Τετάρτη, 19-Νοε-2025 00:07
Το "all in" του Μερτς στην οικονομία έρχεται με τεράστιο ρίσκο
Της συντακτικής ομάδας του Bloomberg
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς έχει την ευκαιρία να γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το φιλόδοξο σχέδιό του, ύψους πολλών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, για τη μεταμόρφωση του στρατού και των υποδομών της χώρας, αντιπροσωπεύει την καλύτερη ελπίδα της ΕΕ για την αποκατάσταση της οικονομικής ανάπτυξης και την ανατροπή της επικίνδυνης τάσης προς τον ακροδεξιό λαϊκισμό.
Θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί μια τεράστια απογοήτευση, αν ο ίδιος και οι εταίροι του στην κυβέρνηση συνασπισμού δεν το υλοποιήσουν.
Ο Μερτς, πολιτικός καριέρας, νομικός και δικηγόρος επιχειρήσεων, δεν προκάλεσε ιδιαίτερο ενθουσιασμό όταν κέρδισε με την κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατική Ένωση τις εκλογές τον Φεβρουάριο. Τότε, ξαφνικά, έκανε αυτό που φαινόταν αδύνατο: συνήψε συμφωνία για να ξεφύγει από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς που υπονόμευαν εδώ και καιρό τόσο τη Γερμανία όσο και την ΕΕ. Η κυβέρνηση θα δαπανήσει ό,τι χρειαστεί για να ενισχύσει την άμυνα της Ευρώπης έναντι μιας επιθετικής Ρωσίας, δήλωσε, θα επενδύσει άλλα 500 δισεκατομμύρια ευρώ για να αναζωογονήσει μια οικονομία που βρίσκεται σε στασιμότητα λόγω των υψηλών τιμών της ενέργειας και του σκληρού ανταγωνισμού από την Κίνα, και θα μειώσει τη γραφειοκρατία για να ανοίξει ο δρόμος για αυτές τις δεσμεύσεις.
Είναι ένα εξαιρετικά ριψοκίνδυνο στοίχημα. Έχοντας "παραβιάσει" τη λιτότητα που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας της χώρας, ο Μερτς έχει δει την υποστήριξη στο πρόσωπό του να καταρρέει, ενώ το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία που φλερτάρει με τον φασισμό έχει κερδίσει έδαφος. Η μόνη διέξοδος για να ξεφύγει από αυτή την κατάσταση είναι να επιτύχει απτά αποτελέσματα μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές, που πρέπει να πραγματοποιηθούν μέχρι το 2029. Αυτό θα απαιτήσει εξαιρετική εκτελεστική ικανότητα, για την ανασυγκρότηση ενός στρατού που έχει εξαντληθεί από δεκαετίες παραμέλησης και για να διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις σε τομείς όπως οι μεταφορές και το ενεργειακό δίκτυο θα αποφέρουν διαρκή οφέλη.
Έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση έχει προσφέρει φορολογικές ελαφρύνσεις για τις κεφαλαιουχικές δαπάνες των επιχειρήσεων και έχει προχωρήσει στην επιτάχυνση των εγκρίσεων για έργα όπως η κατασκευή νέων κατοικιών. Ωστόσο, τα σημάδια μιας φθίνουσας δυναμικής και μιας απόκλισης από τον αρχικό στόχο είναι ήδη εμφανή. Τον Σεπτέμβριο το κοινοβούλιο επικύρωσε το ταμείο υποδομών ύψους 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αντί να μειώσει την εξάρτηση από την ακριβή εισαγόμενη ενέργεια, για παράδειγμα με την επανεκκίνηση των πυρηνικών αντιδραστήρων που έχουν τεθεί σε αδρανοποίηση, η κυβέρνηση στοχεύει απλώς στην επιδότηση της ηλεκτρικής ενέργειας για τις βιομηχανίες. Ορισμένα κεφάλαια που προορίζονταν για επενδύσεις χρησιμοποιούνται αντίθετα για την κάλυψη ελλειμμάτων του τακτικού προϋπολογισμού.
Οι οικονομολόγοι έχουν λάβει υπόψη αυτά τα δεδομένα. Το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών προβλέπει ανάπτυξη μόλις 0,2% φέτος και 1,3% το επόμενο έτος - λόγω της προσωρινής αύξησης των δημόσιων δαπανών. Οι αναλυτές που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg μείωσαν τις προβλέψεις τους για το 2027 στο 1,5%, από το υψηλό του 1,8% που είχαν προβλέψει τον Ιούνιο.
Βεβαίως, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να κάνουν θαύματα. Οι επιζήμιες δασμολογικές πολιτικές των ΗΠΑ είναι σε μεγάλο βαθμό εκτός του ελέγχου της Γερμανίας. Οι αξιωματούχοι πρέπει να αντιμετωπίσουν τον περιορισμένο αριθμό αναδόχων και ειδικών που είναι σε θέση να αναλάβουν έργα. Ωστόσο, δεδομένου του τεράστιου ελλείμματος δημόσιων επενδύσεων που έχει συσσωρευτεί στη Γερμανία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι ευκαιρίες για αύξηση της παραγωγικότητας είναι πολλές: από τη βελτίωση της πρόσβασης σε ευρυζωνικές συνδέσεις έως την εξασφάλιση της ακρίβειας των δρομολογίων των διαβόητα αναξιόπιστων τρένων μεγάλων αποστάσεων της Deutsche Bahn.
Η Γερμανία έχει μια ευκαιρία να πετύχει. Εάν τα χρήματα που προορίζονται για επενδύσεις σπαταληθούν σε επιδοτήσεις και τρέχουσες δαπάνες, η κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε επιπλέον χρέος και χωρίς αρκετά απτά αποτελέσματα ως αντεπιχείρημα. Ο Μερτς και οι εταίροι του στον συνασπισμό με τις δηλώσεις τους δείχνουν να καταλαβαίνουν πόσο τραγικό θα ήταν αυτό. Μένει να το αποδείξουν.
Απόδοση - Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου