Του Κώστα Ράπτη
Στην Ευρώπη η ουκρανική κρίση αναγεννά τον εφιάλτη ενός ενδεχόμενου Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου. Στην εσχατιά της Ασίας, πάλι, φέρνει στην επιφάνεια τις άλυτες εκκρεμότητες του Δευτέρου Παγκοσμίου.
Η Ρωσία ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης με την Ιαπωνία ως απάντηση στις κυρώσεις που το Τόκιο υιοθέτησε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Είναι εντυπωσιακό, αλλά οι δύο χώρες, δεν έχουν τυπικά τερματίσει τον πόλεμο που τις έφερε αντιμέτωπες το 1945. Και ο λόγος για αυτό είναι η κατάληψη από την τότε Σοβιετική Ένωση των νοτίων Κουρίλων Νήσων, τις οποίες η Ιαπωνία αποκαλεί απλώς Βόρεια Εδάφη.
Η "παγωμένη" διαμάχη για το καθεστώς των τεσσάρων αυτών νησιών που συνορεύουν με τη Χοκάιντο δεν έπαψε ποτέ να σκιάζει τις ρωσο-ιαπωνικές σχέσεις, μολονότι αυτές μέχρι και πολύ πρόσφατα έδειχναν να ακολουθούν συνεργατική τροχιά.
Όμως το ζήτημα απέκτησε και πάλι εκρηκτική δυναμική, αφότου η Ρωσία υιοθέτησε συνταγματική πρόβλεψη με την οποία απαγορεύεται οποιαδήποτε παραχώρηση επικράτειας - ακυρώνοντας το σενάριο μιας ειδικής ρύθμισης για τις Κουρίλες, η οποία θα επέτρεπε την συνυπογραφή συνθήκης ειρήνης με την Ιαπωνία.
Ακόμη περισσότερο εξερέθισε την ιαπωνική πλευρά η επίσκεψη του Ρώσου πρωθυπουργού Μιχαήλ Μισούστιν (πριν από τις τελευταίες ρωσικές βουλευτικές εκλογές και ενώ διεξάγονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο) στις Κουρίλες, όπου εξήγγειλε οικονομικά μέτρα (λ.χ. φοροαπαλλαγές) για την ενίσχυση της περιοχής.\
Ως προς το ιστορικό βάθος της υπόθεσης, πάντως, αρκεί να αναλογιστεί κανείς την καταλυτική επίδραση που είχε στην πορεία της Ρωσίας η ήττα στον πόλεμο του 1904-5 με την Ιαπωνία, που υπονόμευσε την εξουσία του τσάρου Νικολάου Β' και πυροδότησε την ρωσική επανάσταση του 1905.
Η τωρινή ανακοίνωση της Ρωσίας ότι αποχωρεί από τις διαπραγματεύσεις με την Ιαπωνία και ότι παγώνει ορισμένα προγράμματα οικονομικής συνεργασίας χαρακτηρίσθηκε "άδικη” και "απολύτως απαράδεκτη” από τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα. Αποτελεί ωστόσο αναμενόμενη συνέπεια των "ανοικτά μη φιλικών θέσεων” της Ιαπωνίας και των "προσπαθειών της να βλάψει τα συμφέροντα της χώρας μας”, όπως υποστήριξε το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Πράγματι, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, την οποία ο Κισίντα χαρακτήρισε "βάρβαρη”, το Τόκιο αφαίρεσε από τη Ρωσία το καθεστώς του πλέον ευνοούμενου εμπορικού εταίρου, δέσμευσε περιουσιακά στοιχεία φυσικών προσώπων και τραπεζών, απέστειλε στην ουκρανική πλευρά επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια ύψους 100 εκατ. δολαρίων, αλλά και πολεμικό υλικό, όπως κράνη και αλεξίσφαιρα, ενώ εξέφρασε προθυμία να διευκολύνει την είσοδο Ουκρανών στην ιαπωνική επικράτεια, παρά την κατά παράδοση εξαιρετικά "κλειστή” πολιτική της Ιαπωνίας σε πρόσφυγες και μετανάστες.
Επιπλέον η Ιαπωνία παρακίνησε ασιατικές χώρες, όπως η Ινδία του Ναρέντρα Μόντι, να ακολουθήσουν στάση σαφέστερης καταδίκης της ρωσικής εισβολής.
Όλα αυτά δείχνουν να έχουν την έγκριση της ιαπωνικής κοινής γνώμης, η οποία σε ποσοστό 82%, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας Yomiuri Shimbun, συμφωνεί με την υιοθέτηση κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Εννοείται, πάντως, ότι ο ενεργειακός τομέας έχει μείνει προς το παρόν εκτός συζήτησης. Η Ιαπωνία καλύπτει με εισαγωγές από τη Ρωσία το 9% των αναγκών της σε φυσικό αέριο και το 4% των αναγκών της σε πετρέλαιο.
Το σημαντικότερο, ωστόσο, στοιχείο είναι η προθυμία του Τόκιο να συνδράμει με στρατιωτική βοήθεια, έστω και συμβολική, την ουκρανική πολεμική προσπάθεια. Κάτι τέτοιο αποτελεί την έμπρακτη υλοποίηση της επιχειρούμενης, ήδη από τα χρόνια του πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε (ο οποίος αποχώρησε το 2020), αποδέσμευσης από τις αυστηρές προβλέψεις του πασιφιστικού μεταπολεμικού ιαπωνικού Συντάγματος.
Το κείμενο του αναθεωρημένου Στρατηγικού Δόγματος της Ιαπωνίας χαρακτηριστικά αναφέρει ότι οι ΗΠΑ αποτελούν τον "μοναδικό σύμμαχο” της χώρας, συνεπώς δεν περισσεύουν οι φίλιες δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή.
Ο δρόμος για έναν επανεξοπλισμό της Ιαπωνίας με αμερικανική ενθάρρυνση, κατά το παράδειγμα της έτερης ηττημένης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, Γερμανίας, φαντάζει ανοικτός. Αλλά τα ρίσκα είναι προφανή.
Πολύ περισσότερο από την "ρωσική απειλή”, πάντως, είναι η κινεζική ανάδυση που απασχολεί τους διαμορφωτές πολιτικής στο Τόκιο. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχει αμφιβολία για το πώς τοποθετείται το Πεκίνο σε οποιαδήποτε ρωσο-ιαπωνική διένεξη. Ήδη πέρσι, με αφορμή το ζήτημα των Κουρίλων, το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας διαμήνυσε ότι "τα αποτελέσματα του νικηφόρου Αντι-Φασιστικού Πολέμου θα πρέπει να γίνονται σεβαστά”.
Διαβάστε ακόμη
Η εταιρεία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων που απαλλοτρίωσε η Μόσχα, αλλά όχι για επενδύσεις.
Δεν έγιναν γνωστοί οι λόγοι παραίτησης ή τα μελλοντικά του σχέδια.
Ο Τραμπ προτιμά δασμούς αντί για κυρώσεις.
"Δεν υφίσταται κάποια αλλαγή στη στάση μας όσον αφορά τα S-400".
Ξέσπασε πυρκαγιά.
Η στρατιωτική συνεργασία ανάμεσα στη Ρωσία και στη Βόρεια Κορέα έχει υπογραμμίσει την ανισότητα στη σύμπραξή τους, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε από το γερμανικό ίδρυμα Friedrich Naumann.
Στον Ιγκόρ Κρασνόφ έχουν επιβληθεί κυρώσεις από ΗΠΑ-ΕΕ για τη δίωξη του Ναβάλνι και για άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η κατώτατη τιμή θα μειωθεί κατά 1 δολάριο κάθε χρόνο, ώστε να φτάσει τα 55 δολάρια ανά βαρέλι το 2030.
"Η θέση μας καθοδηγείται πάντα από την ενεργειακή ασφάλεια της Ουγγαρίας", σύμφωνα την υπ. Περιβάλλοντος.
Η ουκρανική κρατική εταιρία σιδηροδρόμων Ukrzaliznytsia δήλωσε ότι από την επίθεση διεκόπη προσωρινά η ηλεκτροδότηση σε διάφορους σταθμούς και προκλήθηκαν καθυστερήσεις έως και τρεις ώρες στα...
Η κοινή άσκηση Ρωσίας και Λευκορωσίας ολοκληρώθηκε. Οι δυτικές χώρες την παρακολούθησαν με ανησυχία. Το 2021 και 2022, όταν είχε ξαναγίνει, ακολούθησε η εισβολή στην Ουκρανία.
