Μια διάσπαση της Google θα ήταν μεγάλο λάθος

Γράφει ο Herbert Hovenkamp

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Google κυριαρχεί στον κόσμο της αναζήτησης στο Διαδίκτυο. Η αμερικανική κυβέρνηση, στην προσπάθεια της να ανοίξει περισσότερο στον ανταγωνισμό αυτή την κρίσιμη βιομηχανία, φαίνεται να ακολουθεί μια θεραπεία χειρότερη από την ασθένεια. Αν η κυβέρνηση πετύχει τη διάσπαση της Google, η ιστορία μας λέει ότι οι καταναλωτές και πολλές επιχειρήσεις που συνδέονται με το τεράστιο και ανθηρό Διαδίκτυο μας μπορεί τελικά να πληρώσουν το τίμημα.

Ο δικαστής Άμιτ Μέχτα του Ομοσπονδιακού Περιφερειακού Δικαστηρίου της Κολούμπια αποφάσισε νωρίτερα φέτος ότι η Google, η οποία σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης ελέγχει πάνω από το 90% της διαδικτυακής αναζήτησης, διατηρούσε παράνομα ένα μονοπώλιο, πληρώνοντας κατασκευαστές όπως η Apple για να την έχουν ως την προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης στο προϊόντα τους. Πρόσφατα το Υπουργείο Δικαιοσύνης και μια ομάδα πολιτειών παρουσίασαν στον δικαστή ένα μπαράζ από προτεινόμενα διορθωτικά μέτρα. Όχι μόνο θα πρέπει να ζητηθεί από την Google να σταματήσει να πληρώνει άλλους για να είναι η βασική προεπιλογή, αλλά θα πρέπει επίσης να πουλήσει τον Chrome, το δημοφιλές πρόγραμμα περιήγησης ιστού της. Θα απαγορευτεί επίσης να βάζει τον εαυτό της ως την προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης στα δικά της προϊόντα και δεν θα μπορεί να προτιμά τα δικά της προϊόντα στα αποτελέσματα αναζήτησης.

Το όλο θέμα της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας είναι η προώθηση ανταγωνιστικών αγορών. Τα αντιμονοπωλιακά μέτρα δεν έχουν σχεδιαστεί για να τιμωρούν τον παραβάτη, αλλά μάλλον για να διορθώνουν τα αποτελέσματα ενός μονοπωλίου. Το τεστ για μια επιτυχημένη θεραπεία είναι εάν η αγορά γίνεται πιο ανταγωνιστική, με υψηλότερη απόδοση ή καλύτερη εμπειρία για τους καταναλωτές.

Σε αυτό το σημείο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης δεν έχει εξηγήσει επαρκώς γιατί οι προτεινόμενες δράσεις του είναι η κατάλληλη θεραπεία. Ορισμένες από τις προτάσεις δεν εξετάστηκαν επαρκώς, σύμφωνα με τη γνώμη του δικαστή στη δίκη της Google. Άλλες θα οδηγούσαν στο διαχωρισμό συμπληρωματικών προϊόντων, κάτι που συχνά οδηγεί σε αποτελέσματα χαμηλότερης ποιότητας και σε αύξηση του κόστους συντονισμού, επιβαρύνοντας στο τέλος τους καταναλωτές. Αν η κυβέρνηση πετύχει αυτό που θέλει, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να αφαιρέσει ορισμένες από τις λειτουργίες που έκαναν τα προϊόντα Google τόσο επιτυχημένα και να οδηγήσει σε ένα κατακερματισμένο σύστημα όπου θα χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια από τους χρήστες για κατώτερα αποτελέσματα.

Η ιστορία μας έχει δείξει ότι τα δικαστήρια είναι στις περισσότερες περιπτώσεις φτωχές πλατφόρμες για την αναδιάρθρωση των αγορών. Πολύ συχνά απλώς κάνουν τις επιχειρήσεις λιγότερο ανταγωνιστικές. Ο κατάλογος των επιτυχιών είναι ιδιαίτερα φτωχός σε καταστάσεις που αφορούν εξαιρετικά καινοτόμες εταιρείες που, όπως η Google, αναπτύχθηκαν με τα δικά τους μέσα και όχι μέσω εξαγορών.

Η διάσπαση της Standard Oil το 1911 δημιούργησε εταιρείες πολύ μικρές για να είναι όσο αποτελεσματικές ήταν ο προκάτοχός τους, κάτι που συνέπεσε με την αύξηση της τιμής της βενζίνης που προκλήθηκε κυρίως από την αυξημένη ζήτηση. Και η διάσπαση της United Shoe Machinery το 1968 οδήγησε λίγο μετά στο κλείσιμο αυτής της εταιρείας ως ανεξάρτητης οντότητας. 

Σε προηγούμενη απόφαση του, ο δικαστής Μέχτα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μονοπωλιακή θέση της Google στην αγορά οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι πληρώνει στους κατασκευαστές μεγάλα ποσά για να διασφαλίσει ότι τα προϊόντα της είναι στην προεπιλεγμενη θέση. Αλλά αν οι άνθρωποι ήταν εντελώς ελεύθεροι να επιλέξουν η Google θα ήταν πιθανότατα η πιο δημοφιλής επιλογή - στην Ε.Ε. όπου το σύστημα Android της Google πρέπει να ζητά από τους χρήστες να επιλέξουν από μια λίστα προγραμμάτων, οι περισσότεροι χρήστες καταλήγουν στην Google.

Αντί να υποχρεωθεί η εταιρεία να διασπαστεί, το πιο συνηθισμένο και συνήθως το πιο στέρεο μέσο θεραπείας είναι μια δικαστική εντολή που θα στρέφεται κατά της παράνομης συμπεριφοράς. Στην περίπτωση αυτή, το δικαστήριο θα μπορούσε να απαγορεύσει τις μεγάλες πληρωμές της Google σε κατασκευαστές υλικού για να βάζουν το προϊόν της ως προεπιλογή. Αυτό θα έμοιαζε με την περίπτωση της Microsoft πριν από δύο δεκαετίες. Ένα δικαστήριο τότε αρνήθηκε να διατάξει τη διάσπαση της Microsoft - και μετά τις προεδρικές εκλογές του 2000 το Υπουργείο Δικαιοσύνης σταμάτησε να ζητά κάτι τέτοιο όσο διαρκούσε η δικαστική υπόθεση - αλλά απαγόρευσε στην εταιρεία να συνδέει το πρόγραμμα περιήγησης Internet Explorer με το λειτουργικό σύστημα των Windows και να απαιτεί από άλλους κατασκευαστές να χρησιμοποιήσουν το λογισμικό της. Εμφανίστηκαν νέοι παίχτες στην αγορά, ο ανταγωνισμός βελτιώθηκε σημαντικά και το μερίδιο αγοράς του Internet Explorer μειώθηκε σημαντικά, τουλάχιστον εν μέρει ως αποτέλεσμα της εντολής του δικαστηρίου.

Το πρόβλημα με μια απλή δικαστική διαταγή σε αυτή την περίπτωση είναι ότι το μεγάλο μερίδιο που απολαμβάνει ήδη η Google στην αγορά καθιστά αβέβαιο αν ποτέ θα μπορέσει ένας αντίπαλος της να την φτάσει. Αυτό το γεγονός πιθανότατα εξηγεί γιατί το Υπουργείο Δικαιοσύνης θέλει περισσότερα. Εκτός από το μπαράζ των μέτρων που περιγράφεται παραπάνω, η κυβέρνηση θέλει μια πρόσθετη διαταγή που θα απαιτεί από την Google να χορηγεί άδεια χρήσης σε ανταγωνιστές της για πρόσβαση στον θησαυρό των δεδομένων αναζήτησης της για περίοδο 10 ετών. 

Πρόκειται για κρίσιμα δεδομένα τα οποία ρίχνουν φως στο τι είναι αυτό ακριβώς που αναζητούν οι χρήστες. Το να έχεις πολλές εταιρείες να δίνουν αποτελέσματα σε αναζητήσεις από μια κοινή βάση δεδομένων μοιάζει λίγο με την προώθηση του ανταγωνισμού στις αεροπορικές εταιρείες δημιουργώντας περισσότερους ταξιδιωτικούς πράκτορες. Αν και αυτό δημιουργεί μεγαλύτερο ανταγωνισμό στις πωλήσεις εισιτηρίων, δεν κάνει τίποτα για να κάνει τις ίδιες τις αεροπορικές εταιρείες πιο ανταγωνιστικές. Πάντως, μια τέτοια αδειοδότηση μπορεί να βοηθήσει άλλες εταιρείες αναζήτησης να εδραιωθούν στην αγορά, ενώ θα χτίζουν τη δική τους υποδομή.

Μια καλοσχεδιασμένη δικαστική διαταγή που θα απαγορεύει τις αποκλειστικές συμβάσεις της Google μπορεί να παρακινήσει την Apple και τη Microsoft να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να αναπτύξουν τον Bing, την για πολύ καιρό προβληματική μηχανή αναζήτησης της Microsoft. Στη συνέχεια, ο Bing θα μπορούσε να τοποθετηθεί ως προεπιλογή σε πολλές συσκευές και προγράμματα περιήγησης της Microsoft, εξασφαλίζοντας έσοδα που διαφορετικά θα πήγαιναν στην Google.

Η κατάργηση της αποκλειστικότητας ανοίγει πολλούς δρόμους στον μελλοντικό ανταγωνισμό, ιδιαίτερα σε ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές που αγκαλιάζουν νέες τεχνολογίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη. Στις ιδιαίτερα καινοτόμες αγορές, οι υποχρεωτικές διασπάσεις εταιρειών όμως είναι επικίνδυνες, επειδή οι συνέπειες είναι τόσο δύσκολο να προβλεφθούν.

Ο αγώνας θα είναι μακρύς. Η δικαστική απόφαση δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι του 2025 και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ασκηθεί έφεση. Εντωμεταξύ, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να εστιάσουν στο σωστό ερώτημα: Ποια θεραπεία θα αντιμετωπίσει καλύτερα τη συμπεριφορά που στην πραγματικότητα κρίθηκε παράνομη και θα οδηγήσει σε μια πιο ανταγωνιστική, φιλική προς τον καταναλωτή, αγορά;

*Ο Herbert Hovenkamp είναι καθηγητής στη Νομική Σχολή και στο Wharton School του University of Pennsylvania.

© 2024 Διατίθεται από το "The New York Times Licensing Group"