Συγχωριανοί του ψεύτη βοσκού

Του Χρήστου Χωμενίδη

Οσάκις θέλουμε να παινέσουμε έναν δημιουργό, έναν πολιτικό κι έναν εγκληματία ακόμα - ακόμα, έχουμε την τάση να τον παρομοιάζουμε με κάποιον παγκοσμίου ακτινοβολίας ομότεχνό του. Ή με κάποιον ένδοξο πεθαμένο. Έτσι ο Διονύσης Σαββόπουλος, αποφαινόμαστε, είναι ο Μπομπ Ντύλαν της Ελλάδας. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο δικός μας Ντε Γκωλ. Κι όποια γυναίκα δολοφονεί τα παιδιά της μια Μήδεια του σήμερα… Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - θρυλείται - σχεδόν εθίγη κάποτε από μια τέτοια σύγκριση. "Τι σχέση έχω εγώ με τον Κάρολο Ντίκενς;" αναφώνησε, διεκδικώντας την ιδιοπροσωπία του. Το μοναδικό και ανεπανάληπτο της δικής του παρουσίας στα γράμματα. Άριστα έπραξε κι ας ήξερε - δεν αμφιβάλλω - πως μας βολεύει τους ανθρώπους να βρίσκουμε ή να εφευρίσκουμε εκλεκτικές συγγένειες. Να φτιάχνουμε ομάδες και κουτάκια.

Δεν κατακάθισε η σκόνη από την απόλυση και την επαναπρόσληψη του υπερδιάσημου Αμερικάνου τηλεπαρουσιαστή και μια μερίδα της κοινής γνώμης ανακάλυψε τον δικό μας Τζίμι Κίμελ. Ονομάζεται Πάρις Ρούπος. Υπηρετεί την "σταντ απ" κωμωδία. Τον σπονσοράριζε η Pizza Fan. Μόλις όμως κάποιοι κατήγγειλαν τις παρλάτες του ως αντεθνικές, υβριστικές, απαράδεκτες, έσπευσε η εταιρεία να διακόψει τη μεταξύ τους συνεργασία. Ο καλλιτέχνης φιμώθηκε, έπεσε θύμα της ακροδεξιάς. Όπως το καναρίνι στο ορυχείο πεθαίνει πρώτο όταν λιγοστεύει το οξυγόνο, έτσι και η καλλιτεχνική ασφυξία του Πάριδος Ρούπου προοιωνίζεται τα χειρότερα για τη δημοκρατία μας.

Αστεία πράγματα! 

Τον Κίμελ τον στοχοποίησε και θριαμβολόγησε όταν διεκόπη η εκπομπή του ο ίδιος ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο επί παντός του επιστητού τυρβάζων Ντόναλντ Τραμπ, που όχι απλώς διαθέτει ισχυρή άποψη για το χιούμορ, τα εμβόλια και για την παρακεταμόλη αλλά έχει -ή έτσι πιστεύει- και την εξουσία να την επιβάλλει. Ο Πάρις Ρούπος βρήκε απέναντι του τον πρώην βουλευτή Κωνσταντίνο Μπογδάνο. Του οποίου η δημοτικότητα ακόμα και στους "εθνικόφρονες", τους "ελληνόψυχους" έχει από καιρό ξεθωριάσει. 

Την εκπομπή του Κίμελ παρακολουθούν κάθε βράδυ πάνω από ένα εκατομμύριο τηλεθεατές. Το κοινό των παραστάσεων του Ρούπου αμφίβολο εάν φτάνει κάποιες λίγες εκατοντάδες ανθρώπους – επ’ουδενί θα γέμιζε ένα γήπεδο όπως ο ομότεχνός του Λάμπρος Φισφής ή την "Ταράτσα" του Φοίβου Δεληβοριά. 

Το ABC, τέλος, είναι ένα παγκόσμιας εμβέλειας δίκτυο που υποχρεούται να σέβεται τη δημοκρατία και την πολυφωνία. Η Pizza Fan μια αλυσίδα ταχυφαγείων που προσπαθεί να προσελκύσει το νεανικό κοινό.          

Και λοιπόν; Δεν δικαιούται ο καθένας, όσο δημοφιλής κι αν είναι ή δεν είναι, να εκφράζεται ελεύθερα; 

Προφανώς. Στην τέχνη δεν νοούνται άβατα. Κάλλιο να αποπατήσει κάποιος λεκτικά επί των ιερών και των οσίων παρά να λογοκριθεί. Αλίμονο αν δεχθούμε ότι υπάρχει μια ανώτερη εξουσία που δικαιούται να κρίνει και να απαγορεύει. Θα πάρουμε πολύ κακό κατήφορο.

Τις φράσεις του κυρίου Ρούπου για την πηγάδα που άνοιξε μετά τη μάχη του Μελιγαλά προσωπικά τις βρίσκω ανιστόρητες και χυδαίες. Ό,τι άφατο συνέβη τότε εκεί βάρυνε την Αριστερά επί δεκαετίες. Αντί να καταγγέλλει το ΚΚΕ τις "γιορτές μίσους", θα όφειλε να παρίσταται στα μνημόσυνα και να κλίνει ευλαβικά το γόνυ για τους αθώους νεκρούς. Το ίδιο ακριβώς θα έπρεπε να κάνουν οι επίγονοι των νικητών του Εμφυλίου στη Μακρόνησο. Έτσι θα εμπεδωνόταν η εθνική συμφιλίωση. 

Παρ’όλα αυτά, θα μαχόμουν για το δικαίωμα του οποιουδήποτε στην κακογουστιά και στην ανοησία. Ειδάλλως, με το πρόσχημα της κακογουστιάς και της ανοησίας, θα κινδύνευαν να απαγορευτούν οι ρηξικέλευθες ή οι αντικυβερνητικές απλώς απόψεις.

Ο Πάρις Ρούπος ωστόσο δεν φιμώθηκε. Ούτε καν λογοκρίθηκε. Ο σπόνσοράς του απλώς, μια ιδιωτική εταιρεία με σκοπό το κέρδος, του έκοψε τη χορηγία. Ελεύθερος είναι να συνεχίσει τις παραστάσεις του και να αναζητήσει αλλού χρηματοδότηση. Όσοι εξανίστανται με τη συμπεριφορά της Pizza Fan, μπορούν εξάλλου να αντιδράσουν δυναμικά, μποϊκοτάροντας τα προϊόντα της. Καλό στην υγεία τους θα κάνουν, θα έλεγε ένας οπαδός της μεσογειακής διατροφής, που απεχθάνεται τα βούτυρα, τα ζυμάρια και τα υπερχειλίζοντα τυριά.

Το ζήτημα (για αυτό και μπήκα στη βάσανο να ασχοληθώ και να απασχολήσω κι εσάς), το ζήτημα υπερβαίνει τον Πάρι Ρούπο και τη Pizza Fan. Αφορά στο πόσο στρεβλά προσλαμβάνει την επικαιρότητα, την πραγματικότητα, ένα ανησυχητικά υψηλό ποσοστό της κοινωνίας.

Δεν μιλάω για τα κομματικά ενεργούμενα, τα οποία δράττονται και της παραμικρής ευκαιρίας για να φέρουν στον μύλο τους νερό, νερό συνηθέστατα γλυφό ή ακάθαρτο. 

Αλλά για τους καλοπροαίρετους, που έχουν γνήσια δημοκρατικές ευαισθησίες και αντανακλαστικά. Όχι όμως τη διάθεση να εμβαθύνουν. Ούτε καν - φοβάμαι - την ικανότητα να συγκεντρωθούν σε κάτι για παραπάνω από ελάχιστα λεπτά της ώρας.

Διαβάζουν διαγωνίως μια είδηση, μια ανάρτηση πιο συχνά στα σόσιαλ μίντια και ακαριαία διαμορφώνουν γνώμη. Γνώμη απόλυτη και ακλόνητη. Όποιος τολμήσει να αρθρώσει ένα "ναι μεν, αλλά" κρίνεται ως ύποπτος ξεπλύματος. "Τι θες να μάς πεις για τον Πάρι Ρούπο; Ότι δεν τον κυνηγάνε οι φασίστες; Μήπως είσαι κι εσύ κρυφοναζί;" Για να αποφύγεις τέτοια ρετσινιά, προτιμάς να σιωπήσεις. Φρίττεις είτε γελάς από μέσα σου βλέποντάς τους να παρουσιάζουν τον σταντάπ κωμικό περίπου σαν τον Μίκη Θεοδωράκη επί Χούντας στη Ζάτουνα… 

"Και τι πειράζει" θα ρωτήσετε "που δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους; Το να κόπτωνται υπέρ της ελεύθερης έκφρασης, ακόμα κι όταν εκείνη δεν απειλείται, σημαίνει ότι επαγρυπνούν."

Δεν είμαι τόσο αισιόδοξος. Φοβάμαι αντιθέτως ότι οι καθημερινές σχεδόν διαμαρτυρίες δίχως καν ψύλλου πήδημα, αντί να μας γυμνάζουν ως πολίτες, μας μπουκώνουν. Αμβλύνουν το αισθητήριο μας. Θα την πατήσουμε - φοβάμαι - όπως οι συγχωριανοί του ψεύτη βοσκού. Μετά από τόσους άνευ αντικρύσματος συναγερμούς, όταν ίσως κάποτε κινδυνέψει αληθινά η δημοκρατία μας, δεν θα έχουμε την ετοιμότητα να την υπερασπιστούμε.

* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας