Τι είναι Ίδρυμα και πώς συστήνεται – Νομικό και φορολογικό πλαίσιο

Του Γιώργου Δαλιάνη με τη συνεργασία της Νίκης Χατζοπούλου και της Αλεξάνδρας Δαλιάνη*

Οργάνωση, Πόροι, Διοίκηση και η σχέση του με τις λοιπές μορφές μη κερδοσκοπικών οντοτήτων

Τι είναι το Ίδρυμα

Σύμφωνα με τα άρθρα 108-121 του Αστικού Κώδικα, Ίδρυμα είναι νομικό πρόσωπο που συστήνεται με διάταξη εν ζωή ή αιτία θανάτου (π.χ. συμβολαιογραφική πράξη ή διαθήκη), με περιουσία αφιερωμένη σε συγκεκριμένο σκοπό. Πρόκειται δηλαδή για μονομερή πράξη αφιέρωσης περιουσίας και όχι για συμφωνία μεταξύ πολλών προσώπων.

Το Ίδρυμα δεν έχει μέλη ή εταίρους, ούτε ανήκει σε φυσικά πρόσωπα – είναι πλήρως ανεξάρτητη νομική οντότητα που επιδιώκει την υλοποίηση ενός σκοπού.

Ποιοι μπορούν να ιδρύσουν Ίδρυμα

Ιδρυτής μπορεί να είναι:

- Φυσικό πρόσωπο (Έλληνας ή αλλοδαπός)
- Νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου
- Περισσότεροι του ενός συνιδρυτές

Το Ίδρυμα αποκτά νομική προσωπικότητα μόνο με πράξη αναγνώρισης από την αρμόδια αρχή.

Διοίκηση του Ιδρύματος

Ο ιδρυτής καθορίζει με τη συστατική πράξη:

- Τον τρόπο διοίκησης (συνήθως Διοικητικό Συμβούλιο)
- Τη διάρκεια της θητείας των μελών
- Τις εξουσίες, τις αμοιβέ και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων

Αν δεν οριστεί διοίκηση, το αρμόδιο δικαστήριο διορίζει προσωρινή ή μόνιμη.

Πόροι Ιδρύματος – Πώς χρηματοδοτείται

Οι πόροι του Ιδρύματος μπορεί να προέρχονται από:
- Αρχική περιουσία του ιδρυτή
- Έσοδα από εκμετάλλευση περιουσίας
- Δωρεές, κληροδοσίες
- Χορηγίες ιδιωτών ή εταιρειών
- Κρατικές ή ευρωπαϊκές ενισχύσεις

Φορολογική μεταχείριση δωρεών και χορηγιών

Δωρεές από φυσικά και νομικά πρόσωπα:

- Εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα έως 20% (άρθρο 19 Ν.4172/2013)
- Γίνονται με τραπεζικό μέσο και τεκμηρίωση
- Το Ίδρυμα να περιλαμβάνεται στο σχετικό Μητρώο

Χορηγίες:

- Εκπίπτουν αν συνδέονται με προβολή
- Υπάρχει συμβατική ή τεκμηριωμένη σχέση
- Χαρακτηρίζονται ως διαφημιστικές δαπάνες

Μπορεί ένα Ίδρυμα να υλοποιεί δράσεις στο εξωτερικό;

Ναι, αρκεί:

- Να έχει σύνδεση με τον ελληνισμό, την Ορθοδοξία ή την ελληνική παιδεία
- Ο σκοπός να είναι σαφώς κοινωφελής ή φιλανθρωπικός

Ίδρυμα και Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες – Διαφορές

Πριν από τη συγκριτική παρουσίαση, αξίζει να σημειωθεί ότι στην ελληνική έννομη τάξη υπάρχουν και άλλες μορφές νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Τα πλέον συνήθη είναι τα σωματεία, οι αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες (ΑΜΚΕ), οι ενώσεις προσώπων και οι αστικοί συνεταιρισμοί. Αυτά τα νομικά πρόσωπα συνιστώνται με ιδιωτική βούληση μεταξύ δύο ή περισσότερων προσώπων, δεν έχουν ως κύριο σκοπό τη διανομή κερδών και δύνανται να δραστηριοποιούνται σε πολιτιστικούς, κοινωνικούς, φιλανθρωπικούς, εκπαιδευτικούς ή άλλους τομείς με μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να λάβουν επιχορηγήσεις ή δωρεές, αλλά δεν τελούν υπό την ίδια διοικητική εποπτεία με τα Ιδρύματα.
 

Συμπερασματικά

Η ίδρυση Ιδρύματος είναι θεσμική πράξη που απαιτεί:

- Καθαρό και διαρκή σκοπό
- Αξιόλογη περιουσία
- Δομή διοίκησης
- Φορολογική συμμόρφωση

Η δυνατότητα φορολογικής έκπτωσης δωρεών και χορηγιών το καθιστά εργαλείο κοινωνικής προσφοράς.

* O Γιώργος Δαλιάνης είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος Φοροτεχνικός.

H Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος Παρ' Αρείω Πάγω LL.Μ. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.

Η Αλεξάνδρα Δαλιάνη είναι Ασκούμενη Δικηγόρος.

Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι|+30 210 6009062| www.artion.gr).