Η εντυπωσιακή κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί μια ιστορική νίκη για τον συριακό λαό, ο οποίος για πάνω από μισό αιώνα υπέφερε κάτω από τη βίαιη και αυταρχική εξουσία της οικογένειας Άσαντ. Αναμφίβολα θα δημιουργήσει προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν.
Η κατανόηση του τι οδήγησε στην κατάρρευση του Άσαντ θα είναι το κλειδί για την ανασυγκρότηση της χώρας και την επίτευξη των μέχρι σήμερα άπιαστων στόχων διαδοχικών αμερικανικών κυβερνήσεων: να τερματιστεί η ικανότητα του Ιράν να προβάλλει ισχύ μέσω της Συρίας σε Λίβανο και Ισραήλ και να επιστρέψουν οι αμερικανικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στο επίκεντρο της πτώσης του Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν η ακαμψία και η απροθυμία της κυβέρνησής του να συμβαδίσει με μια ταχέως μεταβαλλόμενη συριακή κοινωνία. Αφού ανέλαβε την εξουσία το 2000 μετά το θάνατο του πατέρα του, Χαφέζ αλ Άσαντ, ο Άσαντ υποσχέθηκε να αλλάξει μια από τις πιο βάναυσες δικτατορίες του κόσμου. Κάλεσε τους Σύρους να σέβονται ο ένας τις απόψεις του άλλου και υποσχέθηκε εσωτερικές μεταρρυθμίσεις προκειμένου να ικανοποιήσει μεγάλα τμήματα της συριακής νεολαίας. Με το βλέμμα σε αυτές τις δεσμεύσεις, πρόεδροι, βασιλιάδες και βασίλισσες προσέγγισαν τον Άσαντ και τη λαμπερή σύζυγό του, Άσμα, με στόχο την επίτευξη μιας Αραβο-Ισραηλινής ειρήνης και τη διάρρηξη της μακροχρόνιας συμμαχίας της Συρίας με το Ιράν.
Εν τω μεταξύ, στη Συρία, δεν άλλαξαν πολλά. Ενώ το καθεστώς ανέχτηκε κάποιες διαφωνίες τον πρώτο χρόνο της διακυβέρνησης του Άσαντ, αυτό που ακολούθησε ήταν μια αμφιλεγόμενη μεταρρυθμιστική διαδικασία, επιφανειακή και αυταρχική, ώστε να διευκολύνει το εμπόριο και άλλες δραστηριότητες στη Συρία, αλλά χωρίς νομική βάση. Οι Σύροι αναγκάζονταν να δωροδοκούν αξιωματούχους του καθεστώτος, καθιστώντας το ένα από τα πιο διεφθαρμένα επιχειρηματικά περιβάλλοντα στον κόσμο. Το αστυνομικό κράτος συνέχισε να συλλαμβάνει αντιπάλους και η καταστολή και τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν για το υπόλοιπο της χαοτικής διακυβέρνησης του Άσαντ, ενώ η οικονομία συρρικνώθηκε δραματικά, οδηγώντας στη φτώχεια τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού.
Για όσους από εμάς ασχοληθήκαμε με την οικογένεια Άσαντ, ήταν μια αινιγματική εμπειρία. Σε ιδιωτικές συναντήσεις υπόσχονταν μεταρρυθμίσεις, τόσο στο εσωτερικό της Συρίας, όσο και στις διεθνείς σχέσεις της χώρας, ζητώντας υπομονή μέχρι να πραγματοποιηθούν οι αλλαγές. Ήταν ένα φαινομενικά εύλογο αίτημα, δεδομένου του τεράστιου έργου του μετασχηματισμού ενός κεντρικά σχεδιασμένου κράτους που ήταν δορυφόρος της Σοβιετικής Ένωσης.
Λίγο καιρό αργότερα όμως η αντικρουόμενη στάση της οικογένειας Άσαντ θα έθετε υπό αμφισβήτηση όλες τις προηγούμενες υποσχέσεις. Την άνοιξη του 2010, οι Αμερικανοί διαπραγματευτές πίστεψαν ότι είχαν πετύχει τη συναίνεση του Άσαντ για μια ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ που θα επέστρεφε τα Υψίπεδα του Γκολάν στον έλεγχο της Συρίας με αντάλλαγμα την απομάκρυνση της Συρίας από το Ιράν και τη διακοπή των γραμμών ανεφοδιασμού της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Την ίδια περίοδο όμως, δορυφορικές εικόνες από την περιοχή έδειξαν ότι ο συριακός στρατός πιθανώς εκπαίδευε στελέχη της Χεζμπολάχ στη χρήση πυραύλων Σκουντ - στρατηγικά όπλα που μπορούν να φέρουν συμβατικό ή χημικό φορτίο, με τη δυνατότητα να καταστρέψουν μεγάλα τμήματα ισραηλινών πόλεων - σε μια βάση της Συρίας.
Άλλος ένας κρίσιμος παράγοντας για την κατάρρευση του Άσαντ ήταν η αποδυνάμωση, από το Ισραήλ, των ιρανικών στρατιωτικών δυνατοτήτων σε Συρία και Λίβανο μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου του 2023. Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί ιρανικών αποθηκών όπλων στο συριακό έδαφος εντάθηκαν και στη συνέχεια τους δύο τελευταίους μήνες ενισχύθηκαν περαιτέρω, καθώς το Ισραήλ έπληξε καίρια και εκτενώς ιρανικούς στόχους στη Συρία.
Την ίδια στιγμή το Ισραήλ κατέστρεψε μεγάλο μέρος των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, καθώς και την ηγεσία της, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας του ηγέτη της, Χασάν Νασράλα. Σε αντίθεση με το 2012, όταν η Χεζμπολάχ έσπευσε να διασώσει τον Άσαντ από τους αντάρτες που κέρδιζαν έδαφος, αυτή τη φορά είχε λίγα στρατεύματα διαθέσιμα για να αποκρούσει την αιφνιδιαστική επίθεση των ανταρτών υπό την ηγεσία της σουνιτικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) που οδήγησε τελικά στην ανατροπή του Άσαντ.
Ίσως ο παράγοντας που έγινε λιγότερα κατανοητός στη δημόσια συζήτηση που έχει ξεκινήσει για την αστραπιαία κατάρρευση του Άσαντ ήταν η σιωπηλή ενόχληση της Μόσχας. Δημόσια η Ρωσία υποστήριξε τον Άσαντ μέχρι το τέλος, μπλοκάροντας συνεχώς τα ψηφίσματα στα Ηνωμένα Έθνη από δυτικές χώρες για ανθρωπιστική βοήθεια και τις έρευνες σχετικά με τις υποψίες για συνεχιζόμενη χρήση χημικών όπλων από το καθεστώς. Τα προηγούμενα χρόνια, ρωσικά αεροσκάφη στη Συρία όχι μόνο βομβάρδισαν τις ένοπλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης αλλά και περιοχές αμάχων, υπό το πρόσχημα της καταπολέμησης της ισλαμικής τρομοκρατίας.
Στα παρασκήνια, ωστόσο, οι Ρώσοι ήταν απογοητευμένοι από την απροθυμία του Άσαντ να κάνει παραχωρήσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων που θα ενίσχυαν πολιτικά αυτό που η Ρωσία και το Ιράν τον είχαν βοηθήσει να κερδίσει στο πεδίο της μάχης. Όταν ξεκίνησαν εκ νέου οι διαπραγματεύσεις με τον Άσαντ για μια συνολική διευθέτηση στη Συρία, αυτός απαίτησε την πλήρη συνθηκολόγηση των υπόλοιπων μερών με τη μορφή αποχώρησης των τουρκικών δυνάμεων και - τους τελευταίους μήνες - με τη δέσμευση από χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των ΗΑΕ και του Ισραήλ, να ασκήσουν πιέσεις στις ΗΠΑ για να επιτρέψουν την άρση των κυρώσεων. Όταν το Χαλέπι έπεσε στα χέρια της HTS, η Μόσχα, η οποία έχει εκτρέψει σημαντικούς πόρους στον πόλεμο στην Ουκρανία και είχε πλέον κουραστεί από τον Ασάντ, επέλεξε να μην βομβαρδίσει την HTS και τους υποστηρικτές της όπως είχε κάνει στο παρελθόν.
Με την HTS και άλλες δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης να έχουν τώρα τον έλεγχο της συριακής πρωτεύουσας και τις περιφερειακές χώρες να ανταγωνίζονται για επιρροή, οι ΗΠΑ και οι Άραβες εταίροι τους πρέπει να εργαστούν για να εξασφαλίσουν ότι η διεθνής κοινότητα θα δεσμευτεί εκ νέου για την εφαρμογή της απόφασης 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ από το 2015 που περιγράφει όρους κατάπαυσης του πυρός, μεταβατικής κυβέρνησης και εκλογών. Είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μας δημοκρατικής και αντιπροσωπευτικής μορφής διακυβέρνησης στη Συρία για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες - ένα όχι μικρό κατόρθωμα σε μια χώρα που έχει γνωρίσει μόνο αστάθεια και δικτατορίες από την ίδρυση της.
Η επίτευξη αυτής της λύσης, με οδηγό την ίδια τη Συρία, έχει τη δυνατότητα να τερματίσει τον άξονα αντίστασης του Ιράν μια για πάντα. Ο συριακός λαός δεν θα ξεχάσει ποτέ τον ρόλο της Τεχεράνης και των πληρεξουσίων της στη βοήθεια προς την οικογένεια των Άσαντ προκειμένου να καταστείλουν τη συριακή εξέγερση και να μετατρέψουν μια επανάσταση σε σχεδόν 14 χρόνια εθνικής φρίκης. Αυτή η λύση θα μπορούσε τέλος να επιτρέψει στις ΗΠΑ να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη Συρία και να φέρουν πίσω το προσωπικό τους.
*Ο Andrew J. Tabler ήταν διευθυντής για τη Συρία στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ το 2019 και ανώτερος σύμβουλος του ειδικού εκπροσώπου για τη Συρία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ από το 2020 έως το 2021. Σήμερα είναι ανώτατο στέλεχος στο Washington Institute for Near East Policy.
© 2024 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"
Σύμφωνα με κάποιους, το πλήθος των Ευρωπαίων ηγετών που αντιμετώπισε τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, θύμιζε όσο τίποτε άλλο σχολιαρόπαιδα που είχαν κληθεί στο γραφείο του...
Μη επανδρωμένο αεροσκάφος έπληξε αυτοκίνητο.
Πρόκειται για Σύρους πολίτες που διέπραξαν τις ωμότητες ενεργώντας ατομικά και όχι αφού έλαβαν σχετικές εντολές.
Το 2018 καταδικάστηκε στην Ισπανία σε κάθειρξη οκτώ ετών ως τζιχαντιστής.
Επτά εντάλματα σύλληψης εκδόθηκαν τον Αύγουστο από γαλλικά δικαστήρια.
Στις αρχές του 2020, όταν η πρώτη γενετική αλληλουχία του νέου κορονοϊού δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο, οι επιστήμονες ήταν έτοιμοι. Μέσα σε λίγες ώρες, άρχισαν να σχεδιάζουν ένα εμβόλιο. Μέσα σε λίγες...
Από τον καταυλισμό Αλ Χολ στη βορειοανατολική Συρία.
Και ένας ανθρωπιστικός διάδρομος που θα οδηγεί σε μια πόλη της περιοχής, οι περισσότεροι κάτοικοι της οποίας είναι Δρούζοι.
Δεν σχολιάζει το Τελ Αβίβ.
Ο Τούρκος πρόεδρος προειδοποιεί και το YPG να μην αναζητήσει νέα "ξένα αφεντικά".
Ο υπουργός Ενέργειας συνάντησε αντιπροσωπεία της γερμανικής εταιρείας.
