις δύο ρήτρες που θέσπισε τροποποίηση του ν. 4336/2015 για την δανειακή σύμβαση των 86 δισ. ευρώ του Ελληνικού Δημοσίου με τον ESM, που εντάχθηκε σε πολυνομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή τον Ιούνιο του 2018. 

Με βάση το άρθρο 109 του πολυνομοσχεδίου, η ΕΕΣΥΠ χαρακτηρίζονταν ως "συμβαλλόμενο μέρος" στη δανειακή σύμβαση του Αυγούστου 2015 με τον ΕSΜ, όπως προβλέπεται στο Σχέδιο Νόμου του υπουργείου Οικονομικών "Διατάξεις για την Ολοκλήρωση της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων-Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής" του 2015.

Με αυτή της την ιδιότητα, η ΕΕΣΥΠ αναλάμβανε την ευθύνη - κάθε φορά που το δικαιούχο κράτος μέλος (εν προκειμένω η Ελλάδα) δεν καταβάλλει ποσό οφειλόμενο βάσει ή σε σχέση με τη Δανειακή Σύμβαση - της καταβολής αυτού του ποσού, σαν να ήταν ο κύριος οφειλέτης, εφόσον τα συνολικά καταβλητέα ποσά βάσει αυτής της εγγύησης, δεν θα υπερβαίνουν συνολικά τα 25.000.000.000 ευρώ.

Επίσης στον ιδρυτικό νόμο της ΕΕΣΥΠ ( ν4389 /16) προβλέπεται ότι, κατά τη διανομή κερδών από την Εταιρεία:

α) ποσοστό 50% καταβάλλεται ως μέρισμα στο Ελληνικό Δημόσιο και διατίθεται σύμφωνα με το ν. 4336/2015, δηλαδή για την αποπληρωμή των δόσεων που οφείλονται βάσει της δανειακής σύμβασης.

β) από το υπόλοιπο 50%, το 25% καταβάλλεται στο Δημόσιο για επενδύσεις και το 25% το χρησιμοποιεί η ίδια η Εταιρεία για επενδύσεις (ή το διακρατεί για να καλυφθούν πιθανές μελλοντικές ζημιές).

Το αντικείμενο της διαπραγμάτευσης 

Μπορεί για την εγγύηση των 25 δισ. ευρώ να μην προβλέπονταν η εγγραφή κάποιας συγκεκριμένης υποθήκης, αλλά η εγγύηση - έστω και αν δεν ενεργοποιηθεί - ισχύει ως έχει, έναντι του συνόλου της συμφωνημένης περιουσίας της ΕΕΣΥΠ, μέχρι και την εξόφληση των περίπου 61,9 δισ. ευρώ που χρησιμοποίησε η Ελλάδα από το δάνειο ύψους 86 δισ. ευρώ του ESM κατά το 3ο μνημόνιο. 

Η αφαίρεση των δύο εταιρειών από την περιουσία της ΕΕΣΥΠ αλλάζει την περιουσία του Υπερταμείου. Επίσης οι δύο μεγάλες εταιρείες ύδρευσης ως μονοπώλια είναι κερδοφόρες. Άρα, συμμετέχουν και στα έσοδα του Υπερταμείου, το 50% των οποίων θα πρέπει να αποπληρώνει το χρέος.

Το υπουργείο Οικονομικών καλείται να βρει συμβιβαστική λύση μεταξύ της συμμόρφωσης της απόφασης του ΣτΕ και των δεσμεύσεων που ανέλαβε η χώρα κατά το 3ο μνημόνιο. Η απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού Δικαστηρίου είναι ένα επιχείρημα. Ωστόσο το ΥΠΟΙΚ θα πρέπει να βρει περισσότερα για να πειστούν οι θεσμοί να αλλάξουν τις συμφωνίες που υπογράφηκαν από το 2015 και αναθεωρήθηκαν το 2018.