Άρθρο του κ. Παναγιώτη Γιαλελή (Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Intelli Solutions A.E.)
Ο κ. Παναγιώτης Γιαλελής έχει εμπειρία 35 ετών στο χώρο της Πληροφορικής, κατέχοντας ανώτερες διευθυντικές θέσεις στο Μάρκετινγκ, τις Πωλήσεις και τη Γενική Διοίκηση, τόσο σε ελληνικές όσο και σε πολυεθνικές επιχειρήσεις (Vodafone, Microsoft).
Είναι Υποψήφιος για το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών (Σ.Ε.Π.Ε.)
Η ψηφιακή εποχή προσφέρει ανεκτίμητες ευκαιρίες για τις οικονομίες που επιλέγουν να επενδύσουν στρατηγικά στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT). Ωστόσο, η Ελλάδα εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντική υστέρηση σε βασικούς δείκτες, ιδιαίτερα στους τομείς της καινοτομίας και της εξωστρέφειας. Η σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αλλά και με χώρες με αντίστοιχο πληθυσμιακό μέγεθος, όπως η Πορτογαλία, η Ουγγαρία και η Τσεχία, αποκαλύπτει την απόσταση που πρέπει να καλυφθεί.
Παρά τις επιμέρους προόδους, η Ελλάδα εξακολουθεί να κατατάσσεται χαμηλά στους σχετικούς δείκτες του Digital Economy and Society Index (DESI). Ειδικά σε πυλώνες όπως η "Ενσωμάτωσης Ψηφιακής Τεχνολογίας από τις Επιχειρήσεις" ή "Ανάπτυξη Καινοτομίας" ο "Δείκτης Ψηφιακής Έντασης – DII", η χώρα μας εμφανίζει πολύ βραδεία πρόοδο. Αντίθετα, χώρες όπως η Πορτογαλία έχουν επενδύσει συστηματικά στη δημιουργία ψηφιακών οικοσυστημάτων και στην υποστήριξη νεοφυών επιχειρήσεων μέσω θεσμικών και φορολογικών κινήτρων, ενώ η Ουγγαρία έχει αναδείξει συγκεκριμένες βιομηχανίες ICT ως στρατηγικής σημασίας, προσελκύοντας διεθνείς επενδύσεις.
Αν εξετάσουμε λεπτομερώς την Αξία Αγοράς, συνολικά ο κλάδος του ICT στη χώρα μας παραμένει στο 3,9% του ΑΕΠ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 5,5%, και οι χώρες που προαναφέραμε κινούνται σε ποσοστά μεταξύ 6% και 9% με τουλάχιστον διπλάσιο κύκλο εργασιών.
Όσον αφορά στην καινοτομία, ο οποίος αποτελεί τον πυρήνα μια ανταγωνιστικής οικονομίας, οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) παραμένουν κάτω από το 1,5% του ΑΕΠ, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ξεπερνά το 2,2%. Επιπλέον, η σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά και την επιχειρηματικότητα παραμένει αδύναμη. Αυτό δημιουργεί ένα "κενό μετάφρασης" της γνώσης σε πρακτικές εφαρμογές και επιχειρηματικά προϊόντα.
Στον τομέα της εξωστρέφειας, οι ελληνικές επιχειρήσεις ICT, με ορισμένες εξαιρέσεις, παραμένουν προσανατολισμένες στην εσωτερική αγορά, χάνοντας πολύτιμες ευκαιρίες διεθνούς ανάπτυξης. Το μικρό ποσοστό εξαγωγών στον τομέα τεχνολογίας υπογραμμίζει την ανάγκη για στήριξη της διεθνοποίησης των επιχειρήσεων, μέσα από δράσεις mentoring, συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις και διμερείς τεχνολογικές συνεργασίες.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου, ειδικότερα λόγω κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) και το ΕΣΠΑ. Αν συγκρίνουμε όμως αυτές τις επενδύσεις σε σχέση με την κατανομή άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα παρατηρήσουμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των κονδυλίων έχει απορροφηθεί κυρίως από τον δημόσιο τομέα. Αν και αναγκαίες, αυτές οι επενδύσεις έχουν αφήσει πίσω τον ιδιωτικό τομέα, και ειδικότερα τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας.
Οι ΜμΕ στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν χαμηλό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, περιορισμένη πρόσβαση σε τεχνολογική τεχνογνωσία, και συχνά αδυνατούν να επενδύσουν σε AI, big data, cloud computing, ακόμα και ψηφιακές πλατφόρμες εξαγωγών. Την ίδια στιγμή, άλλες χώρες –όπως η Φινλανδία ή η Πορτογαλία– έχουν δημιουργήσει ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία και mentoring hubs για την υποστήριξη των ΜμΕ στον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Σύμφωνα με στοιχεία του DESI, μόνο το 3% των ελληνικών επιχειρήσεων αξιοποιεί Τεχνητή Νοημοσύνη, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου στο 8% (2024). Αυτό το χάσμα αναμένεται να διευρυνθεί, καθώς τεχνολογίες AI ενσωματώνονται ραγδαία σε τομείς όπως η εφοδιαστική αλυσίδα, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η υγεία και η αγροτεχνολογία.
Συνεπώς απαιτείται άμεσα να δημιουργήσει ένα ειδικό πλαίσιο υποστήριξης των ΜμΕ στην ενσωμάτωση AI: επιδοτούμενα εργαλεία, εθνικό marketplace AI λύσεων, φορολογικά κίνητρα, και πιλοτικά προγράμματα με μικρό ρίσκο εισόδου. Αντί να προωθείται η AI μόνο ως "τεχνολογική μόδα”, πρέπει να αξιοποιηθεί ως παραγωγικός πολλαπλασιαστής για όλη την αγορά.
Αν η Ελλάδα θέλει να ακολουθήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Ευρώπης και να αξιοποιήσει αποτελεσματικότερα τα Ευρωπαϊκά κονδύλια, χρειάζεται μια στοχευμένη εθνική στρατηγική για την ενίσχυση της καινοτομίας και της εξωστρέφειας. Πρέπει να ενισχυθεί η διασύνδεση μεταξύ επιχειρήσεων, ερευνητικών φορέων και δημοσίου, και να υπάρξει ένα σταθερό, φιλικό προς την καινοτομία και την εξωστρέφεια, θεσμικό πλαίσιο. Και όλο αυτό πρέπει να γίνει μέσω μια στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ του Συνδέσμου των επιχειρήσεων Πληροφορικής και Επικοινωνιών και της πολιτείας, που αποδεδειγμένα κάνει πολύ θετικά βήματα προόδου τα τελευταία χρόνια.
Η πρόκληση είναι μεγάλη — αλλά είναι και αναγκαία. Η ψηφιακή Ελλάδα του αύριο δεν μπορεί να οικοδομηθεί χωρίς τολμηρές αποφάσεις σήμερα!
