ΤτΕ: Αποτελέσματα 2008

Εγκρίθηκαν από το Γενικό Συμβούλιο της Τράπεζας, κατά τη συνεδρίαση της 11ης Μαρτίου 2009, οι ελεγμένες  από τους Ορκωτούς Ελεγκτές Οικονομικές Καταστάσεις της Τράπεζας για τη χρήση που έληξε στις 31-12-2008.
Τα καθαρά κέρδη της Τράπεζας ανήλθαν στη χρήση 2008 σε 225,1 εκατ. ευρώ, έναντι 284,7 εκατ. ευρώ της προηγούμενης χρήσης, σημειώνοντας μείωση κατά 20,9%.

Ο βασικός παράγοντας που συνετέλεσε στη μείωση των καθαρών κερδών ήταν οι αυξημένες προβλέψεις που σχηματίστηκαν προκειμένου να καλυφθούν αφενός κίνδυνοι από τη διενέργεια πράξεων νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος κατά το έτος 2008, αφετέρου μελλοντικοί κίνδυνοι και υποχρεώσεις της Τράπεζας.

Το συνολικό μέρισμα ανά μετοχή, που θα προταθεί στη Γενική Συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας για διανομή, ανέρχεται σε 2,40 ευρώ, έναντι 2,56 ευρώ ανά μετοχή για τη χρήση 2007. Το ανά μετοχή μέρισμα της χρήσης 2007 είναι προσαρμοσμένο στο σημερινό αριθμό μετοχών της Τράπεζας (19.864.886 μετοχές).
Επίσης, από τα κέρδη της χρήσης 2008, ποσό 22,2 εκατ. ευρώ διατέθηκε για την αύξηση του τακτικού αποθεματικού, το οποίο ανήλθε σε 111,2 εκατ. ευρώ και εξισώθηκε με το μετοχικό κεφάλαιο, όπως προβλέπεται από τα άρθρα 10 και 71 του Καταστατικού.

Ανάλυση των αποτελεσμάτων της  χρήσης 2008
Έσοδα
Τα συνολικά καθαρά έσοδα της Τράπεζας στη χρήση 2008 διαμορφώθηκαν ελαφρώς χαμηλότερα σε σχέση με την προηγούμενη χρήση (μειώθηκαν κατά 0,2% και ανήλθαν σε 823,5 εκατ. ευρώ, έναντι 825,5 εκατ. ευρώ το 2007).

Η διαμόρφωση του παραπάνω αποτελέσματος οφείλεται αποκλειστικά στην ειδική πρόβλεψη που σχηματίστηκε έναντι κινδύνων από πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, ενώ οι κύριες πηγές εσόδων της Τράπεζας σημείωσαν το 2008 σημαντική αύξηση.

Σχετικά με την ειδική πρόβλεψη έναντι κινδύνων από πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, σημειώνεται ότι σχηματίστηκε σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, λόγω των ιδιαίτερα δυσμενών συνθηκών που επικράτησαν στην αγορά χρήματος κατά το έτος 2008, οι οποίες επηρέασαν και τις πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος, για την παροχή ρευστότητας στο πιστωτικό σύστημα. 

Στο πλαίσιο αυτό το Δ.Σ. της ΕΚΤ, τηρώντας τη γενική λογιστική αρχή της συντηρητικότητας, θεώρησε ορθό να δημιουργηθεί μία πρόβλεψη «ως απόθεμα ασφαλείας», ύψους 5.736 εκατ. ευρώ, έναντι κινδύνων αντισυμβαλλομένων κατά τη διενέργεια πράξεων νομισματικής πολιτικής.

Σύμφωνα δε με το Καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ)  και της ΕΚΤ, η πρόβλεψη αυτή θα χρηματοδοτηθεί από όλες τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των συμμετεχόντων κρατών-μελών με βάση τα μερίδια συμμετοχής τους στο κεφάλαιο της ΕΚΤ.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η Τράπεζα της Ελλάδος σχημάτισε την πρόβλεψη που της αναλογεί, ύψους 149,5 εκατ. ευρώ, με συνέπεια να επηρεαστεί αρνητικά το καθαρό αποτέλεσμα από τη συγκέντρωση και την αναδιανομή του νομισματικού εισοδήματος.

Εξέλιξη των εσόδων κατά κατηγορία:

Τα καθαρά έσοδα από τόκους ανήλθαν σε 706,2 εκατ. ευρώ, έναντι 540,9 εκατ. ευρώ στην προηγούμενη χρήση, σημειώνοντας αύξηση κατά 30,6%. Η θετική αυτή εξέλιξη ήταν απόρροια της υψηλής απόδοσης των χαρτοφυλακίων της Τράπεζας.

Τα καθαρά έσοδα από προμήθειες αυξήθηκαν κατά 9,3% και ανήλθαν σε 144,0 εκατ. ευρώ έναντι 131,7 εκατ. ευρώ στην προηγούμενη χρήση. Τα έσοδα αυτά αφορούν κυρίως προμήθειες που εισπράττει η Τράπεζα από το Ελληνικό Δημόσιο για τις εργασίες που διενεργεί για λογαριασμό του, καθώς επίσης και προμήθειες από τη διαχείριση του Κοινού Κεφαλαίου Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών  Φορέων.

Τα έσοδα από μετοχές και συμμετοχές αυξήθηκαν κατά 34,8 εκατ. ευρώ και ανήλθαν  σε 38,2 εκατ. ευρώ, έναντι 3,4 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση. Σημαντική συμβολή στα έσοδα αυτά είχε η είσπραξη από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) συνολικού ποσού 34,5 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο μερίδιο της Τράπεζας επί των διανεμηθέντων εσόδων της ΕΚΤ από το εκδοτικό της δικαίωμα και επί των καθαρών κερδών της.

Το καθαρό αποτέλεσμα από τις χρηματοοικονομικές πράξεις μειώθηκε κατά 67,3 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκε σε 37 εκατ. ευρώ, έναντι 104,3 εκατ. ευρώ την προηγούμενη χρήση, λόγω του ότι η χρήση 2007 είχε ωφεληθεί με κέρδη από πράξεις swap ύψους 93,4 εκατ. ευρώ με τα οποία είχε σχηματιστεί ειδική πρόβλεψη. Επισημαίνεται ότι στη χρήση 2008, αφενός τα πραγματοποιηθέντα κέρδη από πράξεις σε συνάλλαγμα και επί χρεογράφων ήταν αυξημένα, αφετέρου οι εξ αποτιμήσεως ζημίες των χαρτοφυλακίων της Τράπεζας στο τέλος της χρήσης ήταν σημαντικά μειωμένες σε σχέση με το 2007, παρά τις δυσμενείς συνθήκες που επικρατούσαν στις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίων.

Τέλος, τα λοιπά έσοδα, που αφορούν κυρίως τα έσοδα από τις εργασίες του Ιδρύματος Εκτύπωσης Τραπεζογραμματίων και Αξιών (ΙΕΤΑ), ανήλθαν σε 32,9 εκατ. ευρώ, έναντι 38,6 εκατ. ευρώ το 2007.

Έξοδα
Τα έξοδα στη χρήση 2008 (εκτός της πρόβλεψης έναντι κινδύνων από πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος) αυξήθηκαν κατά 10,7% και ανήλθαν σε 598,5 εκατ. ευρώ, έναντι 540,8 εκατ. ευρώ το 2007.
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση των προβλέψεων για την κάλυψη έναντι μελλοντικών κινδύνων και υποχρεώσεων της Τράπεζας.

Ειδικότερα:
Οι λοιπές προβλέψεις (πέραν της πρόβλεψης για το Ευρωσύστημα) που σχηματίστηκαν στη χρήση 2008 ανήλθαν σε 197,4 εκατ. ευρώ, έναντι 148,1 εκατ. ευρώ της προηγούμενης χρήσης (αυξημένες κατά 33,3%). Από το ποσό των 197,4 εκατ. ευρώ το σημαντικότερο μέρος αφορά πρόβλεψη έναντι μελλοντικών κινδύνων αντισυμβαλλομένων κατά τη διενέργεια πράξεων νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος.
Τα λειτουργικά έξοδα της Τράπεζας πλην των προβλέψεων (δαπάνες προσωπικού, συντάξεις, διοικητικές δαπάνες και λοιπά έξοδα, αποσβέσεις) αυξήθηκαν ελάχιστα (ποσοστό αύξησης 2,1%) και ανήλθαν σε 401,1 εκατ. ευρώ, έναντι 392,7 εκατ. ευρώ το 2007. Η αντίστοιχη αύξηση για την προηγούμενη χρήση ήταν 9,5%.

Σημαντικότερες εξελίξεις στα βασικά μεγέθη της Τράπεζας στη χρήση 2008

Αύξηση ενεργητικού
Η  σημαντική αύξηση κατά 28,3 δισεκ. ευρώ που παρατηρείται στο σύνολο του ενεργητικού οφείλεται κυρίως στην αύξηση της χορηγηθείσης ρευστότητας προς τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο άσκησης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος.

Χρυσός
Τα συνολικά αποθέματα της Τράπεζας σε χρυσό ανέρχονται σε 4,7 εκατ. ουγγιές (146,4 τόνοι), σημειώνοντας ελαφρά αύξηση κατά 34 χιλιάδες ουγγιές σε σχέση με την προηγούμενη χρήση. Σημαντικότερη ήταν η αύξηση που σημειώθηκε στην αξία του χρυσού σε ευρώ, η οποία ανήλθε στις 31-12-2008 σε 2,9 δισεκ. ευρώ, έναντι 2,6 δισεκ. ευρώ στις 31-12-2007. Η αύξηση κατά 270 εκατ. ευρώ οφείλεται κυρίως στην άνοδο της τιμής του.
Το συνολικό ποσό που έχει προκύψει από τη συνεχή κατά τα τελευταία χρόνια άνοδο της τιμής του χρυσού ανέρχεται σε 1,2 δισεκ. ευρώ. Το ποσό αυτό, το οποίο έχει μεταφερθεί και τηρείται σε λογαριασμό αναπροσαρμογής, αντιπροσωπεύει αποθεματικό ασφαλείας έναντι πιθανών μελλοντικών δυσμενών εξελίξεων στη διακύμανση της τιμής του χρυσού.

Άσκηση νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος
Το Ευρωσύστημα, στο πλαίσιο άσκησης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στις χώρες της ζώνης του ευρώ, συνέβαλε με τις παρεμβάσεις του κατά τη διάρκεια του 2008 στη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, με αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, μειώθηκε σταδιακά από τον Οκτώβριο του 2008 και από 4,25% διαμορφώθηκε σε 2,5% μέχρι το τέλος του έτους και σε 1,5% μέχρι το Μάρτιο 2009.

Επίσης, με σημαντικές παρεμβάσεις στην αγορά χρήματος, το Ευρωσύστημα χορηγεί στα πιστωτικά ιδρύματα επαρκή ρευστότητα. 

Στο πλαίσιο αυτό η Τράπεζα της Ελλάδος, ως μέλος του Ευρωσυστήματος, χορήγησε την αναγκαία ρευστότητα στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα, έναντι επαρκούς ενεχύρου.

Ο καθαρός δανεισμός της Τράπεζας σε ευρώ προς τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα αυξήθηκε κατά 29,6 δισεκ. ευρώ και ανήλθε στις 31-12-2008 σε 35,5 δισεκ. ευρώ, έναντι 8,2 δισεκ. ευρώ στις 31-12-2007.

Επίσης, η Τράπεζα χορήγησε ρευστότητα σε δολάρια ΗΠΑ, στο πλαίσιο προσωρινής συμφωνίας ανταλλαγής νομισμάτων (swap) μεταξύ της ΕΚΤ και της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ  (Federal Reserve), με σκοπό τη βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση σε δολάρια ΗΠΑ πιστωτικών ιδρυμάτων της ζώνης του ευρώ. Το ύψος της χορηγηθείσης ρευστότητας σε δολάρια ΗΠΑ ανερχόταν στις  31-12-2008 σε 2,2 δισεκ. ευρώ.

Κυκλοφορία τραπεζογραμματίων ευρώ

Το μερίδιο της Τράπεζας στο σύνολο των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων ευρώ αυξήθηκε κατά 2 δισεκ. ευρώ και ανήλθε στις 31-12-2008 σε 18,3 δισεκ. ευρώ, έναντι 16,3 δισεκ. ευρώ στις 31-12-2007. Η αύξηση αυτή ήταν απόρροια της αύξησης κατά 86 δισεκ. ευρώ της συνολικής αξίας των κυκλοφορούντων τραπεζογραμματίων σε όλες τις χώρες εντός και εκτός της ζώνης του ευρώ, η οποία ανήλθε στις 31-12-2008 σε 763 δισεκ. ευρώ, έναντι 677 δισεκ. ευρώ στις 31-12-2007.  

Διαχείριση χαρτοφυλακίων
Και στη χρήση 2008 το μεγαλύτερο μέρος των υπό διαχείριση  χαρτοφυλακίων της Τράπεζας, αφορούσε χρεόγραφα σε ευρώ κυβερνήσεων χωρών της ζώνης του ευρώ, καθώς και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Η επιλογή αυτή είχε σαν αποτέλεσμα αφενός την περιορισμένη έκθεση σε συναλλαγματικούς κινδύνους και σε κινδύνους μεταβολής των τιμών των χρεογράφων, αφετέρου υψηλές αποδόσεις.

Αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου και του τακτικού αποθεματικού
Στη χρήση 2008  αυξήθηκε το μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας κατά 22,2 εκατ. ευρώ με κεφαλαιοποίηση μέρους της υπεραξίας που έχει προκύψει από την αναπροσαρμογή της αξίας των ακινήτων στην αγοραία αξία τους. Η αύξηση καλύφθηκε από την έκδοση 3.972.977 νέων μετοχών ονομαστικής αξίας 5,60 ευρώ εκάστη, οι οποίες διανεμήθηκαν δωρεάν στους μετόχους σε αναλογία μία νέα μετοχή για κάθε τέσσερις παλαιές. Ισόποσα αυξήθηκε και το τακτικό αποθεματικό προκειμένου να εξισωθεί με το μετοχικό κεφάλαιο σύμφωνα με το Καταστατικό της Τράπεζας.

Προβλέψεις
Η Τράπεζα και στη χρήση 2008 ενίσχυσε τις προβλέψεις που έχει σχηματίσει έναντι κινδύνων και για την κάλυψη μελλοντικών υποχρεώσεών της. Το σύνολο των προβλέψεων στις 31-12-2008 ανήλθε σε 1.506,8 εκατ. ευρώ, έναντι 1.173,6 εκατ. ευρώ στις  31-12-2007.

Αναδιοργάνωση της Τράπεζας
Συνεχίστηκε και το 2008 η αναδιοργάνωση της Τράπεζας. Η Διοίκηση, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί εντός του Ευρωσυστήματος, προέβη σε οργανωτικές προσαρμογές των υπηρεσιακών της μονάδων.

Οι ρυθμίσεις που έλαβαν χώρα το 2008 αφορούσαν οργανωτικές μεταβολές μονάδων του Κεντρικού Καταστήματος και μείωση του δικτύου των Υποκαταστημάτων και των Πρακτορείων. Ανάλογες ρυθμίσεις θα γίνουν και τα επόμενα χρόνια. 

Σημειώνεται ότι σε οργανωτικές προσαρμογές και σε σημαντικό περιορισμό του δικτύου των καταστημάτων τους έχουν προβεί και όλες σχεδόν οι άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος.