Οι πιθανές επιπτώσεις της δολοφονίας του αλ-Αρούρι

Του Κώστα Ράπτη

Το Ισραήλ ανακοίνωσε την απομάκρυνση τεσσάρων ταξιαρχιών του στρατού του (δυνάμεως τριών έως επτά χιλιάδων στρατιωτών) από τη Λωρίδα της Γάζας, προκειμένου άλλοι από τους επίστρατους να επιστρέψουν στις εργασίες τους και άλλοι να επανεκπαιδευθούν.

Η κίνηση αυτή προκάλεσε απορίες, αλλά το πραγματικό νόημά της έμελλε να γίνει σαφές χθες Τρίτη με την επίθεση που πραγματοποίησε ισραηλινό drone στα νότια προάστια της Βηρυτού, εξοντώνοντας τον υπαρχηγό της οργάνωσης Χαμάς Σάλεχ αλ-Αρούρι, δύο υψηλόβαθμους συνεργάτες του και τρεις Λιβανέζους πολίτες: Το Ισραήλ επιθυμεί την επέκταση της σύγκρουσης που μαίνεται από τις 7 Οκτωβρίου, με κλιμάκωση στο λεγόμενο "βόρειο μέτωπο”.

Η δολοφονία αυτή δεν αποτελεί απλώς πλήγμα για τηn Χαμάς, αλλά και πρόκληση προς την λιβανέζικη σιιτική οργάνωση Χεμπολλάχ, την κατεξοχήν "νέμεση” του εβραϊκού κράτους, με την οποία διεξάγονται το τελευταίο τρίμηνο ελεγχόμενης έντασης εχθροπραξίες στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου. Ωστόσο, οι άγραφοι κανόνες αυτής της σύγκρουσης παραβιάσθηκαν με την πραγματοποίηση επίθεσης πολύ βορειότερα των συνόρων (για την ακρίβεια, στην καρδιά της επικράτειας του Λιβάνου), σε ό,τι η Χεζμπολλάχ ήδη χαρακτήρισε παραβίαση της ακεραιότητας και κυριαρχίας της χώρας της.

Δεν πρόκειται άλλωστε για μεμονωμένη υπόθεση, στον βαθμό που Ισραηλινοί διαμορφωτές πολιτικής κάνουν λόγο το τελευταίο διάστημα για απώθηση των δυνάμεων της Χεζμπολλάχ βορείως του ποταμού Λιτάνι, ενώ συνεχίζονταν (μέχρι και χθες) τα πλήγματα του Ισραήλ σε θέσεις της Συρίας και του Λιβάνου.

Από την ούτως ή άλλως προγραμματισμένη για σήμερα ομιλία του ηγέτη της Χεζμπολλάχ, Χασάν Νασράλλα (ο οποίος ήλθε στα πράγματα μετά από ανάλογη δολοφονική επίθεση του Ισραήλ κατά του προκατόχου του και της οικογένειάς του τη δεκαετία του '90) θα φανεί το είδος της απάντησης που επιφυλάσσει η σιιτική οργάνωση. Η ανάγνωση του πρώτου ανακοινωθέντος της Χεζμπολλάχ πάντως, με τις αναφορές του στη σημασία της "υπομονής”, προδιαθέτει για συγκρατημένη και ενδεχομένως όχι άμεση απάντηση. Η οργάνωση του Νασράλλα δεν έχει λόγους να αποκαλύψει από τώρα το πλήρες επίπεδο ανάπτυξης του οπλοστασίου της, αλλά βέβαια είναι υποχρεωμένη να προβεί σε κάποιου είδους αντίποινα προκειμένου να διατηρήσει την αποτρεπτική της ικανότητα και να μην δει αντίστοιχα πλήγματα να γίνονται ο νέος "κανόνας”.

Από την άποψη της Χαμάς, η σημασία του πλήγματος που συνιστά η δολοφονία του υπαρχηγού της θα πρέπει να σχετικοποιηθεί. Το ότι ο αλ-Αρούρι βρισκόταν στη Βηρυτό σημαίνει ότι δεν είχε την άμεση διεύθυνση των επιχειρήσεων στη Λωρίδα της Γάζας (όπου φέρεται να βρίσκεται ο στρατιωτικός ηγήτορας της Χαμάς, Γιάχια Σινουάρ) ενώ όλη η ιστορία της ισλαμιστικής οργάνωσης και συνολικά της παλαιστινιακής αντίστασης σημαδεύεται από "αποκεφαλισμούς” ηγετικών στελεχών (λ.χ. του υπαρχηγού της Φάταχ Αμπού Τζιχάντ στην Τύνιδα το 1988, ενδεχομένως του ίδιου του Γιάσερ Αραφάτ, του τεραπληγικού σεϊχη της Χαμάς Άχμαντ Γιασίν το 2004, του Γ.Γ. του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Αμπού Αλί Μουσταφά το 2001 κ.ο.κ.) που πάντως δεν άλλαξαν τον ρουν της ιστορίας, διότι το κίνημα των Παλαιστινίων δεν κατεστάλη.

Αν είχαν κάποιο άμεσο αποτέλεσμα (πιθανότατα απολύτως μελετημένο) αυτού του τύπου οι δολοφονίες, ήταν να αποτρέψουν τον κίνδυνο της... αποκλιμάκωσης που πίεζε στην εκάστοτε συγκυρία την παλαιστινιακή πλευρά.

Με αυτή την έννοια, η επικοινωνιακή νίκη της δολοφονίας του αλ-Αρούρι δίνει στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου την ευκαιρία να "αποδράσει” από μια δύσκολη κατάσταση.

Τα συμφραζόμενα αυτής της απόδρασης δίνει η καταβύθιση της δημοτικότητάς του στο 15%, η δυναμική που είχαν αποκτήσει οι προσπάθειες Αιγύπτου και Κατάρ για μια νέα συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής ομήρων (με τις σχετικές συνομιλίες να ακυρώνονται εφεξής, λόγω της δολοφονίας του αλ-Αρούρι), η επίδειξη δύναμης της Χαμάς η οποία ευθύς με την έλευση του νέου έτους εκτόξευσε δεκάδες ρουκέτες εναντίον του κεντρικού Ισραήλ, και κυρίως η προγραμματισμένη (και πλέον επίσης ακυρωθείσα) έλευση στην περιοχή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος αναμενόταν να ασκήσει πιέσεις για πέρασμα των επιχειρήσεων στη Γάζα στην "τρίτη φάση” των χαμηλότερης κλίμακας και περισσότερο στοχευμένων πληγμάτων, την ίδια ώρα που οι ΗΠΑ αποσύρουν από την ανατολική Μεσόγειο το αεροπλανοφόρο Gerald Ford μετά από οκτώ μήνες στη θάλασσα.

Η Χαμάς πολλαπλασιάζει τις επαφές της με στόχο την εθνική συμφιλίωση με τη Φάταχ και διαμηνύει ότι δεν θα προχωρήσει σε νέες ανταλλαγές ομήρων, εάν δεν υπάρξει μόνιμη κατάπαυση του πυρός – αυτή ακριβώς που, αν πιστέψουμε το ισραηλινό εκλογικό σώμα, θα σημάνει το πολιτικό τέλος του Νετανιάχου.

Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, το Ισραήλ αδυνατεί να επιστρέψει σε μια κατάσταση ηρεμίας, όσο μεγάλο μέρος της επικράτειάς του, τόσο στα σύνορα με τη Γάζα, όσο και σε αυτά με τον Λίβανο, έχει εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους του λόγω έλλειψης ασφάλειας.

Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται ότι η παράταση των εχθροπραξιών πολλαπλασιάζει τους κινδύνους περιφερειακής επέκτασης της σύγκρουσης, ενώ οι δηλώσεις των ακροδεξιών συμμάχων του Νετανιάχου υπέρ της εθνοκάθαρσης της Λωρίδας της Γάζας, δυσκολεύουν πολιτικά τη θέση της αμερικανικής κυβέρνησης στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Όμως η συνταγή Νετανιάχου φαίνεται πως είναι ακριβώς να ποντάρει στην περιφερειακή επέκταση, ώστε να σύρει τις απρόθυμες ΗΠΑ σε μία άμεση εμπλοκή τους στο πλευρό του.