Τετάρτη, 15-Οκτ-2025 07:30
Τι είναι το "μητρώο διαθηκών" που αφαιρεί περί τις 75.000 υποθέσεις κάθε χρόνο από τα δικαστήρια

Του Παναγιώτη Στάθη
Μια πλατφόρμα δημοσίευσης των διαθηκών, που παρουσιάζεται σήμερα από το υπουργείο Δικαιοσύνης αφαιρεί περίπου 75.000 υποθέσεις (το 2024 ήταν 76.000) από τα δικαστήρια αφού αναθέτει τη σχετική αρμοδιότητα στους συμβολαιογράφους και την αφαιρεί από τα δικαστήρια.
Με αυτό τον τρόπο:
- Αφενός επιταχύνεται εξαιρετικά η διαδικασία της δημοσίευσης των όλων διαθηκών αφού ο συνολικός χρόνος έφτανε τους 16-17 μήνες. Οι υποθέσεις υποχρεωτικά πήγαιναν στο δικαστήριο. Η εκδίκαση προσδιοριζόταν σε περίπου 12 μήνες. Η απόφαση έβγαινε μετά από περίπου 2 μήνες και χρειάζονταν άλλοι δυο για να εκδοθεί το πιστοποιητικό. Πλέον η δημοσίευση θα γίνεται με ανάρτηση στην πλατφόρμα εντός 2 ημερών και το πιστοποιητικό θα εκδίδεται εντός 7 ημερών!
- Αφετέρου αφαιρεί από τη δικαστηριακή αρμοδιότητα περίπου 75.000 υποθέσεις το χρόνο γεγονός που σημαίνει πως οι συγκεκριμένοι δικαστές θα ασχοληθούν με άλλες υποθέσεις προσφέροντας σημαντικές εργατοώρες για την περαιτέρω επιτάχυνση της Δικαιοσύνης.
Με τη δημιουργία μιας νέας ψηφιακής πλατφόρμας, επιδιώκεται η επιτάχυνση της δημοσίευσης των διαθηκών και ο περιορισμός της γραφειοκρατίας που ταλαιπωρεί χιλιάδες πολίτες κάθε χρόνο. Στόχος είναι να μπει οριστικό τέλος στις καθυστερήσεις και τις πολύπλοκες διαδικασίες που καθυστερούσαν τη μεταβίβαση της περιουσίας στους δικαιούχους.
Η καταχώριση των διαθηκών (όλων των τύπων) γίνεται, σύμφωνα με τον νόμο, αμελλητί και ηλεκτρονικά και με την ανάρτηση στο Μητρώο θα δημοσιεύονται τα στοιχεία κάθε διαθέτη, δηλαδή το ΑΦΜ, η ημερομηνία γέννησης, το είδος της διαθήκης και ο αριθμός πράξης. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο συμβολαιογράφος – ή ο πρόξενος σε περίπτωση Ελλήνων κατοίκων του εξωτερικού –, μόλις περιέλθει η διαθήκη εις γνώσιν του, θα προχωρά άμεσα στη δημοσίευσή της.
"Όποιος κατέχει ιδιόγραφη διαθήκη οφείλει, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη, να την εμφανίσει για δημοσίευση σε συμβολαιογράφο", όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σχετική διάταξη, σε μια προσπάθεια να μη μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα από τον θάνατο του διαθέτη μέχρι την εμφάνιση της διαθήκης στον συμβολαιογράφο, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα των πλαστών διαθηκών, που πολύ συχνά εγείρουν πολυετείς δικαστικές μάχες και σκληρές αντιδικίες.
Από την πλευρά του, ο συμβολαιογράφος ο οποίος έχει στα χέρια του διαθήκη οφείλει, αμέσως μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη, να τη δημοσιεύσει στο Μητρώο Διαθηκών. Για τον λόγο αυτόν συντάσσει πρακτικό δημοσίευσης με καταγραφή τυχόν εξωτερικών ελαττωμάτων του εγγράφου.
Παράλληλα, θεσπίζεται η δυνατότητα μερικής αποποίησης κληρονομιάς, επιτρέποντας στους δικαιούχους να αποδέχονται μόνο τα θετικά στοιχεία (όπως ακίνητα ή καταθέσεις) και να αποποιούνται χρέη ή υποχρεώσεις του εκλιπόντος.