Η γαρνιτούρα και το ψητό

Του Χρήστου Χωμενίδη 

Από την επαύριο του Δεκαπενταύγουστου λαμβάνω στο κινητό μου μηνύματα. Μηνύματα υποψηφίων. Κατά μέσο όρο πέντε την ημέρα. Δεν έχω αμφιβολία ότι διαρκώς θα πυκνώνουν. 

Τα τρία είναι από ανθρώπους που και την ύπαρξή τους αγνοούσα. Ή ίσως να τους είχα συναντήσει σε κάποια κοινωνική εκδήλωση και να είχαμε ανταλλάξει μισή κουβέντα. Πού βρήκαν τον αριθμό μου μαζί με άλλους εκατοντάδες -ή και χιλιάδες ίσως- αριθμούς; 

Τα υπόλοιπα δύο μηνύματα προέρχονται από γνωστούς οι οποίοι -λόγω της περίστασης- μού απευθύνονται σαν φίλοι. Το περιεχόμενό τους ασφαλώς τυποποιημένο. "Ελπίζω να είστε όλοι καλά…" Εγώ -εννοεί- και η οικογένειά μου, η οποία μακάρι να περιλαμβάνει αρκετούς άνω των δεκαεφτά, με δικαίωμα ψήφου. "Το αποφάσισα!" μου ανακοινώνει, υπονοώντας ότι πέρασε τη βάσανο της αμφιταλάντευσης. "Κατεβαίνω υποψήφιος δημοτικός" -ή περιφερειακός- "σύμβουλος με τον συνδυασμό του τάδε" -ή του δείνα. "Θα είναι ξεχωριστή τιμή/χαρά να με στηρίξεις/προτιμήσεις/σταυρώσεις." Η χρήση των εναλλακτικών ρημάτων πλάι στο "σταυρώσεις" σημαίνει ότι και να μην ψηφίζω στην περιοχή του, σίγουρα θα ξέρω κάποιους συντοπίτες του, που θα μπορούσα να τους επηρεάσω υπέρ του. 

Κάποιοι στο τέλος του μηνύματος γράφουν το προσωπικό τους σύνθημα. "Από την επομένη (της εκλογής μου) θα καταλάβεις τη διαφορά!" εγγυάται ο ένας – το σλόγκαν είναι κλεμμένο από μια διαφήμιση μάρκας τσιγάρων των 70’ς, "το πρωί καταλαβαίνεις τη διαφορά" έλεγε, δεν βήχεις δηλαδή, ξυπνώντας, σαν το γαϊδούρι. Άλλοι διατηρούν την περηφάνεια τους: "και να μην με στηρίξεις, καλή καρδιά." Δεν μου αρέσει αυτό. Από τη στιγμή που κάποιος διαβαίνει τον ρουβίκωνα, τα παίζει όλα για όλα. Ψευτομεγαλοψυχίες δεν χωρούν. Όποιος δεν είναι μαζί του, είναι εναντίον του. 

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές ευνοούν, θεωρητικά, την ενεργή συμμετοχή των απλών πολιτών. 

Προκειμένου να εκτεθείς στις βουλευτικές -με τη φιλοδοξία να βγεις και όχι για να συμπληρώσεις απλώς με το όνομά σου κάποιο ψηφοδέλτιο- πρέπει να έχεις ταχθεί στον σκοπό. Να είσαι αποφασισμένος να επενδύσεις χρόνο και χρήμα, να νοικιάσεις γραφείο, να προσλάβεις υπαλλήλους -έστω "εθελοντές"-, να συμμετάσχεις σε κομματικές ίντριγκες, συμμαχίες και αλληλομαχαιρώματα, να οργώσεις την εκλογική σου περιφέρεια, να τάξεις -μακάρι και να κάνεις προκαταβολικά- ρουσφέτια. 

Διεκδικώντας αντιθέτως μια θέση στο δημοτικό ή στο περιφερειακό συμβούλιο, δεν καθίστασαι πολιτευτής. Μπορεί απλώς να πονάς τον τόπο σου, την ιδιαίτερη πατρίδα σου. Να λαχταράς να συμβάλεις στην αντιμετώπιση των κακοδαιμονιών του. Ως νέος γονιός να πληγώνεσαι από την κακή κατάσταση των πάρκων και των παιδικών χαρών. Ως φιλότεχνος να φρίττεις που το δημοτικό θέατρο -το οποίο κάποτε φιλοξενούσε τις καλύτερες καλοκαιρινές παραστάσεις- έχει ρημάξει, κοντεύει να καταρρεύσει… Ναι, η αυτοδιοίκηση αποτελεί το ιδανικό πεδίο για όποιον πιστεύει στη συλλογική δράση. Αμ δε!

"Τι κωλοπιλάλα τους έχει πιάσει όλους αυτούς καλοκαιριάτικα;" ρώταω έναν φίλο που έχει εταιρεία πολιτικής επικοινωνίας. "Οι κάλπες στήνονται σε ενάμιση μήνα" μού υπενθυμίζει. "Όποιος περιμένει να τελειώσουν τα μπάνια του λαού, δεν θα βρει ούτε την ψήφο του! Σκέψου ότι στους μεγάλους δήμους και στις περιφέρειες, για να βγεις χρειάζονται χιλιάδες σταυροί. Πώς τους μαζεύεις αν δεν κάνεις εκστρατεία;" "Σαν υποψήφιος βουλευτής;" "Σχεδόν…" 

"Οι βουλευτές όμως πληρώνονται. Οι δημοτικοί και περιφερειακοί συμβούλοι -το έψαξα- αποζημιώνονται εντελώς συμβολικά…" "Πόσο παιδί είσαι…" μού χαμογελάει πατρικά. "Τόσο απονήρευτος, όσο εκείνοι -δεν τους λες και λίγους- που θέτουν υποψηφιότητα από ειλικρινή διάθεση προσφοράς. Ή από ψώνιο. Ή από κομματικό καθήκον. Υπάρχουν όμως και οι άλλοι, οι οποίοι έχουν κάνει τα κουμάντα τους. Που έχουν επενδύσει στην εκλογή τους. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης επιστατούν, ελέγχουν διάφορους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας. Έχουν προϋπολογισμούς. Εταιρείες. Εισπράττουν κονδύλια, τα οποία και διανέμουν, νομότυπα ασφαλώς, προς το κοινό όφελος πάντα. Αναθέτουν έργα είτε με διαγωνισμούς είτε απευθείας. Και απλός δημοτικός σύμβουλος να είσαι, και πρωτάρης ακόμα, δεν αποκλείεται να σου εμπιστευθούν κάποιον τομέα, στο πλευρό του αρμόδιου αντιδημάρχου. Εάν το έχεις στο αίμα σου, μπορείς να κάνεις κάθε λογής συνδυασμούς…" "Συνδυασμούς;" "Έτσι το έλεγε σε μια παλιά ταινία. Πώς μεταφράζεται η λέξη "συνδυασμός”; "Combination”. Ελληνιστί "κομπίνα”…" "Εννοείς ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι διεφθαρμένη;" ρωτάω με ύφος ντιπ χαζού. "Ας αποφεύγουμε τις βαριές λέξεις. Ας πούμε ότι δεν αποτελούν εξαίρεση σε ένα γενικότερο κλίμα, που το ξορκίζουμε με βδελυγμία -μας οδήγησε γαρ στη χρεοκοπία του 2010 και στα μνημόνια- δεν το έχουμε εντούτοις ξεριζώσει. Ούτε και πρόκειται, εάν θες τη γνώμη μου. Το δαχτυλάκι στο μέλι είναι χούι του μεταπτωτικού ανθρώπου…" "Μεταπτωτικού ανθρώπου;" "Αφότου, εννοώ, δάγκωσε η Εύα το φιρίκι." 

"… Εγώ βεβαίως τη δουλειά μου κάνω. Υποψηφίους μανατζάρω, απονήρευτους κυρίως σαν εσένα, που βαυκαλίζονται ότι με μια έξυπνη, πρωτότυπη καμπάνια, θα γοητεύσουν τους συμπολίτες τους και θα εκλεγούν. Χωρίς να έχουν ιδέα από ανθρωπογεωγραφία, συγκροτημένα συμφέροντα, μαζικές σταυροδοσίες. Εάν έχεις κάνει ντιλ με μία τοπική παραθρησκευτική οργάνωση, θα μπεις στον κόπο να περιοδεύσεις στις λαϊκές αγορές; Μονάχα δια το θεαθήναι… Η συμπαθέστερη κατηγορία είναι οι "επώνυμοι” υποψήφιοι. Η γαρνιτούρα, όπως τους λέμε στο γραφείο συνθηματικά. Πνευματικοί άνθρωποι, καλλιτέχνες, πρωταθλητές εν αποστρατεία και δεν συμμαζεύεται. Αυτούς τους προσεγγίζουν οι υποψήφιοι δήμαρχοι αυτοπροσώπως - "θα μας κάνετε την τιμή να κοσμήσετε το ψηφοδέλτιό μας”; Κολακεύονται, αποδέχονται αβλεπί την πρόταση. Νομίζουν συν τοις άλλοις ότι θα εκλεγούν από τα αποδυτήρια, χάρη στο όνομά τους." "Δεν συμβαίνει;" "Ολοένα και πιο σπάνια. Και να τα καταφέρουν ωστόσο, η παρουσία τους θα είναι καθαρά διακοσμητική. Θα γίνεται κάτω από τη μύτη τους το σώσε κι εκείνοι χαμπάρι δεν θα παίρνουν. Άλλη η γαρνιτούρα κι άλλο το ψητό…"

"Συνεπώς να μην ασχοληθώ;" ρωτάω πονηρά. "Σού πρότειναν τέτοιο πράγμα;" θορυβείται. "Πλάκα σου κάνω!" "Στη θέση σου δεν θα περνούσα ούτε απ’έξω! Ούτε σε διοικητικό συμβούλιο θα συμμετείχα ποτέ, δημοτικής πολιτιστικής εταιρείας. Μια υπογραφή να βάλεις εκεί που δεν πρέπει, εμπιστευόμενος όποιους δεν πρέπει, κινδυνεύεις να μπλέξεις πολύ άσχημα. Να σε τραβάνε στα δικαστήρια!" "Και ποιος θα βάζει τις υπογραφές; Ποιος θα αναλαμβάνει την ευθύνη;" "Τώρα ανοίγεις μεγάλη κουβέντα… Θα την κάνουμε μετεκλογικά" μού υπόσχεται.-

* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας