Βαθιά Αμερική

Του Χρήστου Χωμενίδη

Οι ΗΠΑ είναι ένας άλλος κόσμος. Για την ακρίβεια είναι δύο κόσμοι. Από τη μία, η ανατολική και η δυτική ακτή, η Νέα Υόρκη και η Βοστώνη, το Σαν Φρανσίσκο και το Λος Άντζελες. Από την άλλη, η ενδοχώρα. Δάση αδιάβατα, απέραντοι σιτοβολώνες κι ορυζώνες μα και άνυδρες εκτάσεις όσο πιάνει το μάτι σου, μόνο κάκτοι και φίδια. Απόκρημνες οροσειρές και τρανοί ποταμοί -ο Μισισίπης, ο Μισούρι-, που πηγάζουν από τα σύνορα με τον Καναδά και χύνονται στον κόλπο του Μεξικού. 

Το Μανχάταν είναι το πιο κινηματογραφημένο νησί του κόσμου. Και να μην έχεις πάει ποτέ, έχεις εξοικειωθεί με το Βίλατζ και το Σέντραλ Παρκ, θες παρακολουθώντας τον "Νονό", θες το "Sex and the City”. Η γενιά του πατέρα μου -στην Κυψέλη, στο Παγκράτι- ήταν φανατική των φιλμ νουάρ. Τρελαίνονταν για πιστολίδια στους ανήφορους του Σαν Φρανσίσκο, ήθελαν να μοιάσουν στον απόλυτο μάγκα Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ, φαντασιώνονταν την υπεραισθησιακή Ρίτα Χέιγουορθ.

Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης έφτασε να συνθέσει το σάουντρακ για μια ανύπαρκτη γκανγκστερική ταινία. Το υπέροχο "Media Luz”.  

Τη βαθιά όμως Αμερική; Τις μεσοδυτικές πολιτείες και τη "ζώνη της Βίβλου", που εκτείνεται από τη Βόρεια Καρολίνα ως το Τέξας; Τις αναρίθμητες κωμοπόλεις και χωριά, με τα λαμπρά μεγάλα ονόματά τους -Άθενς Αλαμπάμα, Τρόι Μίσιγκαν, Λούξορ Πενσυλβάνια- και την σχεδόν ασάλευτη ζωή τους; Κουκλίστικα δυόροφα με σοφίτες και μεγάλες αυλές. Αγροτικά 4Χ4 παρκαρισμένα μπροστά τους, με καραμπίνες πλάι στο κάθισμα του οδηγού. Ο κεντρικός δρόμος, το μολ, το μοναδικό σινεμά - αν επιζεί στην εποχή του διαδικτύου. Παλικαράδες με καουμπόικες μπότες και γραββάτες-κορδόνια μα και πολλοί παχύσαρκοι – ας όψονται οι κουβάδες με τα ποπ κορν και το λιωμένο κίτρινο τυρί πάνω στα νάτσος. Ζευγάρια που τα έχουν φτιάξει στον χορό αποφοίτησης του σχολείου και γερνάνε μαζί. Ορόσημα της κάθε χρονιάς; Η γαλοπούλα στη Γιορτή των Ευχαριστιών, μια συναυλία κάντρι, ένας αγώνας μπέιζμπολ ή ράγκμπι. 

Ελάχιστα γνωρίζουμε τον κόσμο τους. Εκείνοι αδιαφορούν παγερά για τον δικό μας. Η Ευρώπη τους μοιάζει ξένος πλανήτης. Για τον Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση αμφίβολο εάν έχει πάρει κάτι το αυτί τους στο σχολείο – ένας μόλις στους πέντε κάνει ανώτερες ή ανώτατες σπουδές. Από τον Σαίξπηρ ξέρουν ίσως το "Ρωμαίος και Ιουλιέττα" ως ένα εφηβικό ρομάντζο. Αρχαίοι φιλόσοφοι και τραγικοί, Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Μπαλζάκ, Κάφκα; Ποιοι είναι αυτοί; Από τους μεγάλους κινηματογραφιστές και τους Αμερικάνους ακόμα, μονάχα ό,τι έχει περάσει στην ποπ κουλτούρα. Το Χόλυγουντ εξάλλου έχει τα τελευταία χρόνια δαιμονοποιηθεί ως άντρο της ελίτ και διαφθορέας των αγνών ψυχών.

Πνευματικοί ταγοί τους οι ιεροκήρυκες. Συρρέει ο κόσμος στους χώρους λατρείας, συχνά γεμίζει ολόκληρα στάδια. Ελάχιστη σχέση έχει ο εκκλησιασμός τους με τη δική μας Θεία Λειτουργία. Για σόου μιλάμε, εν χορδαίς και οργάνοις, με θρησκευτικά τραγούδια και με πύρινους λόγους. 

Θεμέλιο της πίστης τους η Βίβλος. Σε αντίθεση με εμάς, δίνουν ιδιαίτερη εμφάση στην Παλαιά Διαθήκη - πολλοί κυβερνήτες απαιτούν να τοποθετηθούν στα σχολεία πλάκες με τις Δέκα Εντολές. Ο Θεός, πιστεύουν, έχει τον περιούσιο λαό του. Τον προστατεύει από τους εχθρούς του μα και τον τιμωρεί όποτε βυθίζεται στην αμαρτία, όπως όταν αφάνισε τα Σόδομα και τα Γόμορα. Κάποτε περιούσιο ήταν το Ισραήλ. Σήμερα είναι η Αμερική – "let’s make America Great Again”.

Αντιλαμβάνονται τα ιερά βιβλία κατά γράμμα, πιστεύουν ότι το σύμπαν δημιουργήθηκε στις 23 Οκτωβρίου του 4004 π.Χ., στις έξι το απόγευμα, σύμφωνα με τον υπολογισμό του Ιρλανδού Αρχιεπισκόπου James Ussher. Τον Δαρβίνο προφανώς τον αποτάσσονται ως όργανο του Σατανά, αφού διδάσκει στη θεωρία της εξέλιξης πως καταγόμαστε -φρίξον ήλιε!- από τους πιθήκους. 

Οφείλω να σημειώσω ότι οι Μορμόνοι -δεκαεπτά εκατομμύρια διεθνώς, τα επτά στις ΗΠΑ- είναι πιο επιεικείς με τον Δαρβίνο. Έχουν ωστόσο άλλη πετριά. Τη δική τους Βίβλο, που την παρέδωσε -λέει- το 1830 ο άγγελος Μορόνι στον προφήτη τους Joseph Smith. Εκεί γράφεται ότι ο Ιησούς εμφανίστηκε μετά την Ανάσταση στην Αμερική, στους Νεφίτες και στους Λαμανίτες, που είχαν έρθει το 600 π.Χ. από την Ιερουσαλήμ και είναι οι πρόγονοι των Ινδιάνων. Δεν ξέρω εάν είναι η Βίβλος τους που απαγορεύει στους Μορμόνους το κάπνισμα και το αλκοόλ αλλά και τον καφέ, ακόμα και το τσάι…

Όταν έχεις τέτοιο υποβάθρο, γιατί να μη θεωρείς την έκτρωση θανάσιμο αμάρτημα ακόμα και αν το κυοφορούμενο πάσχει από βαριά γενετική ασθένεια ή έχει συλληφθεί από βιασμό; Γιατί να μην πιστέψεις πως όσοι εισέρχονται στις ΗΠΑ χωρίς άδεια θα αρπάξουν και θα φάνε τα κατοικίδια των Αμερικάνων; Ή ακόμα και ότι το φιλελεύθερο "κατεστημένο" απάγει παιδάκια, τα κακοποιεί σεξουαλικά και τους πίνει το αίμα, όπως διαδίδει το συνωμοσιολογικό κίνημα Qanon;

Επ’ ουδενί αποτελεί ζήτημα ευφυίας. Άπαξ και δεν έχεις μπολιαστεί με τη στοιχειώδη λογική σκέψη, κινδυνεύεις να χάψεις το οτιδήποτε. Όσο δε πιο εξωφρενικό το παραμύθι, τόσο πιο πιασάρικο. Ο ισχυρισμός του Τραμπ ότι ο Ομπάμα έχει γεννηθεί στην Κένυα, δεν δικαιούται άρα να είναι Πρόεδρος των ΗΠΑ, είχε γνωρίσει τεράστια απήχηση. Όποιος σου μιλάει με αυτοπεποίθηση και πάθος, με λέξεις απλές και τονισμό θεατρινίστικο, μπορεί όχι απλώς να σε πείσει αλλά και να σε μαγέψει. Το έχουμε υποστεί επανειλημμένα και στην Ελλάδα. Στη βαθιά Αμερική έχει ξεπεράσει κάθε όριο.

Μπορεί η βαθιά Αμερική να ορίσει τις τύχες του πλανήτη, κατά τον τρόπο που ένας καρκίνος μέχρι να ξεπεραστεί, αποσυντονίζει, βασανίζει τον άνθρωπο; Όλα δείχνουν πως ναι. Οι μεταστάσεις εξάλλου στην Ευρώπη δεν είναι διόλου αμελητέες. Ας σφίξουμε τα δόντια και ας ετοιμαστούμε για την πιο σκοτεινή ώρα.

* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας