Τα χέρια στη φωτιά

Του Χρήστου Χωμενίδη

"Εγώ πάντως τον γιδοβοσκό δεν τον ψηφίζω. Με την καμία…" "Αστειεύεσαι; Ήθελα να’ξερα γιατί τον κρατάνε!" "Τον ανθρωποδιώχτη έχει!"

Τέτοια ακούγονται καθημερινά, εδώ και πολλούς μήνες, σε καφενεία, διαδικτυακά και μη, και όπου αλλού συχνάζουν άνθρωποι που τους απασχολεί η πολιτική. Είναι άραγε δυνατόν να μην φτάνουν οι γκρίνιες, ακόμα-ακόμα και οι λοιδωρίες, στα αυτιά του Νίκου Ανδρουλάκη; Πόση αναρωτιέμαι αυτοπεποίθηση πρέπει να διαθέτεις για να μην σε κλονίζουν, για να μην σε καταθλίβουν όλοι εκείνοι που σε θεωρούν βαρίδι για το κόμμα του οποίου ηγείσαι;

Ο Ανδρουλάκης αποδεικνύεται σκληρό καρύδι. Κλείνει τα αυτιά του, βάζει το κεφάλι κάτω και συνεχίζει τη δουλειά του ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Θέτει μάλιστα και συγκεκριμένο στόχο. Στις προσεχείς κάλπες, όποτε κι αν στηθούν, το Πασόκ να έρθει πρώτο με μία έστω ψήφο διαφορά. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει -εφόσον πιστεύουμε τις δημοσκοπήσεις- η Νέα Δημοκρατία να χάσει επτά ή επτάμισυ μονάδες. Οι οποίες να διοχετευθούν απαξάπασες στο Πασόκ.

Αστεία πράγματα. Πόσω μάλλον που ο χώρος της αντιπολίτευσης εγκυμονεί. Θες το κόμμα του Τσίπρα, θες του Σαμαρά, θες της Καρυστιάνου. Θες και τα τρία ταυτόχρονα. Που το τοπίο είναι πιθανόν λίαν προσεχώς να μεταβληθεί άρδην. Να σπεύσουν όσοι δεν αντέχουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη να στοιχηθούν πίσω από κάποιον καινοφανή ή ριμπρανταρισμένο παράκλητο. Της Κυριακής χαρά και της Δευτέρας λύπη, αν θέλετε τη γνώμη μου. Μονάχα που μιλάμε για την Κυριακή των εκλογών.

Στερείται πράγματι το Πασόκ χαρισματικής ηγεσίας. Θα είχαν πάει αλλιώς τα πράγματα εάν τον Οκτώβριο του 2024 είχε κερδίσει η Άννα Διαμαντοπούλου, ο Παύλος Γερουλάνος, ο Χάρης Δούκας; Το ερώτημα ακριβώς επειδή είναι θεωρητικό επιδέχεται πάσης απάντησης. Καθένας μπορεί να υποστηρίζει ό,τι θέλει. Και να ακονίζει τα μαχαίρια του για την επόμενη μέρα. Εάν ωστόσο το Πασόκ πάθει νίλα, εάν -από εκεί που παλεύει δήθεν για την πρωτιά- έρθει τρίτο, ο ιστορικός του κύκλος θα έχει ουσιαστικά κλείσει. Θα φυλλοροεί και θα αποσυντίθεται όπως η ΕΔΗΚ μετά το 1977.

Φτουράει κόμμα χωρίς ακτινοβόλο επικεφαλής; Δίχως γκεσέμι που να εμπνέει;

Αρκεί να θυμηθούμε τον Κώστα Σημίτη. Ο Σημίτης εντούτοις και ας ήταν επικοινωνιακά αδέξιος και ας μην έδινε στον μέσο Έλληνα περιθώριο να ταυτιστεί μαζί του, διέθετε ξεχωριστό ειδικό βάρος. Θες επειδή είχε σταθεί με θάρρος και αξιοπρέπεια απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου. Θες επειδή απέπνεε σοβαρότητα, τη σοβαρότητα του καθηγητή έστω, που όμως είχε αντισταθεί δυναμικά στη Χούντα. Κυρίως -πιστεύω- διότι διέθετε σαφές σχέδιο. Το οποίο, επειδή ακριβώς το έπαιζε στα δάχτυλα, εύκολα το εκλαϊκευε. Και το συνόψιζε με τη λέξη "Εκσυγχρονισμός".

Το πρόβλημα του σημερινού Πασόκ δεν είναι τόσο ο Νίκος Ανδρουλάκης. Όσο η έλλειψη ενός προγράμματος που να συνθέτει τις σωστές θέσεις σε επιμέρους ζητήματα. Κι έτσι να γίνεται κατανοητό και ελκυστικό στους πολίτες. Προσέτι η απουσία αταλάντευτης γραμμής, απουσία που προκύπτει από το άγχος των διαρροών είτε προς τα αριστερά είτε προς τα δεξιά. Όταν φοβάσαι μην σε υπερκεράσει σε αγωνιστικό παλμό η Ζωή Κωνσταντοπούλου, καταλήγεις στα περυσινά συλλαλητήρια για τα Τέμπη να ηχείς σχεδόν σαν φερέφωνό της.

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε σε αυτό το σημείο ότι το μήνυμα ελήφθη. Στην Εξεταστική της Βουλής για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, η Μιλένα Αποστολάκη έλαμψε ως πόλος σοβαρότητας σε αντίθεση με την επικεφαλής της "Πλεύσης Ελευθερίας", η οποία ξεπέρασε τον εαυτό της σε εξπρεσιονισμό.

Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται μονίμως στο Πασόκ είναι πώς θα κινηθεί μετά τις εκλογές, εφόσον βέβαια διαψευστούν οι διακηρύξεις του περί πρωτιάς. Θα μπει σε ουσιαστική διαπραγμάτευση με ειλικρινή στόχο να σχηματιστεί πολυκομματική κυβέρνηση; Ή θα καθηλωθεί στα έδρανα της αντιπολίτευσης; 

Ο φόβος του είναι απολύτως συγγνωστός. Την κυβέρνηση "Σαμαρο-Βενιζέλων" την πλήρωσε με καθίζηση. Στην έβδομη θέση κατρακύλησε, στο 4,68%, τον Ιανουάριο του 2015. Για αυτό και τα νεότερα στελέχη του Πασόκ αποφεύγουν να την υπερασπίζονται. Προτιμούν να την ξεχνάνε. Και ας επρόκειτο για λύση αν όχι σωτηρίας, σίγουρα ανάγκης. 

"Δεν θα την ξαναπατήσουμε ποτέ έτσι!" λένε σε ιδιωτικές κουβέντες και φτύνουν τον κόρφο τους. Πιστεύω ότι κάνουν λάθος. Εάν -όπως φαίνεται- η εποχή των αυτοδυναμιών τελειώνει, το Πασόκ οφείλει να αντιταχθεί στην ακυβερνησία. Επωμιζόμενο το κόστος; Ορίζοντας προκαταβολικά το πλαίσιο.

"Θα συνεργαστείτε μετεκλογικά;" "Βεβαίως!" θα έπρεπε να είναι η απάντηση. "Με όποιο κόμμα συμφωνήσει στις παρακάτω δέκα-δεκαπέντε θέσεις μας, τις οποίες θέτουμε από τώρα ως όρους στην κρίση του λαού." "Με ποιόν πρωθυπουργό;" "Σημασία δεν έχουν τα πρόσωπα αλλά οι πολιτικές." "Θα γίνετε άρα πάλι δεκανίκι;" "Θα γίνουμε ό,τι ακριβώς υπαγορεύει η αξιακή μας ραχοκοκκαλιά, που χαλυβδώθηκε σε πολεμικές σχεδόν συνθήκες. Πυξίδα, νους και καρδιά της επόμενης κυβέρνησης." "Και αν αποτύχει;" "Θα πληρώσουμε το κόστος. Το Πασόκ τολμάει να βάζει τα χέρια στη φωτιά."

* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας