Οι υποκλοπές και τα αίτια της χρεωκοπίας

Του Σπύρου Δημητρέλη

Η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει επτά φορές στη νεότερη ιστορία της. Ανεξαρτήτως πολιτικής προσέγγισης των εκάστοτε κυβερνόντων, πολιτειακής μορφής και προσώπων, οι περίοδοι οικονομικής ανάπτυξης, μεταρρυθμίσεων και ρεαλισμού συνήθως ακολουθούνται από περιόδους λαϊκισμού, πολιτικού και οικονομικού, που καταλήγουν σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό και στο τέλος χρεοκοπία.

Είναι ένας διαρκώς επαναλαμβανόμενος κύκλος από τον οποίο η χώρα και οι Έλληνες δείχνουμε ανήμποροι να ξεφύγουμε. Η ενσωμάτωση της χώρας στη Δύση και στην ευρωπαϊκή οικογένεια γέννησε εύλογες ελπίδες ότι θα ξεφύγουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο. Μάταια.

Μόλις τρεις δεκαετίες μετά την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και λιγότερο από μια δεκαετία από την ενσωμάτωσή της στη ζώνη του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος, η χώρα χρεοκόπησε και πάλι με πάταγο. Το γιατί χρεοκοπεί η χώρα συνεχώς και κάνει τα ίδια λάθη με συχνότητα μερικών δεκαετιών είναι αντικείμενο της ιστορικής, κοινωνιολογικής και οικονομικής έρευνας. Υπάρχουν, όμως, κάποιες κακοήθεις σταθερές στη νεότερη Ελλάδα που είναι διαχρονικά ορατές δια γυμνού οφθαλμού. Και αν δεν καταπολεμηθούν για να κινηθεί η χώρα πραγματικά προς την κατεύθυνση της Δύσης, των αξιών και των αρχών της, οι χρεοκοπίες θα συνεχίσουν να έρχονται προκαλώντας τεράστια πισωγυρίσματα σε οικονομικό, ηθικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.

Δυστυχώς μια από αυτές τις κακοήθεις σταθερές είναι η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης. Η γενικευμένη αίσθηση του μέσου πολίτη είναι ότι τα δικαστήρια και ο πέλεκυς της Δικαιοσύνης υπάρχουν μόνο για τους πολλούς και ανίσχυρους οικονομικά και πολιτικά. Για τους λίγους και ισχυρούς πολιτικά και οικονομικά η αίσθηση είναι ότι όχι μόνο η Δικαιοσύνη δεν είναι τυφλή αλλά και ότι κοιτάζει αλλού.

Η κακοδαιμονία μας ξεκίνησε, λένε έγκυροι ιστορικοί, από τα σπάργανα ακόμη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η προσπάθεια Καποδίστρια να επιβάλλει μια ισχυρή πολιτεία με νόμους πάνω από τους οποίους δεν θα ήταν κανένας, όσο ισχυρός και αν ήταν αυτός, είχε σαν αποτέλεσμα την οργισμένη και παραδειγματική δολοφονία του από ισχυρούς πολιτικά και οικονομικά της εποχής. Ο κοτζαμπασισμός της εποχής, με μετάλλάξεις, συνεχίζεται στις ημέρες μας με την ελληνική αστική τάξη να είναι κατακερματισμένη και να δείχνει, με εξαιρέσεις βέβαια που επιβεβαιώνουν τον κανόνα,  ότι στερείται οράματος για τη χώρα, απαιτώντας μόνο διαφύλαξη κεκτημένων μέσα από έναν ιδιότυπο νεο-κοτζαμπασισμό.

Πολύ και ζεστό χρήμα έρχεται να ελέγξει μέσα ενημέρωσης, να στείλει μηνύματα στην εκάστοτε εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση ότι "δεν μας αγγίζει κανείς".  Την ίδια ώρα, η πολιτική ελίτ της χώρας λειτουργεί ενίοτε ανταγωνιστικά, ενίοτε συμπληρωματικά και ενίοτε συνεργατικά με την οικονομική και επιχειρηματική ελίτ, διεκδικώντας και η ίδια ρόλο πάνω από τον νόμο.

Δεν γνωρίζω αν το πόρισμα της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου είναι αξιόπιστο, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση ή ένα καθ’υπαγόρευση συγχωροχάρτι για την κυβέρνηση στο ζήτημα των υποκλοπών, όπως υποστηρίζει η αντιπολίτευση. Αυτό που γνωρίζω, όμως, είναι ότι η καχυποψία των πολιτών για το πόσο ανεξάρτητη δεν είναι η ελληνική Δικαιοσύνη είναι από προχθές ακόμη πιο έντονη.

Η κυβέρνηση είχε και έχει τα μέσα να αντιμετωπίσει ζητήματα, στρεβλώσεις και παγιωμένες καταστάσεις και νοοτροπίες που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε ηθική κατάπτωση και νέες χρεωκοπίες. Μια από αυτές είναι η αίσθηση γενικευμένης ανομίας λόγω της ασυλίας που απολαμβάνουν οι οικονομικά και πολιτικά ισχυροί.

Αν το πόρισμα για τις υποκλοπές είχε εκδοθεί από μια πραγματικά ανεξάρτητη Δικαιοσύνη, θα ήταν αποδεκτό από όλους. Και οι τρόποι όχι μόνο για να γίνει, αλλά και για να φαίνεται η Δικαιοσύνη πραγματικά ανεξάρτητη, είναι γνωστοί και απλοί. Το μόνο που χρειάζεται είναι βούληση, πραγματικό όραμα και αγάπη για τη χώρα.