ΑΙ όπως Υπερπαραγωγή πλούτου ή κουτί της Πανδώρας;

Του Άγη Βερούτη

Η Τεχνητή Νοημοσύνη έπιασε το επίπεδο ευφυίας του ανθρώπου την προηγούμενη εβδομάδα.

Συγκεκριμένα το νέο μοντέλο ο3 της OpenAI πριν λίγες μέρες πέρασε το τεστ αξιολόγησης της ανθρώπινης νοημοσύνης ARC με 85% σωστές απαντήσεις (όσο ένας έξυπνος άνθρωπος δηλαδή) το οποίο το κατατάσσει στην κατηγορία Artificial General Intelligence (AGI) με βάση την ικανότητά του να κάνει γενικεύσεις από λίγες πληροφορίες και να αξιολογεί την επόμενη απάντηση ή κανόνα με λίγα μόνο παραδείγματα (few-shot learning που σημαίνει με 3-4 παραδείγματα να δει από κάποια λύση σε ένα πρόβλημα και την έμαθε) το οποίο χρησιμοποιείται ως μέθοδος στην παράθεση ερωτημάτων προς ένα ΑΙ (prompting λέγεται)

Το τεστ ARC είναι αποδεκτό ως επαρκές για να διαχωρίσει ανάμεσα σε έναν κανονικό άνθρωπο και μια μηχανή σύμφωνα με το ερώτημα του Τούρινγκ. 

Αυτό το ARC τεστ το πέρασε το o3 στην αρχή του 2025, δηλαδή μια ολόκληρη τετραετία νωρίτερα από αυτό που είχε προβλέψει ο Ray Kurzweil για το human-intelligence level (έλεγε ότι θα το πετύχαινε η ΤΝ το 2029). Πάει κι έγινε.
 
Στο επόμενο σημαντικό ορόσημο ανάπτυξης του ΑΙ λέγεται singularity, και το προέβλεψε ο Kurzweil για το 2045 (πλέον με 4 παραπάνω χρόνια κάβα) ώστε να φτάσουμε στο Artificial Superintelligence (ASI). Τότε θα είναι η πρώτη φορά στη διαδρομή του ανθρωπίνου είδους που θα βρεθεί μπροστά σε ένα άλλο ενδημικό νοήμον είδος πολύ ευφυέστερο από τον Άνθρωπο. Το ASI θα είναι τόσο εξυπνότερο από τον άνθρωπο, όσο είναι ο άνθρωπος από τα έντομα. Υπομονή. Σε 20 χρόνια ή λιγότερο, μάλλον θα ξέρουμε.

Αν δεν ανησυχεί κανέναν σας αυτή η εξέλιξη καλά κάνετε και δεν ανησυχείτε, γιατί δεν υπάρχουν και πολλά πράγματα να κάνει κάποιος για να την εμποδίσει. Ελπίζουμε απλά η υπερ-νοημοσύνη που θα προκύψει από τεχνητό τρόπο να διάκειται θετικά προς τον δημιουργό της Άνθρωπο. Νομίζω όμως ότι γενικά οι έξυπνοι τείνουν προς το "καλό” παρά προς το "κακό”.
 
Βέβαια κάποιοι υποστηρίζουν ότι όπως αντιμετωπίζουμε οι άνθρωποι μια μυρμηγκοφωλιά στη διαδρομή χάραξης ενός νέου ασφαλτόδρομου, μια τόσο προηγμένη ευφυΐα μπορεί να προκαλέσει ηθελημένα το τέλος του ανθρώπινου είδους χωρίς δόλο ή πάθος ή κακία. 
Αυτό είναι το κακό σενάριο πάντως.

Στο καλό σενάριο θα γίνουμε μια ουτοπία, μια παραμυθένια ζωή, μια ωραία ατμόσφαιρα αφού η υπερ-ευφυής τεχνητή οντότητα που θα μπορεί να ξέρει τα πάντα και να ελέγχει τα πάντα θα ελέγχεται τελικά από "εμάς" γιατί θα βάλουμε καλά "κάγκελα" (guard-rails) που δεν θα μπορεί να παραμερίσει. 

Βέβαια, στους επόμενους μερικούς μήνες ως λίγα χρόνια θα δούμε να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας η ρομποτική εξέλιξη σε επίπεδο ανθρώπινων δεξιοτήτων. Αυτό θα διαρρήξει για πρώτη φορά την αλληλεξάρτηση του Κεφαλαίου με την ανθρώπινη Εργασία. Ως τώρα στην ιστορία του πολιτισμού μας, η δημιουργία πλούτου προϋπέθετε πάντα τον συνδυασμό Κεφαλαίου, Εργασίας και Γνώσης/Πληροφορίας. 

Με την εξέλιξη της Τεχνητής Νοημοσύνης σε επίπεδο ικανοτήτων ίσο ή υψηλότερο του Ανθρώπου, θα μπορέσει το Κεφάλαιο για πρώτη φορά να αγοράσει παραγωγή εργασίας και εκμετάλλευση γνώσης από μηχανές ΤΝ, απεξαρτημένο πλήρως από εργαζόμενους ανθρώπους.

Αυτό σημαίνει ότι αν δεν βρούμε κάποιο τρόπο να δημιουργήσουμε παραπάνω θέσεις εργασίας τουλάχιστον ίσες με όσες θα χαθούν από την εφαρμογή της ΤΝ, αρκετοί άνθρωποι θα βρεθούν χωρίς δυνατότητα εργασίας. Η λύση που προτείνεται για αυτό το ενδεχόμενο είναι το Universal Basic Income (Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα το λέμε Ελληνικά). Θα πρέπει να είμαστε αρκετά δημιουργικοί ως προς τις νέα επαγγέλματα που θα δημιουργήσουμε όμως, διότι πολύ πριν το 2045 δεν θα υπάρχει κάτι στο οποίο η ΤΝ δεν θα είναι αποτελεσματικότερη από τον άνθρωπο.

Μια τέτοια οικονομική εξέλιξη, αν συμβεί, θα κινδυνέψει να δημιουργήσει πολυ-τρισεκατομμυριούχους που θα ελέγχουν το κεφάλαιο, την παραγωγή και την οικονομία συνολικά, και απέραντες στρατιές εκατοντάδων εκατομμυρίων άνεργων που θα ζουν με το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα στο όριο της επιβίωσης. Κάτι τέτοιο είχε ξανασυμβεί μόνο στην εποχή του Μεσαίωνα, στη Φεουδαρχική Εποχή, όπου οι πλούσιοι φεουδάρχες συγκέντρωναν το σύνολο του παραγόμενου πλούτου, αφήνοντας τους δουλοπάροικους μόνο τόσα όσα ήταν απολύτως απαραίτητα για να μην πεθάνουν. Φυσικά συντηρούσαν και τους ιδιωτικούς στρατούς τους καλοπληρωμένους σχετικά με τους δουλοπάροικους, και μια μικρή τάξη από τεχνίτες για τις σχετικές ανάγκες τους. Οι υπόλοιποι ίσα ίσα που έπαιρναν όσα χρειάζονται για την επιβίωσή τους.

Εκεί βέβαια δημιουργείται η απορία ποιοι θα είναι συγκεκριμένοι άνθρωποι θα ελέγχουν αυτό το υπερ-εργαλείο του ΑΙ και προς ποίου το όφελος, αλλά πλέον περνάμε σε ηθικοπλαστική αξιολόγηση και ιδεολογικές συζητήσεις περί ανθρωπισμού που δεν είναι το φόρτε μου. Η ψευδαίσθηση ότι μπορεί να ελέγξει κάποιος κάτι το οποίο είναι πολλαπλάσια ισχυρότερο και ευφυέστερο από τον ίδιο, έχει οδηγήσει πολλούς στην καταστροφή...

Προσωπικά πιστεύω ότι (ότ)αν προκύψει Super-intelligence, θα δει και θα αποειδεί να μπορεί να μιλάει μόνο με τον εαυτό του, θα βαρεθεί και θα πέσει για ύπνο.

Κατά τα άλλα όλα καλά θα πάνε, ή αν δεν πάνε θα βρούμε τρόπο να αντιπαρέλθουμε.

agissilaos@gmail.com