Σε κρίση η τουρκική αντιπολίτευση

Του Κώστα Ράπτη

Τη στιγμή που οι εξέδρες των τουρκικών γηπέδων σείονται από αντικυβερνητικά συνθήματα και οι δημοσκοπήσεις, ενόψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών της 14ης Μαΐου, φέρουν τον Ερντογάν και την παράταξή του να αδυνατούν να αποσπάσουν την πλειοψηφία, η τουρκική αντιπολίτευση αποφάσισε να κάνει στους κυβερνώντες ένα μεγάλο δώρο βυθιζόμενη στην κρίση.

Ήταν ούτως ή άλλως ετερόκλητο το "Τραπέζι των Έξι”, όπως ονομάστηκε η σύμπραξη του από τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με το "Καλό Κόμμα” της Μεράλ Άκσενερ (προέκυψε από διάσπαση του συμπολιτευόμενου Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί) και τα μικρότερα κόμματα των Αλί Μπαμπατζάν και Αχμέτ Νταβούτογλου (πρώην τσάρου της οικονομίας και πρώην πρωθυπουργού υπό τον Ερντογάν, αντιστοίχως), το Δημοκρατικό Κόμμα και το ισλαμιστικό "Σααντέτ”. Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημά του ήταν ότι μέχρι τώρα δεν είχε καταλήξει στο πρόσωπο του κοινού υποψηφίου το οποίο θα αντιμετώπιζε τον Ερντογάν στην κάλπη των προεδρικών εκλογών.

Η δυστοκία είχε να κάνει κυρίως με το ότι ο μεν Κιλιτσντάρογλου θεωρούσε πως δικαιωματικά του ανήκει το χρίσμα, ενώ η Άκσενερ αντέτεινε ότι έχουν πολύ καλύτερες εκλογικές προοπτικές, όπως καταδεικνύουν και οι δημοσκοπήσεις, οι δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου και της Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς, που επίσης προέρχονται από το ΑΚΡ.

Και είναι αλήθεια ότι ο Κιλιτσντάρογλου θεωρείται άχρωμος και πάντως δεν κατάφερε στα δώδεκα χρόνια που βρίσκεται στην ηγεσία να βελτιώσει τις εκλογικές επιδόσεις του κόμματός του. Ένα επιπλέον μειονέκτημά του, στα μάτια μιας συντηρητικής μερίδας των ψηφοφόρων, είναι η καταγωγή του από το Τούντζελι, της μόνης επαρχίας της Τουρκίας της οποίας οι κάτοικοι είναι ταυτοχρόνως Αλεβίτες το θρήσκευμα και εθνοτικά Κούρδοι (ομιλητές της γλώσσας Ζαζακί).

Ωστόσο, οι Ιμάμογλου και Γιαβάς ακολουθώντας την κομματική πειθαρχία στηρίζουν τον αρχηγό τους, ενώ έχουν και ορισμένα πρόσθετα προβλήματα. Ο πρώτος, ο οποίος έχει ένα νεανικό πολυσυλλεκτικό προφίλ χάρη στο οποίο και κατόρθωσε να κερδίσει το 2019 τις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης, καταδικάσθηκε πρόσφατα σε φυλάκιση δυόμιση ετών για εξύβριση του Εκλογικού Συμβουλίου. Η κραυγαλέα αυτή ετυμηγορία της πλήρως ελεγχόμενης από τους κυβερνώντες δικαιοσύνης συνεπάγεται, αν επικυρωθεί σε δεύτερο βαθμό, απώλεια των πολιτικών του δικαιωμάτων.

Ο Γιαβάς, πάλι, θεωρείται ότι, σε αντίθεση με τον ομόλογό του της Κωνσταντινούπολης, δεν μπορεί να προσελκύσει την κουρδική ψήφο, η οποία αποτελεί τον κρισιμότερο παράγοντα για την έκβαση των εκλογών (δεδομένης και της ύπαρξης του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, που τελεί ουσιαστικά υπό διωγμόν, αλλά και έχει αποκλεισθεί από το μπλοκ της αντιπολίτευσης).

Σε αυτό το κλίμα, και ενώ ο Ερντογάν είχε ήδη αποδυθεί σε μια μακρά προεκλογική εκστρατεία χωρίς αντίπαλο, ο Κιλιτσντάρογλου σταδιακά εμπέδωνε τη θέση του ως του "αυτονόητου” υποψηφίου της αντιπολίτευσης.

Η ανακοίνωση του κοινού προεδρικού υποψηφίου είχε αρχικά προαναγγελθεί για τα μέσα του προηγούμενου μηνός, αλλά αναβλήθηκε λόγω και των καταστροφικών σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου. Εντέλει, σε συνεδρίασή του προχθές Πέμπτη το "Τραπέζι των Έξι” έκανε γνωστό ότι κατέληξε σε συναντίληψη και ότι οι σχετικές ανακοινώσεις προγραμματίζονται για τη Δευτέρα, μετά τις συνεδριάσεις των συλλογικών οργάνων των συμμετεχόντων κομμάτων.

Όπως αποδείχθηκε, η απουσία ανακοινώσεων δεν οφειλόταν απλώς σε τακτ ως προς τις εσωκομματικές διαδικασίες, αλλά σε πραγματικό πρόβλημα, εφόσον η Ακσενέρ διατηρούσε τις αντιρρήσεις της στη συμφωνία των άλλων πέντε να προτείνουν τον Κιλιτσντάρογλου. Και τις αντιρρήσεις αυτές τις δημοσιοποίησε χθες Παρασκευή, με τρόπο που φέρνει το μπλοκ της αντιπολίτευσης στα πρόθυρα της διάλυσης.

Σε ασυνήθιστα αυστηρούς τόνους δήλωσε ότι οι προσωπικές φιλοδοξίες πήραν προβάδισμα απέναντι στο συμφέρον της χώρας και ότι από την Πέμπτη το "Τραπέζι των Έξι” έπαψε να εκπροσωπεί τη βούληση του έθνους. Απηύθυνε δε εκ νέου έκκληση στους δύο δημάρχους να "κάνουν το καθήκον τους”.

Όλα αυτά από την αρχηγό του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, το οποίο εμφανίζει δυναμική διαρκούς ενίσχυσης, καταγράφοντας διψήφια ποσοστά πρόθεσης ψήφου, που κάποτε πλησιάζουν το 20% (δηλ. όχι πολύ πίσω από το CHP).

Τα επιτελεία όλων των κομμάτων (συμπεριλαμβανομένου και του HDP) αναλώνονται ήδη σε πολύωρες συνεδριάσεις. Ο Κιλιτσντάρογλου πάντως δήλωσε καθησυχαστικά: "Όλα θα μπουν στη θέση τους. Συνεχίζουμε την πορεία μας”.

Είναι μέγα ερώτημα το αν το χάσμα μπορεί πλέον να καλυφθεί, όπως και το αν η πεντακομματική αντιπολίτευση έχει την παραμικρή πιθανότητα επικράτησης χωρίς το κόμμα της Ακσενέρ, που καλώς ή κακώς έδινε στο εγχείρημα μια εμβέλεια πέρα από το εκλογικό γκέτο στο οποίο βρίσκεται εδώ και δύο δεκαετίες το CHP (την ίδια ώρα, βέβαια, που καθιστούσε απαγορευτικό το άνοιγμα προς τους Κούρδους). Εκτός και αν ισχύει ένα πολύ πιο σκοτεινό σενάριο: να έχει δηλ. πετύχει ο Ερντογάν την φιλοδοξία του να προσελκύσει στη συμπολίτευση την Άκσενερ, βλέποντας την δημοσκοπική καθίζηση του (προερχόμενου από την ίδια μήτρα) συμμάχου του Ντεβλέ Μπαχτσελί.