Έτοιμη η νέα παρέμβαση του ΥΠΕΝ για τον μηχανισμό αντιστάθμισης του "κόφτη" στις ΑΠΕ

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Σε τροχιά ενεργοποίησης εισέρχεται ο μηχανισμός αντιστάθμισης περικοπών για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς – όπως αποκάλυψε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ, Δέσποινα Παληαρούτα, από το βήμα του Renewable & Storage Forum, το υπουργείο έχει καταλήξει στο τελικό σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης, η οποία θα δημοσιευθεί το επόμενο διάστημα.

Η νέα παρέμβαση του ΥΠΕΝ στοχεύει να αποκαταστήσει τις στρεβλώσεις που έχουν δημιουργηθεί λόγω των περικοπών στην παραγωγή ΑΠΕ — το λεγόμενο "κόψιμο” ενέργειας — οι οποίες πέρυσι ξεπέρασαν τις 890 GWh, σχεδόν τετραπλάσιες από το 2023, και φέτος αναμένεται να αυξηθούν επιπλέον κατά 8-10%.

Όπως τόνισε η κ. Παληαρούτα, ο μηχανισμός σχεδιάστηκε "με γνώμονα την ισότιμη μεταχείριση όλων των συμμετεχόντων στις περικοπές, ανεξαρτήτως τεχνολογίας ή μεγέθους". Το ΥΠΕΝ, όπως είπε, "θέλει να διασφαλίσει ότι το βάρος των περιορισμών κατανέμεται αναλογικά και ότι δεν υπάρχουν παραγωγοί που υφίστανται υπέρμετρη απώλεια εσόδων".

Η ίδια άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο αποζημίωσης για περιπτώσεις υπέρμετρης επιβάρυνσης, ενώ σημείωσε πως εξετάζεται η αναδρομική εφαρμογή του μέτρου, κάτι που θα αφορά όσους παραγωγούς έχουν ήδη υποστεί σημαντικές περικοπές.

"Ο στόχος είναι η δίκαιη και ισότιμη συμμετοχή όλων στην αντιμετώπιση του φαινομένου, με μηχανισμούς που εξισορροπούν την αγορά και διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των επενδύσεων", ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πώς θα λειτουργεί ο νέος μηχανισμός

Ο μηχανισμός αντιστάθμισης θα βασίζεται σε αρχές ανακατανομής της λειτουργικής ενίσχυσης των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.

Στην πράξη, θα ανακατανέμει μέρος των εσόδων μεταξύ των έργων που υφίστανται διαφορετικά ποσοστά περικοπών, ώστε να αντισταθμίζονται οι παραγωγοί που πλήττονται περισσότερο.

Πιο συγκεκριμένα, όσα έργα ΑΠΕ δεν έχουν ακόμη εγκαταστήσει συστήματα τηλεποπτείας ή "set point” – και συνεπώς δεν μπορούν να περικοπούν αυτόματα από τον ΔΕΔΔΗΕ όταν απαιτείται – θα συνεισφέρουν οικονομικά στον ειδικό λογαριασμό του μηχανισμού. Τα ποσά αυτά θα αποδίδονται ως αποζημίωση στα έργα που υπέστησαν περικοπές, σε μια εσωτερική "αναδιανομή” των εσόδων της πράσινης αγοράς.

Η εφαρμογή του μηχανισμού θα γίνει μέσω του ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος θα διαχειρίζεται ειδικό λογαριασμό αντιστάθμισης.

Για τον υπολογισμό των ποσών, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ θα αποστέλλουν τα απαραίτητα στοιχεία παραγωγής και περικοπών, ενώ η Υπουργική Απόφαση θα καθορίζει όλες τις λεπτομέρειες εφαρμογής, τα όρια συμμετοχής και τις κατηγορίες σταθμών που εντάσσονται στη ρύθμιση.

Αναδρομικότητα και δίκαιη μετάβαση

Το θέμα της αναδρομικής ισχύος παραμένει υπό αξιολόγηση. Όπως επεσήμανε η κ. Παληαρούτα, το ΥΠΕΝ "εξετάζει το ενδεχόμενο ο μηχανισμός να ισχύσει από 1η Ιανουαρίου 2025, ώστε να καλυφθεί το διάστημα κατά το οποίο σημειώθηκαν οι μεγαλύτερες περικοπές".

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο υφυπουργός Ενέργειας Νίκος Τσάφος, ο οποίος σημείωσε από το ίδιο συνέδριο ότι "η κυβέρνηση θα εξετάσει με προσοχή το πώς μπορεί να υπάρξει δίκαιη και λειτουργική αναδρομικότητα, χωρίς να διαταραχθεί η αγορά".

Οι αριθμοί των περικοπών

Η ραγδαία αύξηση των περικοπών αποτελεί το υπόβαθρο της νέας παρέμβασης του ΥΠΕΝ.

Το 2024 οι απώλειες ενέργειας από ΑΠΕ ανήλθαν στις 890 GWh, έναντι 228 GWh το 2023, ενώ μόνο στο πρώτο τετράμηνο του 2025 οι περικοπές άγγιξαν τις 278 GWh, με τον Απρίλιο να καταγράφει 172 GWh στην υψηλή τάση, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ.

Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει την ανάγκη ενός σταθερού μηχανισμού αποζημίωσης, ο οποίος θα διασφαλίζει την οικονομική ισορροπία μεταξύ των παραγωγών και τη βιωσιμότητα των επενδύσεων, χωρίς να ανακόπτει την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ελληνικό ενεργειακό σύστημα.