Οι επιχειρηματίες φοβούνται την επόμενη ημέρα

Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Αγωνία για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και την πορεία της αγοράς ενόψει ενός εξαιρετικά δύσκολου, όπως προβλέπεται, φθινοπώρου, εκφράζει η πλειονότητα των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων της χώρας. Στις εκθέσεις που συνοδεύουν τα πρώτα οικονομικά αποτελέσματα εξαμήνου των εισηγμένων αλλά και στις τηλεδιασκέψεις που ακολούθησαν, αποτυπώνεται η σκληρή προσπάθεια που καταβάλουν πολλές εταιρείες να διατηρήσουν ικανοποιητικές ροές κεφαλαίων και –στο πλαίσιο του δυνατού– κερδοφορία, ενώ σε άλλες αναδύεται ανάγλυφα το άγχος ακόμη και της επιβίωσης. 

Χαρακτηριστικό είναι, επίσης, πως σε πλείστες περιπτώσεις υπάρχουν μομφές κατά των φορολογικών μέτρων που έχουν επιβληθεί τον τελευταίο χρόνο και τα οποία έχουν επιδράσει καταλυτικά στην εμφάνιση ζημιογόνων αποτελεσμάτων για σειρά εισηγμένων. Κατά κύριο λόγο, οι εκτιμήσεις που πραγματοποιούν οι περισσότεροι από τους επικεφαλής όσων εταιρειών του Χ.Α. έχουν δημοσιοποιήσει αποτελέσματα εξαμήνου είναι δυσοίωνες λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών και των εντεινόμενων ανησυχιών για την έκβαση της κρίσης. Ήδη τα επίσημα στοιχεία φανέρωσαν πως η ύφεση έφτασε το 6,9% κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους σύμφωνα με τα προσωρινά, μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ. Και αυτό, τη στιγμή που το Μεσοπρόθεσμο βασίζεται σε εκτίμηση για ύφεση 3,8% στο σύνολο του 2011.

Δεν λείπουν, βέβαια, και οι εταιρείες που λόγω δραστηριοποίησης σε συγκεκριμένες αγορές (λ.χ. στην ενέργεια ή σε συγκεκριμένους βιομηχανικούς κλάδους) ή λόγω μεγάλης εξωστρέφειας, αναμένουν ενίσχυση των μεγεθών τους το 2011. Πρόκειται για περιπτώσεις επιχειρήσεων που έγκαιρα διέγνωσαν τον αντίκτυπο που θα είχε η κρίση στην ελληνική αγορά και έδωσαν μεγάλο βάρος σε δραστηριότητες εκτός Ελλάδας, ενώ άλλες ευνοούνται από τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούνται σε βασικούς τομείς της εγχώριας οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση, τα πρώτα δείγματα των εκθέσεων των εισηγμένων που έχουν προχωρήσει σε ανακοίνωση οικονομικών αποτελεσμάτων είναι ενδεικτικά της κατάστασης:

Coca Cola 3Ε: Κύριος στόχος της διοίκησης του μεγαλύτερου, βάσει κεφαλαιοποίησης, ομίλου του Χρηματιστηρίου είναι η ανάπτυξη των εσόδων σημαντικά περισσότερο από τον όγκο πωλήσεων. Οι επικεφαλής της Coca Cola 3E έχουν αναφέρει πως θα συνεχίσουν να εστιάζουν στην βελτίωση της συνεργασίας με τους πελάτες του ομίλου, καθώς και στην περαιτέρω βελτίωση του κόστους. Παράλληλα, ο όμιλος αναμένει χαμηλό διψήφιο ρυθμό αύξησης του κόστους πρώτων υλών για το σύνολο του έτους και θεωρεί πως θα είναι σε θέση να απορροφήσει ένα ικανό μέρος αυτής της αύξησης.

Αναλυτικά, η Coca Cola 3E αναφέρει πως αναμένει χαμηλή διψήφια αύξηση στις τιμές των πρώτων υλών στο σύνολο του έτους και σχεδιάζει να ανακτήσει ένα μεγάλο μερίδιο του αυξημένου κόστους πρώτων υλών μέσω αυξήσεων στις τιμές των προϊόντων της. Επιπλέον, θα συνεχίσει να επικεντρώνεται στην καλύτερη διαχείριση του κεφαλαίου κίνησης και των λειτουργικών εξόδων και να αξιοποιεί τα οφέλη από τις πρωτοβουλίες αναδιάρθρωσης, με σκοπό να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του αυξανόμενου κόστους των πρώτων υλών. 

Σύμφωνα με την εταιρεία, η εφαρμογή των προγραμμάτων αναδιάρθρωσης προχωράει βάσει προγράμματος και ο στόχος παραμένεί για περίπου 35 εκατ. ευρώ έξοδα για το 2011, με τα οφέλη από τις πρωτοβουλίες του 2010 και 2011 να αναμένονται συνολικά στα περίπου 38 εκατ. ευρώ. 

Ο όμιλος προβληματίζεται για τη νομισματική αστάθεια στις περιοχές όπου δραστηριοποιείται, ωστόσο, με βάση τις τωρινές ισοτιμίες, σε γενικές γραμμές δεν αναμένει ότι οι συναλλαγματικές ισοτιμίες θα επηρεάσουν σημαντικά τα αποτελέσματα του 2011. Συνολικά, κατά την τριετή περίοδο που λήγει το Δεκέμβριο 2013, αναμένεται το ύψος των ελεύθερων ταμειακών ροών της Coca Cola 3E να ανέλθει σε περίπου 1,6 δισ. ευρώ και το ύψος των σωρευτικών καθαρών κεφαλαιουχικών δαπανών σε περίπου 1,5 δισ. ευρώ.

Τιτάν: Μια ακόμη δύσκολη χρονιά αναμένουν οι επικεφαλής της τσιμεντοβιομηχανίας Τιτάν. Για την Ελλάδα οι προοπτικές του δεύτερου εξαμήνου παραμένουν δυσμενείς, σύμφωνα με τη διοίκηση. Λόγω της επιδείνωσης της δημοσιονομικής κρίσης και της αβεβαιότητας για την έκβασή της, η δραστηριότητα του κλάδου κατασκευών –ιδιωτικών και δημοσίων– εκτιμάται ότι θα συνεχίσει σε πτωτική πορεία. Για το σύνολο του έτους εκτιμάται ότι η ζήτηση τσιμέντου θα κυμανθεί περίπου 65% χαμηλότερα από τα επίπεδα του 2006-2007. Η αναμενόμενη υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επανεκκίνηση των επενδύσεων και των δημοσίων έργων, εκτιμάται ότι δεν θα μεταφραστεί σε ουσιαστική βελτίωση της ζήτησης δομικών υλικών εντός του έτους. 

Στις ΗΠΑ, αγορά που έχει επιδράσει αισθητά στην πίεση των μεγεθών που δέχονται τα αποτελέσματα του ομίλου, λόγω της αναιμικής και ασταθούς οικονομικής ανάκαμψης, η ζήτηση για δομικά υλικά αναμένεται να παραμείνει σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Πρόσφατα, πάντως, η Αμερικανική Ένωση Τσιμεντοβιομηχανιών αναθεώρησε για μια ακόμη φορά προς το δυσμενέστερο τις προβλέψεις της, μεταθέτοντας την ανάκαμψη του κλάδου πέραν του 2012. Οι νέες εκτιμήσεις του Τιτάνα αναφέρονται σε χαμηλότερους ρυθμούς έναρξης νέων κατοικιών από ό,τι είχε προβλεφθεί προ τριμήνου και γενικότερα μία επιφυλακτική στάση ως προς την υλοποίηση των έργων υποδομής, λόγω του στόχου περιορισμού των δημοσίων δαπανών και των δύσκολων οικονομικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν οι περισσότερες πολιτείες. 

Στη ΝΑ Ευρώπη, η επέκταση των δραστηριοτήτων του ομίλου σε συνδυασμό με τη σταδιακή επάνοδο της περιοχής σε αναπτυξιακή τροχιά, αναμένεται να οδηγήσουν προοδευτικά σε αύξηση των πωλήσεων. Συγκεκριμένα, στην Αίγυπτο οι εξελίξεις οδηγούν, βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον, σε μείωση της ζήτησης για δομικά υλικά, καθόσον οι συνέπειες των κοινωνικών αναταραχών γίνονται σταδιακά αισθητές σε όλους τους τομείς της οικονομίας της χώρας. Θετικές πάντως εμφανίζονται οι προοπτικές για την αγορά της Τουρκίας, όπου χάρη στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, η εγχώρια ζήτηση για δομικά υλικά έχει αυξηθεί σημαντικά.

ΟΤΕ: Οι σταθεροποιητικές τάσεις που καταγράφονται στην κινητή τηλεφωνία, σύμφωνα με τη διοίκηση του ΟΤΕ, αναμένεται ότι θα μεταφραστούν σε θετικότερα αποτελέσματα στο δεύτερο εξάμηνο του 2011. 

Στην τηλεδιάσκεψη που ακολούθησε την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δεύτερου τριμήνου, οι επικεφαλής του Οργανισμού τόνισαν πως προτεραιότητα αποτελεί η μείωση του κόστους για το προσωπικό σε ό,τι αφορά τις εγχώριες δραστηριότητες. Στην παρούσα φάση η Ελλάδα συνεισφέρει το 33% των συνολικών εσόδων, αλλά απορροφά το 61% των συνολικών δαπανών του ομίλου. Η στρατηγική της διοίκησης θα επικεντρωθεί στην κατεύθυνση της μείωσης των απαιτήσεων για κεφάλαιο κίνησης, κρατώντας χαμηλά τις κεφαλαιακές δαπάνες, οι οποίες διαμορφώνονται στο 11% του κύκλου εργασιών. Πάντως, υπάρχουν ευοίωνες εκτιμήσεις για την πορεία των αγορών σε Ρουμανία και Βουλγαρία όπου η κατάσταση δείχνει να σταθεροποιείται, πλην η διοίκηση εκτιμά ότι είναι ακόμη νωρίς για την εξαγωγή συμπερασμάτων. 

Συνολικά εκτιμάται πως ο σταδιακός εξορθολογισμός του ανταγωνισμού από τους υπόλοιπους παρόχους υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας –εκεί όπου ο ΟΤΕ υφίσταται την μεγαλύτερη πίεση με συνέπεια την απώλεια μεριδίου και συνδρομητών– θα αποτυπωθεί στα μεγέθη του ομίλου.

EXAE: Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και η ανησυχία για τη συνέχιση της παροχής ρευστότητας από το εξωτερικό θα συνεχίσει να επηρεάζει τη συναλλακτική δραστηριότητα και τις τιμές στο Χρηματιστήριο Αθηνών τους επόμενους μήνες. 

Η διοίκηση της ΕΧΑΕ εκτιμά πως όσο υπάρχει αμφιβολία και έλλειψη εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών στην ελληνική οικονομία για την έξοδο από την οικονομική κρίση και ανησυχία για την επέκταση της κρίσης χρέους σε άλλες χώρες, θα συνεχίσει η μεταβλητότητα στο ελληνικό Χρηματιστήριο. Η πτώση της αξίας των μετοχών επηρεάζει και την αξία των συναλλαγών επί της οποίας εισπράττει μεγάλο μέρος των εσόδων του ο Όμιλος ΕΧΑΕ, κάτι το οποίο αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά στην κερδοφορία του στη τρέχουσα χρήση.

Πάντως, η ύπαρξη εκτάκτων εσόδων ύψους 5,1 εκατ. ευρώ στην τρέχουσα χρήση καθώς και η σημαντικού ύψους (7,9 εκατ. ευρώ) έκτακτη εισφορά του ν. 3842/2010 που καταχωρήθηκε λογιστικά στην περυσινή χρήση, μετατρέπει τη μείωση των κερδών σε αύξηση συγκριτικά με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο και μετέβαλλε την εικόνα των αποτελεσμάτων του πρώτου εξαμήνου 2011.

Πάντως, αναφέρει η εισηγμένη, ο όμιλος θα συνεχίσει την προσπάθεια περιορισμού των λειτουργικών δαπανών, ενώ με τα νέα προϊόντα και τις υπηρεσίες που αναπτύσσει, προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες για ανάπτυξη των εργασιών και επέκταση σε νέες περιοχές.

Μυτιληναίος – ΜΕΤΚΑ: Παρά τη γενικότερη αρνητική εικόνα αναφορικά με τις προοπτικές των εισηγμένων εταιρειών του Χ.Α., η διοίκηση του ομίλου Μυτιληναίου εκτιμά πως το 2011 όχι μόνο θα είναι θετικό αλλά και θα καταστεί εφικτός ο στόχος επίτευξης κύκλου εργασιών ύψους 1,3 δισ. ευρώ.

Αναλυτικά, για τον τομέα Μεταλλουργίας – Μετάλλων, η διοίκηση του ομίλου εκτιμά πως θα συνεχίσει να καταγράφει κέρδη από τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη των τιμών του αλουμινίου ενώ ήδη έχει προχωρήσει στις απαιτούμενες ενέργειες αντιστάθμισης κινδύνων κυρίως σε ό,τι αφορά την ισοτιμία ευρώ-δολαρίου. Από τον τομέα της ενέργειας ο όμιλος Μυτιληναίου αναμένει σημαντικά οφέλη το 2011, καθώς θα βρίσκεται σε πλήρη παραγωγική λειτουργία η μονάδα του Αγίου Νικολάου (ισχύος 444 MW), ενώ εκτιμάται ότι από τον προσεχή Σεπτέμβριο θα ξεκινήσει και η εμπορική λειτουργία του εργοστασίου συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της προμήθειας LNG, αλλά και από την επικείμενη πλήρη απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Σημειώνεται πως ο όμιλος θα διαθέτει 1,2 GW σε λειτουργία έως τις αρχές του 2012. 

Σε ό,τι αφορά τη ΜΕΤΚΑ, στο δεύτερο εξάμηνο προβλέπεται μια μικρή κάμψη του κύκλου εργασιών και διατήρηση των περιθωρίων στα ίδια επίπεδα με αυτά του πρώτου εξαμήνου, υπό την προϋπόθεση βέβαια της ομαλής εκτέλεσης των τριών μεγάλων έργων που έχουν αναληφθεί Τουρκία και Συρία.

Autohellas: Αρνητικές προοπτικές για το υπόλοιπο του 2011 «βλέπει» η διοίκηση της Autohellas σε ό,τι αφορά την αγορά των μακροχρόνιων μισθώσεων. Βασική αιτία αποτελεί το ότι όλο και περισσότερες εγχώριες εταιρείες βρίσκονται σε διαδικασία μείωσης των λειτουργικών τους εξόδων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που αφορούν τους εταιρικούς τους στόλους. Τη συγκεκριμένη αγορά, αναφέρει η διοίκηση στην έκθεση εξαμήνου, έχουν επηρεάσει σφοδρά τα νέα φορολογικά μέτρα περί τεκμηρίων και περί «φόρου παροχής σε είδος», τα οποία λειτούργησαν αρνητικά για διακράτηση ή επέκταση/ανενέωση αυτοκινήτων που ανήκουν στις «ακριβές» κατηγορίες. Η ζήτηση για μακροχρόνιες μισθώσεις θα παραμείνει αδύναμη, σύμφωνα με την εισηγμένη, ενώ συνολικά αναμένεται συρρίκνωση του συνολικού αριθμού των μισθωμένων αυτοκινήτων άνω του 10%, κάτι που δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την Autohellas. 

Πρόσθετος τομέας ο οποίος αναμένεται, σύμφωνα με το μάνατζμεντ, να επηρεάσει αρνητικά τα αποτελέσματα είναι η προφανής δυσκολία και πίεση στις τιμές της μεταπώλησης των αυτοκινήτων τα οποία επιστρέφουν κατά τη λήξη των μισθώσεων. Η πρακτικά παντελής έλλειψη τραπεζικής χρηματοδότησης της σχετικής αγοράς έχει επιφέρει μείωση έως και 30% στις σχετικές μεταβιβάσεις στην Ελλάδα.

Σε ό,τι αφορά τις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις, η εκτίμηση της εταιρείας για το 2011 είναι ότι η διαφαινόμενη στο δίμηνο Μαΐου - Ιουνίου ανάκαμψη στην τουριστική κίνηση θα συνεχιστεί, παρά τα πρόσφατα προβλήματα με τις απεργίες και τους αποκλεισμούς λιμανιών και αεροδρομίων. Φυσικά η διάρκεια της τουριστικής περιόδου και η απόδοση του διμήνου Σεπτεμβρίου/Οκτωβρίου θα ορίσει το τελικό αποτέλεσμα της τουριστικής περιόδου. Πάντως η διοίκηση της Autohellas εκτιμά πως για τον κλάδο των βραχυχρόνιων μισθώσεων τα αποτελέσματα θα είναι σαφώς βελτιωμένα έναντι του 2010.

Eurobank Properties: Οι επικεφαλής της Eurobank Properties σύμφωνα με την έκθεση που συοδεύει τα αποτελέσματα εξαμήνου, περιμένουν μία επιπλέον πίεση στην αγορά του high street retail και σε 2ης κατηγορίας κτίρια γραφείων. Συγχρόνως, όμως θεωρούν ότι κατά τη διάρκεια του 2ου εξαμήνου του 2011 θα παρουσιασθούν ελκυστικές επενδυτικές προτάσεις. 

Όπως σημειώνουν, είναι αναμφίβολο ότι σε μία περίοδο όπου το ευρωπαϊκό Real Estate δείχνει σημάδια σταθεροποίησης, οι τρέχουσες μακροοικονομικές συνθήκες στην Ελλάδα έχουν επηρεάσει σημαντικά όχι μόνο τις εταιρείες ακινήτων αλλά και το σύνολο των εμπορικών δραστηριοτήτων. «Η περίοδος της ύφεσης που διανύουμε χρειάζεται υπομονή και επιλεκτικές τοποθετήσεις, σημειώνεται χαρακτηριστικά. 

Στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2011 το χαρτοφυλάκιο της Eurobank Properties περιλάμβανε 56 ακίνητα, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα (37 εκ των οποίων βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών και τα υπόλοιπα 13 βρίσκονται σε άλλες μεγάλες πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, το Ηράκλειο Κρήτης και η Ξάνθη). Στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, η Εταιρεία κατέχει δύο εμπορικά ακίνητα στην Σερβία, τρία στην Ρουμανία και ένα στην Ουκρανία. Την ίδια περίοδο, το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο των ακινήτων του ομίλου περιλάμβανε περίπου 329.637τ.μ., με εύλογη αξία 633 εκατ.ευρώ όπως αποτιμήθηκε από το Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών.

S&B: Η διοίκηση της S&B συνεχίζει να αναμένει βελτιωμένη απόδοση για το σύνολο του έτους, υπό την προϋπόθεση όμως πως οι εκτιμήσεις για την μελλοντική οικονομική ανάπτυξη δεν χειροτερεύσουν δραστικά. Πάντως, η ζήτηση για χάλυβα αναμένεται να παραμείνει θετική, παρότι η τάση αυτή επιβραδύνεται πέραν του αναμενόμενου. Συνολικά, η βιομηχανική παραγωγή παρουσιάζει αύξηση χωρίς ωστόσο να έχει φθάσει ακόμα στα προ κρίσης επίπεδα.

Καθώς οι αναπτυσσόμενες οικονομίες ανακάμπτουν ταχύτερα από τις αναπτυγμένες, εκεί εντοπίζεται η προσοχή του ομίλου για την αύξηση της δυναμικότητας και την ισχυροποίηση της παρουσίας του. όπως σημειώνεται, η διοίκηση παραμένει σε εγρήγορση για την εξέλιξη των εξωγενών παραγόντων κόστους που επηρεάζουν τις δραστηριότητες. Παράλληλα, η S&B επικεντρώνεται στο κόστος που μπορεί να ελεγχθεί εσωτερικά, στην πειθαρχία στην τιμολογιακή πολιτική και στη διατήρηση του κεφαλαίου κίνησης στα βέλτιστα επίπεδα.

 Ο όμιλος, πάντως, συνεχίζει να λαμβάνει προληπτικά μέτρα προκειμένου να μειώσει την έκθεση του στις αυξήσεις σχετικών παραγόντων του κόστους, όπως η κάλυψη πέραν του μισού των αναγκών σε καύσιμα μέσω συμβολαίων αντιστάθμισης κινδύνου και σε κάποιες περιπτώσεις μέσω συμβάσεων με τους πελάτες.

Πλαίσιο Computers: Ο όμιλος στο δεύτερο εξάμηνο του 2011 θα συνεχίσει να δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διατήρηση της ρευστότητας στα επίπεδα που έχει ήδη πετύχει. Παράλληλα, η διατήρηση των αποθεμάτων και των απαιτήσεων σε ικανοποιητικά επίπεδα θα εξασφαλίσουν τη δυνατότητα να έχει ισχυρή ρευστότητα με ταυτόχρονη διατήρηση του δανεισμού και των υποχρεώσεων σε χαμηλά επίπεδα. 

Για το υπόλοιπο του έτους προτεραιότητα του ομίλου αποτελεί και η διασφάλιση της κερδοφορίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, επιδιώκει τόσο τη συγκράτηση των εξόδων του, όσο και τη διασφάλιση του μικτού περιθωρίου κέρδους. Στο πλαίσιο αυτό, διαπραγματεύεται με τους προμηθευτές για καλύτερους όρους αγοράς, επιδιώκει την ανάπτυξη των brands του και την αύξηση του μεριδίου αγοράς.

nikos.chrissikopoulos@capital.gr