Του Χρήστου Χωμενίδη 

"… Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ έχει άμεση ανάγκη από μια εσωτερική μεταπολίτευση. Το οφείλει στον εαυτό του και στην πατρίδα." Έτσι έκλεινα το άρθρο μου στο Capital.gr στις 27 Ιανουαρίου του 2020. 

Δέκα μήνες αργότερα, οι ελπίδες για κάτι τέτοιο έχουν εκμηδενιστεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ -είναι πρόδηλο- ούτε μπορεί ούτε θέλει να υπερβεί τις παθογένειές του. Να εξελιχθεί σε ένα κόμμα ικανό να ανταποκρίνεται στα ουσιαστικά ζητούμενα του παρόντος και του μέλλοντος. Θα παραμένει πεισματικά γραπωμένος στο παρελθόν. Θα αναπολεί τα κυβερνητικά μεγαλεία και θα φαντασιώνεται εν κενώ μια "δεύτερη φορά". Όσο η απήχησή του θα μικραίνει, τόσο θα δυναμώνουν εντός του οι ιδεοληπτικές, οι εμπρηστικές, οι τυχάρπαστες φωνές. Τόσο θα πληθαίνουν οι χυδαιότητες όπως το κυριακάτικο πρωτοσέλιδο της "Αυγής".

Με "των δειλών τα παρακάλια και παράπονα", κλαψουρίζοντας για την Ιστορία η οποία δήθεν τον αδίκησε, υβρίζοντας τους αντιπάλους του, καταγγέλλοντας συνωμοσίες εναντίον του, ο ΣΥΡΙΖΑ αποχαιρετά την Αλεξάνδρεια. 

"Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα" θα πείτε. Προφανώς. Όταν, το 2011, ασπάζεσαι τον πιο μπρούτο λαϊκισμό και καβαλάς το κύμα της "Αγανάκτησης"… Όταν μονάκριβή σου προσδοκία και μόνη συνεκτική ουσία των γκρουπούσκουλων από τα οποία απαρτίστηκες αποτελεί η εξουσία… Επόμενο είναι να τσακιστείς στα βράχια. 

Ας μη μιλάμε ωστόσο άλλο για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε ιατροδικαστές είμαστε ούτε το μεγαλείο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές διαθέτουμε, ώστε να ξαναγράψουμε το αριστουργηματικό "Χρονικό ενός Προαναγγελθέντος Θανάτου". Ας επιστρέψουμε στην αρχική διαπίστωση. Μας αξίζει μια σοβαρή, συγκροτημένη, αξιόπιστη αντιπολίτευση.

Αξίζει στην κυβέρνηση, η οποία ελλείψει αντιπάλου νοιώθει παντοδύναμη, φλερτάρει που και που με μία απατηλή αίσθηση μεγαλείου, πανηγυρίζει τα αυτογκόλ του ΣΥΡΙΖΑ σαν δικά της επιτεύγματα. 

Αξίζει στον πρωθυπουργό. Όσο γειωμένος και αν είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, το διαρκές λιβανιστήρι των υποστηρικτών του κινδυνεύει -αργά ή γρήγορα- να του θολώσει το βλέμμα. 

Αξίζει πάνω απ’ όλα σε εμάς, τους πολίτες. Το να μην έχεις εναλλακτική επιλογή, το να παραβλέπεις τα στραβοπατήματα των σημερινών κρατούντων, συγκρίνοντάς τους με τους σαλτιμπάγκους, με τους μπουφόνους, που έδιναν τον τόνο από το 2015 μέχρι το 2019, καταντά (θα καταντήσει έστω σύντομα) ασφυκτικό. 

Η σημερινή συγκυρία μπορεί να αποδειχθεί ώρα ΠΑΣΟΚ. 

Αντιλαμβάνομαι όλες τις ενστάσεις. Πως το ΠΑΣΟΚ φαντάζει το 2020 σχεδόν σαν απολίθωμα άλλων καιρών. Ότι η κρίσιμη μάζα των ψηφοφόρων του εδώ και κάμποσες αναμετρήσεις είναι γηράσκοντες νοσταλγοί. Ότι στη νοσταλγία ποντάρει εν πολλοίς η σημερινή ηγεσία του, με το λαμπρό, μεγάλο όνομά της. Ότι το "όλον ΠΑΣΟΚ" έχει σε μεγάλο βαθμό διαχυθεί στα άλλα κόμματα. Η αυριανική του πτέρυγα συν κάτι πρόσωπα παντός καιρού, από τον Γιάννη Ραγκούση έως τη Μυρσίνη Ζορμπά (πρώην διορισμένη ευρωβουλευτή, πρώην διευθύντρια τού πολιτικού γραφείου του Κώστα Σημίτη), έχουν μετοικήσει -μέχρι νεοτέρας- στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι εκσυγχρονιστές, ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, ο Κυριάκος Πιερρακάκης, ο Πάνος Τσακλόγλου, στελεχώνουν τη σημερινή κυβέρνηση. Βρίσκονται δε σε αγαστή σχέση με τον πρωθυπουργό, του οποίου το πολιτικό γονιδίωμα είναι κεντρώο.

Το ΠΑΣΟΚ εντούτοις (εφόσον απαλλαγεί από το άχαρο παρατσούκλι του - ανέμπνευστο το "ΚΙΝΑΛ" κι ακόμα πιο ανέμπνευστο το σήμα που θυμίζει απορρυπαντικό πλυντηρίου) διαθέτει ορισμένα ισχυρά πλεονεκτήματα.

Ξυπνά στους Έλληνες θετικές αναμνήσεις, παραπέμπει σε εποχές κοινωνικής προόδου, οικονομικού εκδημοκρατισμού, γενικής ευημερίας. 

"Ναι, αλλά η ανάπτυξη και ευημερία στηρίζονταν σε πήλινα πόδια…" θα πείτε. "Εν μέρει" θα αντιτείνω. "Δεν ήταν ούτε το ΕΣΥ, ούτε το ΑΣΕΠ του Σάκη Πεπονή, ούτε το Αττικό Μετρό ούτε το αεροδρόμιο ΕλΒεν ούτε η γέφυρα Ρίο-Αντίρριο "μακέττα”. Ας μην ξεχνάμε δε ότι το εκσυγχρονιστικό πρόταγμα το διατύπωσε πρώτος ο Ανδρέας Παπανδρέου και το κληροδότησε στον Κώστα Σημίτη." "Ναι, αλλά κάθε τόσο έσκαγαν σκάνδαλα! Από τον Κοσκωτά μέχρι τον Τσοχατζόπουλο ουκ ολίγοι εκτοξεύτηκαν κοινωνικά και οικονομικά ως στελέχη ή παρακοιμώμενοι του Κινήματος…" "Το ΠΑΣΟΚ έχει πληρώσει" θα απαντήσω "βαρύ τίμημα για τα ανομήματα του παρελθόντος του. Έχει αποκαθαρθεί χάρη στη στάση που αταλάντευτα τήρησε από το 2010 και εντεύθεν, υπό την ηγεσία κυρίως του Βαγγέλη Βενιζέλου." "Ναι, αλλά ο Βενιζέλος εξεδιώχθη ουσιαστικά από την κυρία Γεννηματά." "Καιρός φέρνει τα λάχανα, καιρός τα παραπούλια!"

Το εντυπωσιακότερο ατού όμως του ΠΑΣΟΚ δεν αφορά στο χθες και στο προχθές αλλά στο σήμερα και στο αύριο. 

Μη διεκδικώντας άμεσα την κυβερνητική εξουσία, έχει όλο το περιθώριο να επανεφεύρει τον εαυτό του. Να διαμορφώσει μια φυσιογνωμία, μια ατζέντα, η οποία θα διαλαμβάνει τα κρίσιμα διακυβεύματα της εποχής που ανατέλλει. Της συγκλονιστικής τεχνολογικής επανάστασης που επελαύνει και θα επαναπροσδιορίσει τα πάντα. Την καθημερινότητα, τις επαγγελματικές και οικογενειακές σχέσεις, τους κοινωνικούς ανταγωνισμούς και συγκρούσεις. 

Ένα κόμμα με το μέγεθος και με τη θέση του ΠΑΣΟΚ στο πολιτικό φάσμα, θα όφειλε να ασχολείται περισσότερο με την τηλεργασία, τη βιοηθική, την τεχνητή νοημοσύνη και τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας παρά με επικαιρικά ζητήματα. Δεν θα κινδύνευε να καταλήξει έτσι λέσχη προβληματισμού; Να χάσει το λαϊκό του έρεισμα; Καθόλου! Θα έχει αντιθέτως επεξεργασμένες απαντήσεις για ό,τι μας περιμένει στη στροφή του δρόμου. Ο ενθουσιασμός με τον οποίον δέχθηκαν την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης αποδεικνύει πως οι Έλληνες είναι πολύ πιο υποψιασμένοι απ’ όσο κάποιοι κήνσορες, κάποιοι οργανικοί διανοούμενοι, ναρκισσεύονται να πιστεύουν.

Μπορεί το ΠΑΣΟΚ να πετύχει την ολική του επαναφορά; Από τα δικά του αντανακλαστικά εξαρτάται. Κι από την προθυμία της δημογεροντίας του να παραμερίσει για να ανοίξει δρόμο στους νέους, στους διανοητικά και ψυχικά νέους αν μη τι άλλο.

Θα πόνταρα σε ένα τόσο αισιόδοξο σενάριο; Μόνο βάσει του αξιώματος ότι η φύση και τα ανθρώπινα δεν παραδέχονται κενά. Κι ο Σύριζα, αποδράμοντας αφήνει μεγάλο κενό. Δημιουργεί ιστορική ευκαιρία.

* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας