Του Χρήστου Χωμενίδη

Κατάφορτη από ειδήσεις στάθηκε η εβδομάδα που πέρασε. Όπως και όλοι οι πρόσφατοι μήνες. Σε αντίθεση με παλαιότερους -πιο ήρεμους- καιρούς, όπου τα νέα διογκώνονταν από τους δημοσιογράφους μπας και αγκιστρωθεί το κοινό και παθιαστεί για κάποιον επικείμενο ανασχηματισμό, για ένα σκάνδαλο αληθινό ή κατασκευασμένο, ό,τι μάς φέρνει η επικαιρότητα το 2020 όντως μάς καίει και μάς ζεματάει. 

Θες ο κορονοϊός με τις υγειονομικές και τις ευρύτερες επιπτώσεις του; Θέλεις η ένταση με την Τουρκία, η οποία τείνει να λάβει διαστάσεις ψυχρού πολέμου; Ακόμα και τα διαδραματιζόμενα αντίπερα του Ατλαντικού, τα αλλεπάλληλα ξεσπάσματα βίας, η απειλούμενη επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, επηρεάζουν καθοριστικά το διεθνές -άρα και το δικό μας- γίγνεσθαι. Ο ενεργός και εναργής πολίτης (τέτοιοι δεν φιλοδοξούμε να είμαστε; ) θα όφειλε, για να ξέρει τί τού γίνεται, να διαβάζει καθημερινά μισή ντουζίνα αναλύσεις ιατρικού, οικονομικού και γεωπολιτικού περιεχομένου. Και όμως... Το γεγονός των ημερών που άγγιξε εμένα περισσότερο κανονικά θα περνούσε στα ψιλά του αστυνομικού δελτίου. Εάν δεν τύχαινε -εννοώ- να βιντεοσκοπηθεί.

Το μεσημέρι της Παρασκευής, ένας άντρας γύρω στα σαρανταπέντε, αποπειράθηκε να διασχίσει τη λεωφόρο Συγγρού, στο ύψος περίπου του παλιού Ιπποδρόμου (νυν "Σταύρος Νιάρχος".) Δεν μπήκε στην υπόγεια σήραγγα κι ας ξεκινούσε δύο μέτρα πίσω του. Σκαρφάλωσε το διάζωμα και σάλταρε στο οδόστρωμα. Η κάμερα του παρακείμενου τηλεοπτικού σταθμού κατέγραψε την πορεία του. Πέντε ή και λιγότερα δευτερόλεπτα ανατριχιαστικής ευκρίνειας. 

Ο άνθρωπος εμφανίζεται από το πουθενά – έχει βγει από κάποιο κατάστημα; καφετέρια; μέγαρο γραφείων; έχει ξετρύπωσει μέσα από τα δρομάκια των Τζιτζιφιών; Λεπτός, με ανοιχτόχρωμο παντελόνι και σκούρα μπλούζα, αποφεύγει με σλάλομ τα αυτοκίνητα που κατηφορίζουν προς το Φάληρο. Σαν κάποιος να τον κυνηγάει. Δεν διακρίνεται ωστόσο κανείς στο κατόπι του. Καταφέρνει να φτάσει άθικτος στη νησίδα της λεωφόρου, όπου φύονται κάτι φοινικάκια. Μόλις που παίρνει μιά ανάσα και χυμάει -χυμάει κυριολεκτικά- στο ρεύμα της ανόδου. Οι κινήσεις του έχουν γίνει εντελώς σπασμωδικές, ίσως κι ο ντάλα ήλιος να τον τυφλώνει. Μία μοτοσυκλέτα περνάει ξυστά του, προφανώς τον πανικοβάλλει. Ο άνθρωπος οπισθοχωρεί μισό βήμα. Για μια στιγμή κοκκαλώνει. Όπως οι αλεπούδες, όπως οι σκαντζόχοιροι που βρίσκονται κατά λάθος στην Εθνική Οδό κι από τα φώτα και τον θόρυβο χάνουν κάθε αίσθηση χώρου και χρόνου. Ύστερα αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος ένα αμάξι πίσω του. Έχει το περιθώριο να τη γλυτώσει; Αμφίβολο. Κάνει τότε κάτι παράλογο μέσα στον όλο παραλογισμό. Πηδάει επί τόπου. Λες και πηδάει σκοινάκι. Πριν αγγίξουν ξανά τα πόδια του την άσφαλτο, ο προφυλακτήρας τον χτυπάει, τον σηκώνει ψηλά και τον εξακοντίζει πίσω στη νησίδα. Εκεί το βίντεο διακόπτεται.

Στον ύστερο 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου, φάνηκε στην Ελλάδα μια πλειάδα σημαντικών πεζογράφων. Δεν ήταν μόνο ο μέγας Παπαδιαμάντης, ο εμβληματικός Ροϊδης, ο καταραμένος Βιζυηνός. Πλάι τους δημιουργούσαν και δημοσίευαν σε εφημερίδες και σε περιοδικά της εποχής ("μεροδούλι-μεροφάι" οι περισσότεροι) ο Κονδυλάκης, ο Καρκαβίτσας, ο Ντίνος Θεοτόκης, της μεγάλης κερκυραϊκής οικογένειας, πρώιμος σοσιαλιστής ο ίδιος. Και ο Μιχαήλ Μητσάκης. Συγγραφέας και δημοσιογράφος ο Μιχαήλ Μητσάκης, ρεπόρτερ που περιηγείται την ελληνική επικράτεια και στέλνει ανταποκρίσεις στα αθηναϊκά έντυπα, άψογος χειριστής της γλώσσας, δεινός παρατηρητής της ζωής. Το πιο σπαρακτικό, κατά τη γνώμη μου, διήγημά του έχει τίτλο "Ο Αυτόχειρ". Συμβαίνει στην Πάτρα.

Ο αφηγητής επισκέπτεται την αχαϊκή πρωτεύουσα για δουλειές. Δειπνεί με μια παρέα γνωστών του κι εκεί πληροφορείται ότι προ ωρών "είχαμε και μια αυτοκτονία". Ένας άγνωστος, ανώνυμος ταξιδιώτης αυτοπυροβολήθηκε στο κρεββάτι του ξενοδοχείου του. Δίπλα του βρέθηκε ένα λακωνικό σημείωμα. "Ας μην ενοχληθή κανείς." Ο νεκρός θα περάσει τη νύχτα μόνος του, στη νοικιασμένη κάμαρά του, με ένα κερί να καίει και την επαύριο -εφόσον δεν εξακριβωθεί η ταυτότητά του- οι υπηρεσίες του Δήμου θα αναλάβουν τα περαιτέρω…
Ο αφηγητής συνταράσσεται από το περιστατικό. Επιστρέφει στο δικό του ξενοδοχείο, τού είναι όμως αδύνατον να κοιμηθεί. Βγαίνει νυχτερινή βόλτα στην πόλη, στα Ψηλαλώνια, στο λιμάνι, στην κακόφημη συνοικία με τα "καφφέ σαντάν" κοντά στον μεγάλο ατμόμυλο που ψήνει το ψωμί. 

"Θέλεις, φίλε μου, να σε εκτιμάη και σε αγαπάη ο άλλος; Ναν του κάνης κακό!" ακούει έναν περιπατητικό αμπελοφιλόσοφο να λέει στη συντροφιά του. "Ένας κεφαλαιούχος δεν ημπορεί, κύριε, να εμπιστευθή τα κεφάλαιά του κατ’αυτόν τον τρόπον. Πρέπει να έχη εγγυήσεις…" αποφαίνεται ένας επενδυτής της εποχής. "Με επειράξατε και θα τα ακούσετε!" χαριεντίζεται μια νεαρή ερωτευμένη. "Μία πεντάρα δύο οι αχιναίοι! Γαρίδα! Φρέσκα γαρίδα!" διαλαλούν την πραμάτεια τους οι νεαροί πλανόδιοι πωλητές. Η ύστατη φράση του αυτόχειρα -"ας μην ενοχληθή κανείς"- έχει κολλήσει στο μυαλό τού Μιχαήλ Μητσάκη. 

"… Ωσάν να ενωχλείτο ποτέ κανείς εις τον κόσμον, δι’όσους η χειρ του Θανάτου σημειώνει με τη μαύρην σφραγίδα της! Δι’όσους η αρπάγη του Πάθους, της Νόσου ή της Ανάγκης σκορπίζει εις τα πέρατα του ορίζοντος, αγέλην οικτρών σφαγίων! Δια τους δυστυχείς ή τους ανόητους, όσοι κατατρεγμένοι από την Μοίραν των ή καββαλικεμένοι από την Χίμαιράν των δεν επρόφθασαν να σκεφθούν πως έμελλαν ν’αποθάνουν! Ποιος λοιπόν φανταζόταν ότι θα ενοχληθή ο άγνωστός αυτός ξένος, ο οποίος ήρθε χθες για να κοιμηθή σήμερα τον τελευταίον του ύπνον εις ένα ξενοδοχείον;…" 

Ποιός φανταζόταν πως θα ενοχληθεί ο άγνωστος εκείνος διαβάτης, ο οποίος μες στον καύσωνα, μέσα στην πανδημία, μέσα στα χίλια ντράβαλα που έχουμε και τα άλλα χίλια που μάς περιμένουν, αποφάσισε -το’χε προσχεδιάσει ή του’ρθε στα καλά καθούμενα;- να διασχίσει τη Συγγρού καθέτως; Σε ποιόν νόμιζε ότι απευθύνεται; Ποιός ήλπιζε να ασχοληθεί για να βρει ή για να δώσει ένα νόημα στην απονενοημένη πράξη του;

Και την επόμενη και την μεθεπόμενη ημέρα "ο ήλιος ανέτειλε, θαυμασίως ομοιόμορφος και απαραμίλλως αναλλοίωτος…"

* Ο κ. Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας