Η Ουκρανία θα μπορούσε να γίνει η νέα "Δυτική Γερμανία"

Του Timothy Garton Ash

Καθώς ο πρόεδρος Βολοντομίρ Ζελένσκι αναζητά υποστήριξη για το "σχέδιο νίκης" του, υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση στις δυτικές πρωτεύουσες ότι η πολιτική τους για την Ουκρανία πρέπει να εξελιχθεί. Η κρίσιμη επόμενη κίνηση είναι η Ουάσιγκτον να δεσμευτεί για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, με τις διατάξεις του Άρθρου 5 για την αμοιβαία άμυνα της συμμαχίας να καλύπτουν εκείνα τα μέρη της χώρας που ελέγχει το Κίεβο.

Αυτή είναι γνωστή συντομογραφικά ως η "δυτικογερμανική" λύση, επομένως αξίζει να αναφερθούν ομοιότητες και διαφορές με τη θέση της Γερμανίας μετά το 1945. Η Γερμανία διχάστηκε επειδή η Γερμανία είχε ξεκινήσει τον πόλεμο. Η Ουκρανία θα διχαζόταν επειδή η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμο. Οι κορυφαίοι εγκληματίες πολέμου της Γερμανίας δικάστηκαν στη Νυρεμβέργη. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και οι στενοί του σύμμαχοι είναι απίθανο να δικαστούν σύντομα. Η ιστορική αφετηρία και ο ηθικός ισολογισμός δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί.

Η Γερμανία χωρίστηκε σε σαφείς γραμμές που συμφωνήθηκαν από τους νικητές συμμάχους του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου. Οι αγγλοαμερικανικές δυνάμεις στην πραγματικότητα αποσύρθηκαν σε αυτές τις γραμμές από το έδαφος που είχαν αρχικά καταλάβει το 1945. Δεν υπάρχουν συμφωνημένες γραμμές στην Ουκρανία.

Από την αρχή, υπήρχε μεγάλος αριθμός δυτικών στρατιωτών στο έδαφος στη Δυτική Γερμανία. Στην Ουκρανία, δεν υπάρχουν επί του παρόντος αναγνωρισμένες δυτικές δυνάμεις στο έδαφός της. Η Ανατολική Γερμανία ήταν σε μεγάλο βαθμό σοβιετικοποιημένη αλλά ακόμα ένα ξεχωριστό κράτος. Έμεινε, όπως μπορώ να καταθέσω από προσωπική εμπειρία, πολύ γερμανικό. Τα ρωσικά κατεχόμενα τμήματα της Ουκρανίας, αντίθετα, ρωσικοποιούνται βάναυσα. Ο Πούτιν τα διεκδικεί ως νέες επαρχίες της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Η πιθανότητα ένας μελλοντικός Ρώσος ηγέτης να επιστρέψει αυτά τα εδάφη στην Ουκρανία μέσω ειρηνικής διαπραγμάτευσης, όπως έκανε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην Ανατολική Γερμανία στη Δύση, δεν είναι μεγάλη. Αυτό είναι οδυνηρό για όλους τους Ουκρανούς και φρικτό για όσους εξακολουθούν να ζουν στα κατεχόμενα. Οι δυτικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν θα μιλούσαν τόσο επιπόλαια για την ανάγκη για "εδαφικό συμβιβασμό" εάν επρόκειτο για εκχώρηση, για παράδειγμα, της Φλόριντα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, της Βάδης-Βυρτεμβέργης από τη Γερμανία ή της Ουαλίας από τη Βρετανία.

Η Δυτική Γερμανία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1955, μόλις έξι χρόνια μετά τη σύσταση της συμμαχίας, και συνίδρυσε την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα το 1957. Η Ουκρανία είναι τώρα υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ενταξιακές συνομιλίες προχωρούν. Αλλά αν η αναλογία της Δυτικής Γερμανίας είναι κάτι περισσότερο από ένα φύλλο συκής για την υποχώρηση της Δύσης, η ΕΕ πρέπει να συμπληρωθεί από το ΝΑΤΟ, τη συμμαχία ασφαλείας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Για την ασφάλεια είναι το κλειδί. Χωρίς ασφάλεια, οι Ουκρανοί στο εξωτερικό δεν θα επιστρέψουν για να ξαναχτίσουν την κατεστραμμένη χώρα τους, οι επενδύσεις δεν θα εισρεύσουν για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης και δεν θα υπάρξει σταθερή κυβέρνηση για να κάνει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την ένταξη στην ΕΕ.

Αν και θα ήταν απογοητευτική μια de facto απώλεια εδάφους, το 47% των Ουκρανών είπε σε δημοσκόπους του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου αυτόν τον Μάιο ότι, εάν αντισταθμιζόταν από επαρκή χρηματοδότηση για την οικονομική ανασυγκρότηση και την ένταξη τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ, αυτό θα μπορούσε, αν και με δυσκολία, να γίνει αποδεκτό ως συμβιβασμός για τον τερματισμό του πολέμου.

Τίποτα δεν θα συμβεί πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ στις 5 Νοεμβρίου. Εάν ο νικητής είναι ο Ντόναλντ Τραμπ, όλες αυτές οι υποθέσεις θα είναι άτοπες. Ωστόσο, μια μετάβαση από τον Τζο Μπάιντεν στην Καμάλα Χάρις θα παρείχε μια χρυσή ευκαιρία να σηματοδοτήσει αυτή τη στροφή.

Θα χρειαζόταν σημαντικά αυξημένη στρατιωτική βοήθεια κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους για να σταθεροποιηθεί η πρώτη γραμμή και να τεθεί στρατιωτικά η Ρωσία στο πίσω μέρος. Ο Πούτιν δεν θα σταματήσει αν πιστεύει ότι εξακολουθεί να κερδίζει. Η αεράμυνα για ζωτικής σημασίας εθνικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των πυρηνικών σταθμών, θα μπορούσε να είναι ένα συγκεκριμένο πρώτο βήμα. Θα ήταν μακρύς χρόνος για να επικυρώσουν και τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ αυτή τη διεύρυνση, επομένως οι μεταβατικές στρατιωτικές δεσμεύσεις από τους μεγάλους ευρωπαίους συμμάχους θα ήταν απαραίτητες. Η Γαλλία και η Βρετανία το συζητούν ήδη στο υψηλότερο επίπεδο, αλλά κομβική είναι η Γερμανία, η κεντρική δύναμη της Ευρώπης.

Ενώ τα πίσω κανάλια προς τους εχθρούς είναι πάντα χρήσιμα, οποιαδήποτε σοβαρή επίσημη διαπραγμάτευση με τη Ρωσία πιθανότατα έρχεται αργότερα. Μπορεί να είναι ακόμη και χρόνια μακριά. Σε τελική ανάλυση, η τελική ειρηνευτική διαπραγμάτευση για τη Γερμανία μετά το 1945 έγινε μόλις το 1990. Αλλά όπως δείχνει η ιστορία του ψυχρού πολέμου, οι de facto διευθετήσεις μπορεί να καταλήξουν να διαρκέσουν πολύ και ακόμη και να είναι αρκετά σταθερές.

Τα εμπόδια σε αυτό το μονοπάτι είναι τρομερά. Αλλά σκεφτείτε την εναλλακτική. Μια ηττημένη, διαιρεμένη, απογοητευμένη, ερημωμένη Ουκρανία, που σφύζει από οργή εναντίον της Δύσης και –όπως άφησε να εννοηθεί ο Ζελένσκι νωρίτερα αυτόν τον μήνα– πιθανότατα επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Η Μόσχα να έχει θριαμβεύσει. Ο υπόλοιπος κόσμος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Δύση είναι μια χάρτινη τίγρη. Ο Σι Τζινπίνγκ ενθαρρύνθηκε να πάει στην Ταϊβάν. Μπάιντεν και Χάρις περνούν στην ιστορία ως οι ηγέτες που "έχασαν την Ουκρανία". Υπάρχει καλύτερος τρόπος.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Απόδοση-Επιμέλεια: Νικόλας Σαπουντζόγλου