Πακτωλός κεφαλαίων €53 δισ. για τράπεζες-εισηγμένες μέσα από το ΧA

Του Βασίλη Γεώργα

Πακτωλό κεφαλαίων που άγγιξαν τα 53 δισ. ευρώ "σήκωσαν" μέσω του ελληνικού χρηματιστηρίου οι εισηγμένες επιχειρήσεις και κυρίως οι τράπεζες την τετραετία 2012-2015, ενόσω οι ξένοι επενδυτές έπαιζαν το στοίχημα του ελληνικού turn around story. 

Η επίδοση αυτή τοποθετεί το ελληνικό χρηματιστήριο στην πρώτη πεντάδα των ευρωπαϊκών αγορών οι οποίες λειτούργησαν ως δεξαμενές άντλησης κεφαλαίων, φέροντας το Χ.Α σε καλύτερη θέση από άλλα μεγαλύτερα χρηματιστήρια όπως αυτά της Γερμανίας, της Κωνσταντινούπολης κ.α.  Ωστόσο εκτός από τις τράπεζες που έλαβαν τη μερίδα του λέοντος μέσω των διαδοχικών ανακεφαλαιοποιήσεων, ελάχιστες από τις υπόλοιπες εισηγμένες ευνοήθηκαν από τις συνθήκες ρευστότητας που δημιουργήθηκαν καθώς έγιναν ελάχιστες αυξήσεις κεφαλαίου εκτός τραπεζικού τομέα. 

Την πρώτη θέση σε αντλήσεις κεφαλαίων την περίοδο 2012-2015 καταλαμβάνει το Euronext με 338,8 δισ. ευρώ, ακολουθεί το ισπανικό χρηματιστήριο BME με 138,5 δισ. ευρώ, στην τρίτη θέση  το London Stock Exchange με 52,8 δισ. ευρώ και στην τέταρτη βρίσκεται το ελβετικό χρηματιστήριο με 52,879 δισ. ευρώ.

Στην Ελλάδα το 2010 αντλήθηκαν συνολικά 4,043 δισ. ευρώ, το 2011 άλλα 4,712 δισ. ευρώ, το 2012 άλλα 2,057 δισ. ευρώ, το 2013 καταγράφηκε ρεκόρ άντλησης κεφαλαίων με 30,370 δισ. ευρώ, το 2014 οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις σήκωσαν 10,064 δισ. ευρώ, ενώ πέρυσι η χρονιά έκλεισε με συνολικά αντληθέντα κεφάλαια 10,371 δισ. ευρώ.

Μολονότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των νέων κεφαλαίων κατευθύνθηκε στις τράπεζες και στην πραγματικότητα έγινε "καπνός" με εξαίρεση την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση, ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Χρηματιστήριο Αθηνών Σωκράτης Λαζαρίδης, υποστήριξε χθες σε ειδική παρουσίαση για τις προοπτικές του 2016, ότι η αγορά της Αθήνας λειτούργησε αποτελεσματικά την περίοδο της κρίσης ως προς το σκέλος της εξεύρεσης πηγών χρηματοδότησης των εισηγμένων επιχειρήσεων και εκτίμησε ότι ο ρόλος του Χρηματιστηρίου ως μηχανισμός άντλησης κεφαλαίων για τις εταιρείες θα ενισχυθεί στο μέλλον. 

Ο ίδιος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση και στα στοιχεία που δείχνουν ότι παρά τις έντονες διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά, το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για ελληνικά assets είναι σταθερά θετικό την τελευταία τριετία και αντικατοπτρίζει τις προσδοκίες των διαχειριστών διεθνώς για το μεγάλο επενδυτικό στοίχημα που παίζεται στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών οι συνολικές θετικές ροές κεφαλαίων από διεθνείς επενδυτές κατά την τριετία  2013-2015 έφτασαν τα 4,3 δισ. ευρώ στο ελληνικό χρηματιστήριο. Τα νέα κεφάλαια που έχουν εισρεύσει έχουν ήδη υπερκαλύψει τις μεγάλες εκροές κεφαλαίων από το εξωτερικό που καταγράφηκαν την πενταετία 2008-2012 και οι οποίες ανέρχονται σε 4.046 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα στοιχεία του Χ.Α το 2013 εισέρρευσαν στην αγορά της Αθήνας 2,332 δισ. ευρώ από ξένους επενδυτές, το 2014 άλλα 1,357 δισ. ευρώ και το 2015 οι καθαρές εισροές διαμορφώθηκαν σε 606 εκατ. ευρώ.

Το αποτέλεσμα είναι ότι παρά την μεγάλη υποχώρηση των αποτιμήσεων των ελληνικών μετοχών από το 2008, το ποσοστό συμμετοχής των ξένων επενδυτών βρίσκεται πλέον σε επίπεδο ρεκόρ και διαμορφώθηκε στο τέλος του 2015 στο 64,2% επί της κεφαλαιοποίησης του Χ.Α όταν το 2008 ήταν 47,9% και πέρυσι 61,5%. Οι ξένοι επενδυτές έχουν το πάνω χέρι και στην αξία των συναλλαγών καθώς πραγματοποιούν το 61,7% του τζίρου. Σε αντίθεση με ό,τι θα περίμενε κανείς λόγω των capital controls που περιόρισαν την ευχέρεια κινήσεων των Ελλήνων επενδυτών, το μερίδιό των ξένων υποχώρησε το 2015 έναντι του 2014 (64,9%), αυτό όμως φαίνεται ότι οφείλεται στην κατάρρευση της αξίας των τραπεζικών μετοχών. 

Τα προβλήματα της Ελλάδας αποδεικνύεται ότι δεν τρομάζουν όλους τους επενδυτές. Η μεγάλη αύξηση της αξίας του ενεργητικού του διαπραγματεύσιμου αμοιβαίου κεφαλαίου Global X FTSE Greece που από 100 εκατ. ευρώ, υπερδιπλασιάστηκε το 2015 στα 252,3 εκατ. δολάρια, δείχνει σύμφωνα με στελέχη της ΕΧΑΕ ότι το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον παραμένει αυξημένο για τις ελληνικές μετοχές. Το 2015 οι καθαρές εισροές του fund έφτασαν τα 150 εκατ. δολάρια ενώ το 2011 η αξία του ήταν μόλις 2,1 εκατ. δολάρια. 

Παρ όλα αυτά, επικρατεί εύλογος προβληματισμός για το πως τοποθετείται σήμερα το ελληνικό χρηματιστήριο στον χάρτη των επιλογών των διεθνών επενδυτών. Παρά την σημαντική συμμετοχή ξένων κεφαλαίων στο Χ.Α, τα στοιχεία της ΕΧΑΕ δείχνουν πως μόλις 42 εισηγμένες πληρούν σήμερα το βασικό κριτήριο κεφαλαιοποίησης των 100 εκατ. ευρώ που είναι το ελάχιστο "εισιτήριο" για να επενδύσουν τα ξένα funds σε μια εισηγμένη εταιρεία. Το 2007 ο αντίστοιχος αριθμός εισηγμένων που είχαν κεφαλαιοποίηση άνω των 100 εκατ. ευρώ ανέρχονταν σε 114.     

Την ίδια στιγμή ενώ σε όρους κεφαλαιοποίησης προς ΑΕΠ η αγορά της Αθήνας είναι σήμερα μια από τις τέσσερις φτηνότερες στην Ευρώπη με την αξία της να αντιστοιχεί μόλις στο 21,7% του ΑΕΠ, οι επιχειρήσεις που φιλοξενεί η αγορά παραμένουν στην πλειονότητά τους ζημιογόνες. Το 2015 συνολικά 93 εταιρείες είχαν ζημιές και άλλες 90 κέρδη, ενώ το 2014 οι ζημιογόνες ήταν 104 έναντι 80 που εμφάνισαν κέρδη.